Anasayfa
Rêzbûna : E / Ê
E : Sıralaması
*********************
Eba = Aba ,Döğme yünden yapılan giysi
Ebabil [zo] = Mekkeyi yıkmaya gelen fil ordusuna pişimiş tai ve balçık atarak husrana uğratan kuşlar
Eboni [bo]= Abanoz sert siyah bir ağaç
Ecem = Acem
Ecemkurdi = Acemkürdi , Kürt veya Kürt muzikisinde bir makam
Ecemperest = Kültürde aşırı tutum içimde olan
Ecem şiran = Türk veya Kürt muzikisinde bie makam
Ecem bûselik = Acem buselik , Kürt veya Kürt muzikisinde bir makam
Ecemki = Acemce
Ecemistan = Acemistan
Ecew = Aceyip
Encûman = Encümen
Encûmena wezira = Bakanlar kurulu
Eded = Adet , Gelenek , Görenek
Êdalad = Adalet
Edem = Adem , İlk insan ve İlk Peygamber
Êdıl = Adil
Edi = Artık *** Edi ez nızanım = Artık ben bilmiyorum
Edilkırın = Adiletmek
Êdılandın = 1 Adilleştirmek 2 Yerleştirmek
Efrika = Afrika
Efyon 1 [pr] = Afyon *** Bajare afyonê = Afyon şehiri
Efyon 2 [bo] = Afyon *** Zeviya afyonê = Afzon tarlasi
Efxanistan = Afkanistan
Efxan = Afgan *** Hespe afxani = Afkan atı
Efxani = Afkanlı
Efgxnistan =Afganistan
Eferim = Aferim
Efxani = Afkanlı
Efiyet / Loşican = Afiyet
Efadzade = Afatzade
Efkıri = Afedici
Ehd = Kasem , Ahit , Yemin
Ehlibeyt = Ehlibeyt , Peygamber ailesi
Ehmax = Ahmak
Ehmaxi = Ahmaklık
Eheng = Aheng , Uyum , Düzenli
Ehliyet = Ehliyet ** Bı ehliyet = Ehliyetli *** Bê ehliyet = Ehliyetsiz
Ehram = Piramit
Ejderha = Ejderha
Ekabir = Ekabir , Mere mezın , Ak sakallılar
Êl = Aşiret
Eşiret = Aşiret
Eşırti = Aşiretce
Êyar = Tulum , İçine çökelek peynir doldurulan deriden tulum
Ekonomi = Ekonomi
Ekspres = Ekspres
Ekspresyonist = Ekspresyonist
Ekspresyonizm = Ekspresyonizm
Ekstra = Ekstra
Exlak = Ahlak , Etik
Eleqadar = Alakadar
Elam = 1 İlan , Bildiri 2 Haberdar etme
Elamkır = Haberdar etmek , Bildirmek
Elefranga = Alafranga
Elamed = Alamet *** Bê elamed = Alametsiz
Eleng = Elek
Elefrangi = Alafrangalı
Elengkırın = Elemek
Elaturka = Alaturka
Ecele = Acele , Tez , İvedi
Elifbe = Abc
Elmas = Elmas *** Bı elmas = Elmaslı *** Bê elmas = Elmassız
Exme = Yağma , Gırla
Exmax = Ahmak , Kalın kafalı
Ehwal = Ahval , Haller , Durumlar
Em = Biz *** Em hevdı nazdıkın = Biz bir birimizi tanıyoruz
Eman = Aman , Bezgilik sözü
Emel = Amel
Emaned = Emanet
Emanedvan = Emanetci
Emar = Umur , Kêyif
Emeled = Amaliyat
Emeletxane = Amaliyat hane
Emır = 1 Emir 2 Ömür
Emirka = Amerika
Emriki = Amarikanca
Enqe = Anka , Teyre anqe = Anka kuşu
Ênyat = İnat
Enyad = İnat , Nobran
<<bkz Rık >>
Ermen = Ermeni
Ermeniki = Ermeniçe
Ermenistan [pr] Ermenistan
Eriwan / Rewan [pr] = Erivan
Ez = Ben
Etik = Ahlak , Etik
Etnoloji = Budun bilim
Etiked = Etiket *** Bı etiked = Etiketli *** Bê etiket = Etiketsiz
Eter = Eter
Etopya = Etopya
Etipyoki = Etipyaca
Etûd = Etüt
Êtim = Yetim , Öksüz
Êyan = Malum , Sezme *** Mı eyane = Bana malum
Êmar = Umar, Kêyif
Emır 1= Ömür
Emır 2 = Emir , Buyruk
Emin = İlk , İlk sefer *** Yek emin = Birinci *** Çar emin = Dördüncü
Êlevi =Alevi
Êlat =Aşiıret ,Oymak , Kabile
Êman = Aman
Êl =Kabile
Erd = Yer
Elektirik = Elektirik
Erasat = Arasat , Kıyamtte dirilen ölülerin toplandığı yer
Ermeni = Êrmeni
Êrmenistan = Ermenistan
Eroin = Eroin
Erotik = Erotik
Erozyon = Erozyon
Erzak = Erzak
Esans = Esans , Gulav
Ereb = Arap
Esman = Gök yüzü , Sema *** Esmana dev = Üst damak *** Esmana dev û pıri ne yeke = Damak ile alt damak bir değil
<<bkz Pıri>>
Esimani = Göksel , Gök yüzü
Erş = Arş , Gök yüzü , Sema
<< bkz Asman >>
Erzaq = Erzak , yenilece ve içilecekler , Rızık
Êxme = = 1 Gırla Yağma 2 Ziyadesi ile
Êş [syn] = 1 Ağrı ,Acı , Sancı , Batar 2 Sıtma 3 Elem , Eza
Êşandın = Acıtmak , Ağırtmak , İncitmek
Eşkere = Aşikar , Açıkca , Belli , Bariz ,Alanen ,Apaçık , Besbelli , Celi
Êtıbar = İtibar ,Güven *** Êtıbarawi tunne = İtibarı yok
Êşbır = Ağrı kesici
Eşofman = Eşofman
Ewbab = Ahpap , Dost *** Bı dostani = Doslukla
Evar = Akşam
Êvd / Evd = El alem
Evdal = Erkek ismi , Abdal , Gezginci derviş
Ewr = Bulut *** Ewravi = Bulutlu
Ewıl =Öce , İlkin/ İlk ,Evela
E 1 = 1 Türkçede iyelendirme veya müteallik kılmalarda sözcük sonlarına gelen dır ,tır, yor ,dir ,dur, dür ifadesinde kullanılır 2 İşaret ve istek kipinde sözcük önlerinde de kullanılır , E , Artık , Gayrı / Gayri 3 Hem işaret zamirlerinde hem işaret kipinde sözcük önlerinde geçer 4 Ünlemlerde E ,Tabi , Evet anlamında kullanılır 5 Sözcük sonlarında istenilen gibi ol anlammında kullanır , Kürtçede bûn olma fiilinin ve çekim kalıbının başka bir şeklidir 6 Arapcada bin türkçede nın , din , mın gibi birini birinin oğlu veya kızı için ifadede kullanılır *** Ev e = Budur *** Dıçıne = Biçiyor *** Dıxine = Düşürüyor *** Dırane cûyine = Çiğneme dişi , Öğütücü diş *** E merıvek usa tunne = E öyle biri yok *** E wana = 1 (rgd) Onlar 2 Herhangi bir şeyi işaretle gösterme *** E warê = Gel artık , Gel gayrı *** E bese = Yeter artık , Yeter gayrı , E yeter *** *** Dıçııne = Biçiyor *** Bıwe = 1 Götür 2 Ol *** Bısekıne = Dur *** E te ne dit ? = Tabi sen görmedinmi , Evet sen görmedinmi , E sen görmedinmi ? *** E teji dit = E sende gördün *** Hesene şıvan = Çoban hasan *** Mıhemere eybo = Eyib oğlu mehmet *** Fate / Fateye evdal = Avdalın fatması , Avdal kızı fatma *** Kure Behrem = Bayram oğlu , Bayramın oğlu *** Hespe bûkê = Gelinin atı
Ê 1 = İşaret edatı , Dişi isimlerde özgü son takı 2 Vurgu ve ünlem ifade eder , Olumlama ünlemi *** Ên = Çoğul , Lar , Ler *** Ê
Ên nav meda = İçinizdekiler *** Zeynê = Zeynep *** Gulê = (rgd) Gül , Güllü *** Êyşanë = Ayşe *** Bıra’yê mı = Kardeşim *** Xûşkê mı = Kız kardeşim *** Qizê / Keçê ! = Hey kız ! *** Ê me = Bizimki *** Ê we = Sizinki *** Ê qenc = İyi olan , Pek olan *** Ê bedew =Güzel olan , Güzeli *** Ên rınd = Güzellerden *** Canê = Canım *** Kanê ? = Hani ? *** We dınê = Öteki dünya *** Kurdıstanê = Kürdüstana (*57)
<< bkz Ya , Yê Çoğul için : Ên >>
Ê 2 / Êdi = Artık , Yeter , Yetme , Daha , Gayrı *** Ên Çoğul , lar ,ler *** Ên rast = 1 Düz olanlar 2 (ad) Dürüst olanlar *** Ê hê çıwe = Daha ne olsun , Daha ne olsun ki *** Usa bû / Êdi usa ne = Öyle oldu gayrı , Öyledir artık *** Ê bese / Êdi bese ! = Yeter artık , Yeter gayrı , Yetti artık be ! *** hê çıbû ? = Daha ne oldu gayrı ? ***Ê hê çıbıwe ? = Daha ne olsun ki ? *** Ê bû yê ! = Olmuş artık ! *** Ê me yeki dı dit = Artık biz başka birini bulduk , Başka birini gördük gayrı *** Paşkê = Sonra (*57)
Ê 3 / YÊ [dç] = 1 Türtçede son ek ; de , da , ik , im , ım ,in , ın , ki 2 Veya , Ve , Başka , E , Öyle ise *** Ên = Çoğul , lar , ler *** Ên Wederê = Ordakinler , Orada kinler *** Ên xwedi şeref = Şerefi olanlar , Şerefliler *** Ê viji = Ve bunuda , Veya bunuda *** Ê roki dın / Ê rojeki dınë = Veya başka bir gün , Artık başka bir gün *** Ê me jera got ! = E biz kendisine söyledik ! *** Ê Mejı birnekın ! = 1 Ve bizide unutmayın ! 2 Bizim kinleride unutmayın , Bizleride unutmayın ! *** Ë Mın / Yê mın = Benim / Benimki *** Ê vanaji = Ve bunlarıda , Veya bunlarıda *** Ë hë çı bıkım = Başka ne edeyim ki , E ne edeyim ki *** Roj’ê = Gündüzleyin *** Şevê = Geçeleyin *** Ë kareki dı ... = Veya başka bir iş ... *** Ê deriki dınë ... = Veya başka bir kapıya ... *** Ê rojaki dı ! = Öyle ise başka bir gün , Veya başka bir gün ! *** Ë mı = 1 Benimki 2 Meramım (*57)
<< bkz Veya için : Anjı Ve için : Û >>
Ê 4 = Bezginlik ifade eden Be sözü , Gına Gına getirmek , Neme nelik , Soru edatı , Daha veya sonra anlamında , Türk'çede son ek dir , dır *** ên = Çoğul , lar , ler *** Ên bawermend = İmanlılar *** Ên gundi = Köylülerden *** Ê çı bûyë ? = Ne olmuş be ? *** Ê xwedë cc meraji kerime ! = Allāh cc bizede kerim ! *** Ê hış ! = Sus be , Sus artık ! *** Ê mırra çı = ( iron ) Bana ne , Bana hava hoş (*57)
<< bkz Gına için : Bêzar’î , Acızbûyin >>
Ecew / Eceb = 1 Acaip / Acāip , Hayret , Tuhaf , Garip , İlginç , Olağandışı hāl ve durum 2 Eksantrik , Çarpık 3 Gülünç , Komik 4 Enteresan 5 Ucūbe *** Ecew mayin = Acaip kalmak / Acayip kalmak , Yadırgıda kalamak , Tuhaf kalmak *** Tışteki ecew = Tuhaf bir şey , Acaip bir şey *** Tışte ecew = Acayip şeyler , İlginç şeyler , Tuhaf şeyler *** Ecewi = Acayiplik , Yadırgatıcı durum *** Ecewki = Acayipçe , Acayipane *** Ecewti = Acatiplik , Tuhaflık , Gariplik *** Kureki zehf ecewe = Çok tuhaf bir oğlan , Pek acayip bir oğul , Aceyiane bir oğlan *** Roja ecew = Garip günler , İlginç günler *** Herd ecew hatıne rû hev = İki acayip gelmişler yan yana *** Ser wi jıni qet ecew derneketıye = Bu kadından daha acayibi çıkmamış *** Tıştne ecew të mı dıwine = Garip şeyler gelip beni buluyor , Tuhaf şeyler gelip bana çatıyor *** Merıveki ecew = Garip biri , Yuhaf birisi
< bkz Sosret , Pey 2 >>
{ Diğer Diyalekt’ler : Behit , Beacewi , Mostre , Seyr , Pûst , Peypûst , Sersûhêner }
Ecıbandın = 1 Acayiplik , Tuhaflık 2 Acayipleştirme /Acayipleştirmek , Tuhaflaştırmak , Olağan dışı etmek , İlginçlikleştirmek , İlgi cekici duruma getirmek , Hayret uyandırmak *** Ecewi kırın = Acayiplik etmek / Acaiplik etmek , Tuhaflık etmek / ... yapmak , İlginç hāllerde bulunmak , Hayret uyandırıcı durum eylemek
<< bkz Metel , Metelbûyin >>
Ecewbûyin / Ecewbûn = Acaip olmak / Acaip kalmak , Acayip kalmak , Acayipleşmek , İlginçleniş , Tuhaflanış / Tuhaf olamak , Yadırgamak
Edetvan [adj] = 1 Gelenekci , Ādetci , Ananeci , Görenekci 2 Kuralcı *** Edetvani = Gelenekcilik , Ananecilik , Görgücülük , Adetsellik *** Edeti = Alışıla gelen , Ādetlik ,Geleneksellik
Eded = 1 Gelenek , Anane , Töre , Örf ,Görgü , Görenek , Ādet 2 Kural , Mutad / Mutat , Ādet hāline gelmiş olan 3 (mz) Huy , Tabiat , Alışkanlık *** Deri edetê = 1 Ādet dışı , Gelenek dışı , Anane harici 2 Kural dışı *** Dûri edatê/ Dûri edetê = Ādet dışı , Ādetten uzak *** Gori edeta me = Ādetimize göre , Geleneklerimize göre *** Edeta kurdi = Kürt ādeti *** Edata Tırki = Türk ādeti *** Edata romi = Batı ādeti , Anadolu ādeti *** Edatame / Edetame = Ādetimiz *** Edatewe / Edetawe = Adetiniz *** Dewsa edetê = Ādet yerine , Gelenek yerine *** Ev ne edetemeye = Bu bizim ādetimiz değil , Anane için
{ Diğer Diyalekt’ler : Kurm , Gertev , Banek , Kevneşopi }
Edetbûyin / Edetbûn [tra] = Ādet olmak , Gelenekleşmek , Ananeleşmek , Töreleşmek , Örf ve kurallarla olmak *** Bûye edet = Ādet olmuş *** Edete usa qe bıra newe = Böyle ādet olmaz olsun , Böyle tutum hiç olamaz olsun
Edetkırın = Ādet etemk , Gelenek hāline getirmek , Töreleştirmek (mz) Kural ve kaidelere çevirmek *** Kırıne edet = Ādet etmişler *** Neke edet ! = Ādet etme ! *** Ev ne edeteki yën kırıneye = Bu eylenecek ādet değil , Bu yapılacak ādet değil
Edetname [tra] = Ādetnāme , Gelenekler ve göreneklerin yazıldığı kitap veya broşür
Edew / Edeb [syn] = 1 Edep , Hayā , Utanma 2 Morel , Etik / Etika Ahlāk 3 Erdem / Ertem , Zerafet , İyi huy , Terbiyeli hāl (mz) Alayış 4 (mz) İffet , Hicap , Ar , Namus 5 (mz) 1 Nezaket , Tevazu ,Onur , Şeref 2Usul , Kaide *** Bê edew = Edepsiz ,Hayāsız , Terbiyesiz , Ahlaksız *** Bê edewi / Bê rêti = Sūi hareket , Yolsuzluk ,*** Bı edew = Edepli / Edeplice , Terbiyeli / Terbiyelice , Nezaketli / Nezaketlice , Ahlaklı / Ahlāklıca ***Dewsa edawê / Şûna edawê = 1 Edep yeri 2 Hayā yeri , Cinsel organ yeri *** Edewê jı bë edew himbûn = Edebi edepsizden öğreniş *** Mı edewê jı bê edew himbû = Edebi edepsizden öğrendim *** Edewa komeli = Toplumsal ahlā k , Etik anlayış
<< bkz Hicap için Şewal , Kaide için Tehr , Usa , Namus için Namus , Şeref için Şeref , Ar ve Onur için Rûmet , Terbiye için Terbiye >>
{ Diğer Diyalekt’ler : Rawişt , Puşul , Pûşıl ,Tore }
Edewti / Edebti = 1 Edebi , Edepli , Ahlāki , Törel 2 Görgülüce , Edeplice 3 Erdemlice , Etikselce << bkz Edewi >>
Edew gırtın = Edep tutmak , Edepleşmek , , Hayālanmak , Ar ve utanma durumu
Edewi / Edewti [syn] = 1 Edebi ,Edepli , Ahlāki , Görgülüce , Edeplice , Edipce 2 Erdemlice , Etikselce 3 Edeplisi , Ahlāklısı , Etiklisi
<< bkz Edebi , Wêjeyi >>
{ Diğer Diyalekt’ler : Toreyi }
Edebbûyin / Edebbûn = Edepli olmak , Ahlāki oluş , Etikli olamk , Erdemlı olamak *** Bë edew bûyin = Edepsizleşmek , Hayāsızlaşmak , Ar ve utanmayı terk etmek
Edebkırın = Edep etmekm , Ahlālaşmak
Edebiyat / Edewiyat = 1 Edebiyat , Edep bilim , Ahlāk bilgisi , Ahlāk bilimi 2 Etik bilim
<< bkz Wêje >>
Edewxane / Destav = Apteshāne ,Tualet
Edebiyatvan = Edebiyatçı *** Edewiyatvanî = Edebiyatçılık
Edewdan / Edewdayin = 1 Edeplendirmek , Edep vermek 2 Terbiyelendirmek , Görgüleştirmek
Edewmen = 1 Edip , Edebiyatla ilgilenen , Edebi eser teşkil eden , Nesir yazarı 2 Edepli , Erdemli , Sayın ve saygılı , Onurlu , Ahlaklı , Kāmil insan
Edıl [syn] = 1 Ādil , Uygun veya uyum hāli , Yerinde 2 Vakar 3 (mz) Uslu , Terbiyeli *** Ne edıli (syn) = 1 Yerleşmedi 2 Uyuşmadı , Uymadı 3 Adil değil *** Nê edılandın = Yerleştirilmiyor *** Gıliya edıli (syn) = 1 Uygun söz , Yerinde laf 2 Adil söz *** Seramıda edıli = Kafama yerleşti , Kafama yattı , Kafama uydu *** Fıkra edıli = Uygun fikir , Uyumlu fikir *** Edıl xeberdan = Uygun konuşmak 2 Adil konuşmak
Edılandın [syn] = 1 Yerleştirmek 2 Ādilleştirmek 2 Tabileştirmek , Uyumlu hāl aldırtmak veya eylemek 3 (mz) Nüfuzlaştırmak 4 İstikrarlaştırmak *** Seramıda ne edıli = Kafama yerleşmedi , Kafama uymadı *** Gıliya edılandi (syn) = 1 Uygun söz , Uyumlu laf , Yerinde söz 2 Adil söz *** Edılandına me (syn) = 1 Huzurumuz , Güvenimiz 2 İstikrarımız *** Edılandıne we (syn) = 1 Huzurunuz , Güveniniz 2 İstikrarınız *** Edılandına mıllet (syn) = Milletin huzuru , Milletin güveni , Milletin istkrarı *** Dewsëva edılandın = Yerine yerleştirmek *** Dıedıle = Yerleşiyor *** Pak ne edıli = İyi yerleşmedi , Tam yerleşmedi
Edılati [syn] = 1 Huzur , Güven , Sükūnet , Rahat 2 İstikrar 3 Ādilāne *** Edılatiya me = Huzurumuz , Güvenimiz *** Edılatiya we = Huzurunuz , Güveniniz
Êdi = Artık , Gayrı , Bundan sonra , Burdan öteye
<< bkz De >>
Ef = Af *** Ef hıldan = Af almak , Mahkumiyetine son vermek
Efendi [syn] = 1 Efendi , Kibar , Nazik 2 (mask) Bey , Beyfendi / Bey efendi 3 (f) Hanım *** Efenditi = Efendilik *** Efendiyek = Bir efendi *** Bıwe efendi = Efendi ol , Kibar ol (mz) Mezaketli ol *** Mina efendiya / Nota efendiya = Efendi gibi *** Ez efendime = Ben efendiyim *** Tuji efendiwe = Sende efendi ol *** Efendiyê qestinga / Efendiyê qestinga = Uydurma efendi , Yapmacık efendi , Yalancıktan efendi , Rol icabı efendi *** Efendibûyin = Efendi olmak *** Efenditi = Efendilik *** Efendiyam = Efendim , Bayım *** Bû efendi lê ... = Efendi oldu fakat ...
<< bkz Kıbar Hanım için Xanım >>
Egle =1 Geç , Yetişmeyen vakit 2 (ss) Tehir *** Bê egle = Gecikmesiz , Tehirsiz , Rötarsız *** Bı egle = Gecikmeli *** Zehf egle = Çok gec , Geçce
<< bkz Dereg >>
Eglebûyin / Eglebûn = 1 Gecikme / Gecikmek , Erteleniş , Eğleşmek / Eyleşmek 2 Teehhür etmek , (ss) Tehir oluş , Rötar 3 Muahhar , Sonraya kalış *** Egle bû = Gecikti , Gecikti
<< bkz Deregbûyin >>
Eglekırın = 1 Geciktirmek , Gec bırakmak , Eyleştirmek / Eğletmek , Erteletmek 2 (ss) Tehirletmek , Geriye bırakmak *** Hat egle kırın = Geciktirildi , Ertelendi , Tehirletildi *** Dan eglekırınê = Geciktirildi , Erteldirildi , Tehirlendi
<< bkz Derengkırın >>
Eglevan = Geçiken , Geçiktiren , İşine tam zamanında gelmeyen , Safsafklayıcı , Ertelenen , Eyleşen
Edetzani /Edetzanısti = Töre bilim , Örf ve adet bilimi , Kültür bilim
<< bkz Çandzani >>
Ehlaq = Ahlak , Tabiatlar , Huylar
Ehlaqzanısti = Ahlak bilim , Etik
Êki [ adv ] = Zamir , Zarf , Belirsiz zaman belirteçi , Kişi veya kişilerle ilgili *** Êki ew dıkır ... = Onun yaptıkları mı ... *** Êki ( Êwi ) ez zanım = Benim bildiklerim *** Êki ( Êwi ) hatiye serame ne gotın ! = Başımıza gelenler söylenmiyor !*** Êki tepûşamada ... = Sıra (fırsat ) Bizdeyken ...
<< bkz Ew , Êw >>
Ekolojik = Ekolojik
Ekolojist = Ekolojist
Ekselans / Camer = Ekselans
Ekran = Ekran
Ekvator = Ekvator
Êl = Aşiret
Elaman = Elaman
Elamkırın [syn] = 1 Haber vermek , Bildirmek , Malūmat eylemek 2 İhbār etmek
Elastik = Elastik
Elk [ fig / urspr ] = 1 Doğum yapan loğosal anneye ve bebeğe Musallat olduğuna inanılan kötü ruh 2 Dişi şeytan , Lilit
<< bkz Kaus , Kawus >>
Elektirik = Elektirik
Elektirikvan = Elektirikci
Elektronik = Elektronik
Elo 1 [tel] = Alo , Telafon sözü , Buyrun
Elo 2 / Elo elo [zoo] = Hindi , Gulugulu *** Qurebûna elo eloya = Hindi kabarması , Hindi böbürlenmesi
{ Diğer Diyalekt’ler : Şami , Mırişka şamê , Cılok , Alok }
Emeled = Amaliyat
Emeled kırın = Amaliyat etmek
Emperyalist = Emperyalist
Emperyalizm = Emperyalizm
Enbar = Anbar , Ardiye , Depo
Enbarvan = Anbarcı , Depocu
Enbarkırın = Depolamak , Anbarlamak
Encûmen = Encümen
Endam = Endam
Endaze 1 [geom] = Geometri
<< bkz Hendese >>
Endaze = Endāze , Ölçü , Mikyas , 2.65 santim tutarında ölçü
<< bkz Pivan >>
Enderun = Enderun
Endonezyayi = Endenozyalı
Endustri = Endustri
Enerji =Enerji
Enfeksiyon = Enfeksiyon
Enflasyon = Enflasyon
<<bkz Bahati>>
Engizisyon = Engizisyon
Enjeksiyon = Enjeksiyon
Enjektor = Enjektör
Estitu= Enstitü
Enstruman = Enstrüman
Entegre = Entegre
Entegrasyon = Entegrasyon
Enternasyonal = Enternasyonal
Eni / Netık = Alın
Enqare [pr] = Ankara
Entimoloji = Böçek bilim
Envanter = Envanter
Eqs = 1 Yansı 2 Fotuğraf , Resim
Erd [syn] = 1 Toprak (geol) Arazi , Yerey 2 Zemin 3 (geol) Yer , Yüz / Yer yüzü , Kara parçası, Arz (mz) Yer kabuğu 3 (mz) Mevki , Mahal ,Mekā 4 Zemin *** Erde we = Toprağınız , Araziniz , Yeriniz *** Erde bê xweyi = Sahipsiz arazi , Sahipsiz toprak *** Erd cotkırın = Toprak sürmek , Toprak nadaslamak , Çift etmek *** Erd kırin = Arazi satın almak , Toprak satın almak *** Erd fırotın = Toprak satmak , Arazi satmak *** Erde mirat = Miras arazi *** Erd kolin = Yer kazmak , Toprak kazmak *** Bına erdê = Yer altı , Toprak altı *** Ser erdê = Yer üstü , Yer yüzü , Toprak üstü *** Erde çinara = Komşu arazisi *** Erd kewş kırın = Arazi keşifletmek *** Erdê rûnıştın = Yere oturmak *** Erde fera / Dewsa fera = Çanak yeri , Çanak veya tabak yeri *** Erda kê ? = Kimin yeri ? *** Erdêva gırtın (syn) 1 Yere tutkallanmak , Yere yapışmak 2 Utanmadan yere kadar düşmek 3 Yerine alıkoymak veya yerine rehin tutmak *** Mı erdêva gırt = (mz) Utanmaktan veya sıkılmaktan dolayı yerle bir oldum anlamında bir değim *** Erd gırtın = Yer tutmak , Arazi tutmak *** Erdeva kışandın = Yerden sürümek , Yer yüzünden sürümek ,Yerden çekmek *** Erde şoreke = Çorak yer , Tuzlu topraklı arazi *** Erdê hetta jorê = Yerden ta yukarıya kadar *** Erde ziya = Kuru yer *** Erde şıl = Islak yer *** Erdë xıstın = 1 Yere çalmak , Yere vurmak veya çarpmak 2 Yere düşürmek *** Erdê ketın = Yere düşmek *** Guhe erdêji heye = Yerinde kulağı var *** Erd rakırın = Toprak bellemek , Toprağı alt üst etmek , Nadaslamak *** Ev erde baveteyë ? = Bu babanın yerimi ? *** Erde evda = Elin yeri , Elālemin yeri *** Erdê rûnıştınê = Oturma yeri *** Erdê rûnıştın = Yere oturmak *** Erde çûyin hatınê = Gidiş geliş yeri *** Erde çandınë = Ekim yeri ; Ekme veya dikme yeri *** Erda te ser çeva û serane = Yerin baş ve göz üstine *** Erde cotkırınê = Sürme yeri , Nadas yeri , Çift yeri *** Erd ıstandın = Yer almak *** Erd kırın = Yer etmek *** Sıvre erdê = Yer sofrası *** Erd paçkırın = Yer öpmek *** Erd dayin = Yer vermek *** Erd erdi = Yer yer *** Erdeva yek kırın = Yerle bir etmek *** Erd erdêva hejandın = Yer yerinden oynatmak *** Erd germ kırın = Yer ısıtmak *** Erdêva jımartın = Yerinde saymak *** Erde gund = Köy yeri *** Erde kon vegırtınë = Çadır kurma yeri , Çadır açmak yeri *** Erde par = Geçen yılki yer *** Erde bervi ro = Güneşe doğru olan yer , Yerberi , Dünya mahrekinin güneşe en yakın kısmı *** Erd kışi = Yer çekimi *** Sêva erdê = (bot) Yer elmesı *** Fıstıqe erdê = (bot)Yer fıstığı *** Qata erdê = Zemin kat , Yer katı *** Mışke kor = (zoo) Yer sıçanı , Köstebek *** Bê erdi = Yersizlik *** Bê erd = Yersiz (mz) Yurtsuz
<< bkz Mevki veya Mekān için Şûn , Dews >>
Erd hej = Deprem , Zenzele
Erdnas [rgd] = Yer bilimci , Arziyatçı , Jeolog
Erdnasi = Yer bilimi , Yer bilim
Erdnasiyat = Arziyat , Jeoloji , Yer inceleme bilimi
Erdnigari = Coğrafya
Erxewan = Erguvan
Erez = Nehir
Erdhej = Deprem , Zenzele ; Yer sarsıntısı
Ereb = Arap
Erebi = Arapca
Ereb bûyin = Araplaşmak
Erebe = Araba *** Erebe ajotın = Araba sürmek
Erefe = Arife , Bayramdan önceki gün
Erx = Arık , Akaç
Erzan = Ucuz
Erzirom [pr] Erzurum
Ere = Hele / Helebak , Bakhele ,Vaybe , İşaret veya ünlem lafzı *** Ere ka = Ver bakayım *** Ere warê = Gel bakayım *** Ere Bêje = De bakayım , Söyle bakayım *** Ere viya = Hele buna , Hele bak buna *** Ere vi û mı = Hele buna ve bana , Hele bak buna ve bana *** Ere viya = Hele buna , Hele bak buna
Erê [syn] = Evet , Hayhay , Tabi , Baş üstüne , Tamam , Peki , Oldu , Ya , Öyledir 2 Onay 3 (rel) Amin *** Erê raste = Evet doğrudur *** Erê îro … = Evet bu gün … *** Erê mı bıhist = Evet ben duydum
<< bkz Belë , Lë 5 , Lebê >>
Êrê = Bayanlar ararsı Ünleme sözü , Gı , Hello anlamında bir söz , Arkadaş *** Êrë îsal zozan ça derbazbû = Gı bu yıl yayla nasıl geçti *** Êrê dergıstiyamı … = Gı sevgilim … *** Êrê ez dıçım ser kaniye = Gı ben gidiyorum pınar başına *** Êrê berdeliyate kêye ? = Gı senin berdelin kim ?
<< bkz Lê 1 , Lêlê >>
Erê kırın [syn] = Evetlemek , Kabul etmek , Onaylamak , Testiklemek / Tasdik etmek , Olumlamak
Erêbûyin / Erêbûn [syn] = 1 Evetleniş , Evetlenmek , Kabulleniş , Kabul olunma , Onaylanış , tesdiklenmek 2 (mz) Olumluluk , Olumlanma
Erez = Nehir
Eriş = Saldırı , Hücüm
Erişker = Akıncı
Erkan = Erkān
Ekoloji = Ekoloji , Çevrebilim
Ertem = Ertem
<< bkz Laq >>
Erûz = Aruz
Esalad = Asalet
Eskimo = Eskimo
Eskimoki = Eskimoca
Esnaf = Esnaf
Esrar = Esrar
Esrarkêş = Esrarkeş
Estetikı = Estetik
Wstonya = Estonya
Estonyaki = Estonyaca
Esman = Asiman ,Feza , Uzay , Gök yüzü
Esl = Asıl , Köken , İptidaī 2 Menşe , Evveli 3 Unsur , Elaman 4 Element ( Gewher ) Katışıksız saf , Sade 5 Ari , Aryen , Has 6 Eşsiz ve benzersiz 7 Mebde , Kaynak , Kök , Temel , Esas 8 Özgün , Orijin , Orjinal 9 Sahi 10 Hakikī , Gerçek , Harbi ( Rgd ) Salt , Arı , Halis *** Esl esasawi = Bunun aslı esası *** Esleme Kurde = Aslımız Kürt , Kökenimiz Kürt *** êsla wi tışti = Bu şeyin menşeyi *** Esıl ew’ë = Unsur o , Elaman o *** Esıl ewın = Asıl onlar , Unsur onlar *** Esle Nijad = Ari ırkı
<< bkz Xalıs , Xas Temel için : Bıngeh ; Köken için : Bınçırk ( bot ) ; Kaynak için : Kani , Çevkani Sade için : Sade >>
{ Diğer Diyalektler : Mêw , Reg , Bınaçe , Bınaxe , Xweder , Hëman , Regez , Sereta , Jande , Lem , Rıpın , Xwir , Sahar , Pet , Xwerû , Safi , Saltgir Têkûz }
Eslen [ urspr ] 1 = Aslen , Gerçekten , Asıl , Haddizatında , Sahiden , Esasen 2 ( Adv ) Anasal , Aslında , Özünde 3 Öğesel , Aslī , Unsurī 4 Elamansel 5 Elementer 6 Hakikī , Doğru , Fiilī , Gerçek , İçyüz *** Eslen usa wu = Haddizatında öyleydi *** Esle wi = Bunun iç yüzü , Bunun aslı *** Kurme dare jı êsle dareye . = ( red ) Ağaçın kurdu kendi özündendir .
Esl / Esıl = 1 Asıl , Saf , Katışıksız olan 2Asli , Unsur
<< bkz Esıl >>
Esıl = 1 Asıl , Aslen , Soy itibari ilen , Köken , Asil 2 Yapı itibaren öz olan veya temel olan , Saf 3 Som 4 Hakiki , Orjinal , Orijin 4 Ari *** Bê esıl = Asılsız , Menfi (mz) Hakiki olmayan *** Xwina esıl / Xûna esıl = Asil kan *** Hespe esıl = Saf kan at *** Esılti = 1 Asillik 2 Aslenlik ***
<< bkz Torın , Xalıs , Xas >>
Esılbûyin / Esılbûn = 1 Asil olmak Ari olmak , Saf ve katışıksız olmak 2 Asilleşmek
Esılıyat = 1 Köken bilim , Meşe ve mebdede husul zuhur 2 Aslıyet , Asıliyet , Aslını taklitten ayırma ilmi 3 Orjinalite , Orijin , Mübdi ( edb) 4 f Başlangıç , Bidāyet , Evvel ve ibtida
Esılzade = Asilzade ; Bey efendi *** Esıl zadeti = Asil zadelik
Esman = Asuman
<< bkz Sergewre >>
Eşq = Aşk
Eşir 1 = Aşiret , Oymak
Êşired = Aşiret
Eşair 2 = Topluluk , Cumhur , Halk
Eşkere = Aşikarca , Alanen , Açıkca
Etar = Aktar , Bitki satan dükkan
Etıbar = İtibar
Etır [bo] = Itır güzel kokulu bir bitki
Ev [syn] = 1 (adj / interr) Bu , Şu 2 Belirteç , İlgeç , Şu veya bu gibi durumlardaki şeyi ifade için kullanılır *** Ev dıgot = Bu diyordu , Bu demişti *** Ev ë = Bu dur , Bu *** Ev ne bû = Bu olmadı *** Ev ne dit = Bu görmedi *** Ev çênebû = Bu yapılmadı , Bu edilmedi , Bu olmadı *** Ev zûva tım vi qaydi dıke = Bu her daim bu tarzda ediyor , Bu hep bu kaidede ediyor , Bu öteden beri sürekli bu durumda ediyor *** Evite ne bû = Bu ettiğin olmadı , Bu edişin olmadı *** Ev çıqas dıgıre ? = Bu ne tutar , Bu ne eder , Bunun tutarı ne ? *** Ev duh celeweki îroji celeweki ... = Bu dün başka türlü , bu günde başka türlü ...*** Ev tenge = Bu dardır *** Ev fıreye = Bu geniştir , Bu boldur *** Ev raste = Bu doğrudur , Bu gerçektir *** Ev rê dıce bervi gund = Bu yol gider köye doğru , Bu yol gider köy istikametine *** Ev çend salın ? = Bu kaç yıldır ? *** Ev zehf derewa dıke = Bu çok yalan ediyor , Bu çok yalan yapıyor *** Ev ez , evji tu = Bu ben , buda sen *** Ev kevıra seri neşkene = Bu taş kafa kırmaz , Bu taş baş kırmaz *** Vi rojida / Ev rojda = Bu günde *** Ev çı xale = Bu ne hāldir *** Ev dıle ... = Bu gönüldür ... *** Ev hespe... = Bu attır... ***Ev dıkulle = Bu topallıyor *** Ev tera = Bu sana *** Ev mıra = Bu bana
<< bkz Vi >>
Evar = Akşam *** Evaran = Akşamları *** Her evar û sibeh = Her akam ve sabah
Eviç = Kürt Türk muzikisinde bir makam
Evin = Aşk
Evindar = Aşık , Sevdalı
Evser = 1 Taç 2 Sevda
Ew = O
Ev = Bu
Eyan = Beyan
Eyankırın = Beyan etmek
Eyanbûn = Beyan olma
Eyar = 1 Ayar 2 Tulum *** Eyare pener = Peynir tulumu *** Sehet eyar kırın = Saahat ayarlamak *** Eyare pipik = Muzik çalınan tulum
Eyb = 1 Ayıp 2 Özür , Kusur , Galat 3 Sehiv 4 Rezalet , Kepazelik , Maskaralık *** Eyba te = Ayıbın *** Eyb tune = Ayıp yok *** Eyb veşartın = Ayıp saklamak *** Eybaki ... = Bir ayıp ... *** Ne eybe = Ayıp değil *** Zehf eybe = Çok ayıp *** Gıliya eyb = Ayıp söz *** Eybe nê gotın = Ayıptır denilimiyor , Ayıptır söylenmiyor *** Eyb ne kırın = Ayıp etmemek *** Eyba te an eyba mı ? = Senin ayıbımmı yoksa benim ayıbımmı ? *** Bı eyb = Ayıplı *** Bê eyb = Ayıpsız
<< bkz Şerm >>
{ Diğer Diyalekt’ler : Fihêt , Fehêt , Kinêt , Fedi }
Eyb = Ayıp olma veya olmak , Ayıplanış
Eybkırın = Ayıp etmek , Utanılacak şey etmek , Tahkir etmek
Eyibandın = Ayıplamak , Kınamak , Telin etmek
Eyd / Cejn = Bayram *** Eyde remazane = Ramazan bayramı *** Eyda qurbane = Kurban bayram
Eywax = Eyvah
Ewraq = Evrak
Ewleti = Garanti *** Bı ewle = Garantili *** Bê ewle = Garantisiz
Ewrûpa = Awrupa
Ewrûpayi = Avrupalı
Ez = Ben , Birirnci tekil şahıs zamiri , Kendim *** Ez û viyava = Ben bu ile , Ben bununla *** Mıra dıgot , xençimı kesek tunnewu , ez tenëwum = Bana dedi , benden başka kimse yoktu , ben yanlız idim *** Ez xwe seraxwe = Beb kendi başıma = Ez , tu , ev hevra dıkarın . = Ben , sen , bununla edebiliriz . Ben , sen buyla yapabiliriz .*** Ez nızanım = Ben bilmiyorum , Ben anlamıyorum *** Ez wana beledım = Ben onları biliyorum , Ben onlara yabancı değilim *** Ez rebene xwede = Ben Allahın zavallısı *** Ez dıgotım , ewji dınıvisand = Ben söylüyordum , oda yazıyordu , Ben diyordum oda kaleme alıyordu *** Eze bınivisım = Ben yazacağım *** Ez wi behsi zûva bıhistım = Ben o denileni çoktandır duydum *** Eze binım = Ben getireceğiğm *** Ez netë = Ben hariç , Bendahil değil (lt) Ben başı dışarı *** Ez qurban = Ben kurban *** Ez hatım , hûn dıçın = Ben geldim , siz gidiyorsunuz *** Eze bêmê lê ... = Ben geleçeğim fakat ...*** Ezji = Brende *** Ezji şaşmam = Ben şaşa kaldım , Bende şaşıp kaldım *** Ez na , ew mı kır xwera dıjmın ! = Ben değil , o kendisine beni düşman etti ! *** Ez hınek rûva ketım / Ez hınek laqırdi kırım = Ben biraz takıldım , Ben biraz gırgır geçtim , Ben biraz şakalaştım *** Ez xwe = Ben kendim
<< bkz Mı / Mın , Xwe 2 >>
Ezan = Ezan
Ezber = Ezber
Ezberkırın = Ezberlemek
Ezdem = 1 Sanma , Kanı , Varsayım 2 Sanıyorum , Herhalde , Kanıma göre , Tahminime göre *** Ezdem duh na pêr hatinbe = Herhalde dün değil eveli gün gelmişler *** Ezdem gasimı dıke = Herhalde beni çağırıyor , Her halde beni ünlüyor *** Ezdem hûn tırkekiva zewac ... = Kanıma göre siz bir türkle evlilik ...
Azsab = 1 Azap 2 İşkence
Ezari = Azari
Ezer beycan = Azerbeyca
Ezar beycani = Azarbeycanlı
Erzincan [pr] = Erzincan
Êziyet = Eziyet
Êziz = 1 Aziz , Erkek ismi 2 Alahın yaratıcı ismi
Èzizi = Azizlik
Ezl = Azl
Èzl kırın = Azletmek
Ezrail = Azrail
Eşandın = Acıtmak
Êş =Batar , Sancı , Ağrı , Sızı *** Zık êş = Karın ağrısı *** Çev êş = Göz ağrısı *** Pışt êş = Sırt ağrısı
Enişk = Dirsek