Anasayfa
Rêzbûna : Qa / Qâ
Uzun okunan K : Sıralaması
**********************
Qamiş [bo] = Kamiş , Kargı,Bambu
Qantır = Katır
Qaş = Bayır , Sarp arazi , Yamaç *** Paraşuta Qaş = Bayır paraşutu
Qaşo= Güya , Sanki *** Qaşo ew na me usakırıye = Yani onlar değil biz öyle yapmışız
Qasır 1 = Saray , Köşk
Qasır 2 = Ulak, Elçi , Haber getirici ve götürücü
Qabıl 1 = Olur, kabil , Hayhay , Mümkün , Olabilir olan
Qabı 2 [ n ] = Kabil , Hz Ademin oğlu kardeş katili , ilk insan öldüren diye inanılan kişi
Qad [ f ] 1 = Meçi ‚ Mevki ‚ makam ‚ Mertebe ‚Üstün üstü ‚ 2 [ n ] yer ‚alan ‚ 2 ( f ) seviye ‚ den *** Qad’a merıv’tay’ê = İnsanlık seviyesi ‚ İnsanlık mertebesi ‚olgun insanlık *** Qad’ên felsefeye = felsefetik ‚ felsefe seviyesinde *** Qad’â şer [ m ] = 1 muharebe alanı ‚ Muharebe hali 2 savaş teaküz hali
*** Vi qad’î = 1 Bu merçi ‚ Bu merçi’ye 2 Bu makama *** Qad’ê wi deri = O meydan’da ‚O alanda ‚ O yerde *** Qad’ä nav netew’î = BM ‚ Birleşmiş miletler
Qadır [ rgd ] = 1 Kadir ‚ Müktedir 2 Erkek ismi ( Jê hati ‚ Pê hati ) 3 Allāh cc bir sıfatı ‚ *** Xwedayë qadır = Kadir Allāh
Qafqasya [ n / pr] = Kafkasya *** Qafqasi = Kafkasyalı *** Jı qafqasyay’ê = kafkasya’dan ***Hêwre’ma qafqasya’yê== Kafkasya bölgesi *** Çand’a qafqasyay’ê =
Kafkasya kültürü .
Qahire [ n / pr ] = Kahire
Qax 1 = Kurutulmuş meyve , Kuru meyve
Qax 2 = 1 Otu yeşermiş çukurlu Yer , Yanar dağ ağzı , Krater 2 Tabak , çay tabağı
Qaide / Qazde 1 = Kayde , Baz , Tarz
<< bkz Tehr >>
Qajıni / Qıjıni [ n] = Çığlık , Figan , Feryat , Bağırma *** Qajıni awetın = Çığlık atmak *** Qaja qaj =Çığlık’lı , Hır gür *** Qije vij = Çığırtkanlık *** Qajint’î = Çığrık’sal , Çığlık’lı *** Dıke qajıni = Bağıryor , Çığlık atıyor *** Ev kar qajintiva newe = Bu iş çığlıkla ,bağırmakla olmaz *** Qaja vaj = Hır gür , Ne dediğini kendi kulağı hal
Qajinkar / Qajindar = Çığırtkan , Yaygaracı ,Velveleci
Qaide 2 / Qayde = Usul ,Tarz , Uslüp , Kaide << bkz Tehr = Kaide , biçim Tarz >>
Qail = [ n ] 1 Tenezül , Beğenme , Benimseme , İkna 2 Kabil *** Qail nebû = Tenezül etmedi , Beğenmedi , Benimsemedi *** Qailti = Benimseyiş , Özümseyiş , Kabul ekmek *** Qail kırın (akk ) = Benimsetmek , Özümsetmek İkna ettirmek , Rızalandırmak
Qailbûyin / Qailbûn = Beğenti ,Beğentili olma , Beğeniş , İknalı olma , Benisme , Kabullenme
Qaj a sor / Çam a sor [bot] = Kızıl çam
Qal’â / Behs [ f ] = Dile getirmek , Şerh , Bahs
Qalkırın / Behskırın = 1 Bahsetmek , Şerhetmek 2 İrdelemek ,Yorumlamak << bkz Şirove ,Behskırın = Yorum , Yadetmek >>
Qal = Yonga *** Qış qal = Yonga artıkları , Çalı çırpı ,Süprüntü
Qalçe / Kemax [ f ] = Kalça
Qalıb [ n ] = Kalıp *** Qalıb’ê xwe = Kendi kalıbı *** Qalıb’ê xwe da = kendi kalıbın’da
Qaqıb / Sıtil = Kazan *** Sıtila germave = Buhar kazanı *** Sıtila av’ê= Su kazanı *** Zayina sıtil’ê baweri çıma mırın’ê sıtil’ê Ne baweri = Nasretin hocanın ( Red Und Hum) Öz değişi ; Kazanın doğurduğuna inanıyorsun neden öldüğüne inanmıyorsun .
{ Diğer Diyalekt’ler : Sıtil , Sitıl , Neqeri }
Qalın 1 = Başlık ,Gelin tarafına ödenen mebla , Mehir
Qalın 2 = Kalın , Şiş , İri
Qalınd = Başlık parası
Qalûbela [ urspr ] = Kalūbela , Ruhların ilk yaratıldığında Allah cc Ben sizin Rabbiniz değilmiyim ? diye sorduiunda Ruhlarda evet Rabbimizsin ; dedikleri zamanın adıdır .
Qalık 1= Çiğdem kabuğu , Kapçık
Qalık 2 [bo] = 1 Kabuk ,Bitki veya meyve kabuğu 2 (an) Yara kabuğu 3 ( n ) Kılıf , kılınç ,bıçak kılıfı ** * Qalıke kundıra = Kabak kabuk’ları *** Qalıka xışk = Kuru kabuklar *** Qalke ter zu tê sipıkırın = Taze yaş kabuklar çabuk soyuluyor *** Qalıke pızıkam ket = Çıbanım’daki kabuk düştü *** Qalıke şûrê çerme gava te çekırın = Kılıncın kılıfı öküz derisin’den yapılır ***Qalıke Zebeşa / Qalıke kalla = Karpuz kabığu
Qallor [ rgQalıke kallad ] = Çadaloz , Ara bozuçu kadın
Qalpax [ n ] = Kalpak , Sipersis erkek başlığı
Qaltax / Qeltax [f] = = 1 Kaltak , Alūfte , Orta malı , Esnaftan kadın , Kahpe , İffetsiz , Düşük kadın 2 Sürtük , Şıllık , Yelloz , Yosma
<< bkz Tol 1 , Fatoşqe , Forq >>
Qalûn [ n ] = Pipo ,Tütün içeçegi
Qamçi [ n ] = Kamçı *** Qamçi’ya ajotın’ë = Dehleme kamçısı *** Qamçi’ya Kutan’ê = Dövme , işken.e kançı’sı *** Qamçiya çerm = Deri,den kamcı *** Qamçi ‘ki mozi = Dana veya öküz erkek cinsel organından yapılan kamçı { Diğer Diyalekt’ler : Qemçi / Şelaq /Şelax }
Qamçikırın = Kırbaçlamak , Cala Kırbaç
Qame = [ n ] Kama
{ Diğer Diyalekt’ler: Kahûr /Kalani / Kahur } Qamiş = [ bot ] 1 Kamış , Kargı , Karğı 2 (mz) mecazen Erkek tenesül orğanı Qamiş’â Bılûr ê = Ney veya kaval yapımı için bir cins kamış *** Qamiş’â şekır’ê = Şeker kamışı *** Gopaleki qamiş = Kargıdan bir baston
{ Diğer Diyalekt’ler : Qamır / Qargi / Kamır / Leven }
Qamişvan = 1(bot) Kargıcı , Kamişcı 2 (sp) Kargı atıcısı (mz) Yarakcı , Kazıkcı
Qampûrûk [ zoo / antr ] Dırmalama / Tırmalama , Tırnak ile tırmalama , Tırnakla yolmak , Tırnaklamak *** Qampûrûk’ê pişik’â = Kedi tırmalayışı *** Ev merıva nota pişika mı qampûrûk kır = Bu insan beni kedi gibi tırmaladı *** Qampûrûk kırın = Tırmalamak ,dırmalamak *** Qampûrûk’ki verrû = Tırmalayarak yoldu
Qampûrûkvan = 1 Tırmalayıcı 2 (mz) Yolucu , Tırnakcı , Rahatsız edici
Qani [ rgd ] = 1 Kāni , Haline razı olan , Kanıksanmış , Tatmin olmuş , Manen doyum 2 Gani , Varlıklı ,Boluk’lu
Qanibûyin / Qanibûn = Kani olmak , Emin bulunmak , Kanaati tam olmak , İtikat eylemek
Qanikırın = Kani etmek , İnandırmak , Emin eylemek
Qanivan [adj] = Kanaatci , İtikat sahibi
Qanq [ bo ] = 1 Tiken’li bir bitki yuvarlak yumurta büyük’lüğünde sakız verir 2 Coban tarağı bitkisi *** Benişte qankê = Tiken sakızı
Qanûn [ n / hq ] = 1 Yasa , Kanun , Hukuk , İlke 2 (mus) Bir tür çalgı , piyanonun ondan kopyalandığına inanılan 23 ten 26 perdeye kadar olabilen klavyesiz telli müzik aleti *** Qanûn’ä Êsasi = Dine dayalı kanun , Şeriat kanunu *** Qanûn’â bın geh = Ana yasa *** qanûn’â taybet’î = Özel kanun ,Husus’î Kanun *** Qanûn’â xweza’î = Doğa kanunu , Tabiat İlkesi *** Ew Qanûn’â zûva rabû = O kanun çok oldu kalkalı
Qanûn name = Ana yasa , Yasa veya Hukuk Kitabı
Qanûndar / Qanûn’î [rgd ] = 1 Savcı , Yargıc , Kanun İnsanı ,Kanun takip veya izleyiçisi 2 ( rgd ) Kanun enstromanı içra eden *** Qanûn’î Sıltan Sıleyman = Osmanlı Padişahı kanun’î Sultan Süleyman
Qanûnvan = 1 (hq) Yasa koyucu , Kanun yapıcı 2 (mus) Kanun enstrümanı çalan 3 (mz) Kendi başına buyruk Qantır [ zo] = Katır *** Moçe = Dişi katır
Qantırvan [zoo] = Katırcı , Katır hayvanı üreten
Qapan = Baskül
Qaput = Palto , Kaput ( mil )
Qaput [ spk ] = Puan veya sayı olmayış , İskanbil oyununda sayısı olmama , Kaput
Qaputvan = Paltocu , Kaput yapan veya satan
Qarıni [ n ] = 1 Çığlık , Bağırma , Feryat (mz) Ünlemek 2 Sayha , Haykırmak , Nara *** Qar’ra qar = Bangır bangır bağırmak *** Dı qar’re = Feryat ediyor *** Bı qar’re = Bağır , Ünle
<< bkz Qajıni , Qıjıni >>
Qas 1 ( f ) = Süre , Zaman dilimi , Bir an , Bir vakit *** Qasiki = Bir an , Biraz
<< bkz Monat >>
Qas 2 ( f ) = Kadar , Oran , Mikyas , Den , Dek , Miktar , Derece 2 Kemiyet , Nicel , Nispet , Dolay 3 Mukabil , Muaddil , Durum 4 Göreli , İzafi , Bağlı , İzafetle ilgili , Görece 5 Tahmin 6 (edb) Tenāsüb *** Qasiki = Biraz *** Qasi vanawu = Bunlar dolayıdaydı , Bunlar kadardı *** Çıqase ? = Ne kadar *** Çı qasi ? = Ne oranda , Ne dolayıda , Ne ölçüde , Nekadar ? *** Qasi viya = Bunun kadar , Bu durumda *** Qasi vi tışti ! = Bu şeye dek , Bu şey Kadar ! *** Qasi mısteki = Bir avuc miktarında *** Qasi çı ? = Niye dek ? *** Qasi wi = O denli
<< bkz Qeder 1 , Ta 2 , Gı İzafet için : İzafet >>
Qas 3 / Qasi = 1 Miktar , Kadar , Nebze , Miktar Göre , Oran , Parça 2 Derece ,Tutar , Yekün 3 Relatif , Görece , Nispet , Nispi , Misli , Nazaran *** Qasi’mı = Ben’im kadar *** Qasi’ ke = Kimin kadar *** Qasi bıhust’eki = Bir karış kadar *** Qasiki = Bir miktar , Bir nebze , Bir oran *** Qasiki pake = Bir oran iyi , Bir parça iyi , Bir miktar iyi *** Qasi kereki = (mz) Eşek kadar *** Hevqase = Bu kadar , Tuıtar bu , Yekün bu *** Ev jı wi hıhek çëtır të kıvşe = Bu ondan biraz iyi görünüyor , Bu ondan nispeten yeğrek görünüyor , Bu ondan görece iyi görünüyor *** Qasi bıhusteki = Bir karış kadar *** Qasi vi = Bunun kadar , Buna nazaran *** Qasi wi = Onun kadar , Ona nazaran
Qasi [ n ] = 1 An , Mühlet , Müddet 2 Miktar ,Tutar 3 Denli , Muadelet , Mukabil , Muadil 4 Ölçüş , Göreçeyle tamlama , Kadar , Ölçüşte tahminleme , Miktarda görece usüli *** Qasime Ke berdel da ? = Bizim kadar kim bedel ödedi ? *** Qasi’ki = Biraz , Az bir zaman *** Qasi’ki me cem hevwu = Biraz , Bir an birlikteydik *** Qasi’teji xwerte = Senin kadar’da dinç *** Qasi bırınaxwe = Götüreçeğin kadar *** Qasi te = Senin kadar *** Qasi kê ? = Kimin kadar ? *** Qasi’vi = Bunun kadar *** Qasi ‚wana = Onlar kadar *** Çı qasi ? = Ne kadar ? *** Qasi bist’eki ! = Yirmi kadar , yirmi’ye kadar ! *** Qasi wi = O denli , O mukabilde *** Qasite = Senin kadar *** Qasi beyjnamıne = Boyum kadar , Boyuma mukabil *** Qasi meheki monat = Bir ay kadar mühlet *** Qasi hev = Bir biri kadar
<< bkz Qeder 1 >>
Qasibûyin / Qasibûn = Kadarında olma , Miktarında olma , Nispetinde bulunma , Dolayında olmak , Orantıda tutmak
Qasikırın = Miktarlamak , ( mat ) Oranlamak ; Denklemlemek
Qasiki = Bir miktar , Birazcık zaman , Az bir vakit
Qasek = Demin *** Qasek me çem hevwu = Az bir zaman bir birimizin yanındaydık
Qasıdname [ n ] = Ajanda , Günlük not takvimi Qaşo =1 Sanki , Güya , Yani *** Qaşo Qaşo me gotiye = Güya biz söylemişiz *** Qaşo ne me gotiye = Sanki söylememiş ,Güya dememiş *** Qaşo ne bûye = Sanki olmamış , sank o değil , *** Qaşo zef dızan’ê = Güya pek biliyor ,Sanki çok biliyor *** Qaşo dızanın = Güya biliyorlar *** Qaşo nê belede = Sanki farkında değil , Güya o değilmiş gibi *** Qaşo nê ditın = Sanki görünmüyormuş *** Qaşo nê ew’wu = Sanki o değilmiş gibi idi *** Qaşo nızan’ê / qaşo nezan’ê = Bilmiyormuş gibi , aptal davrantı = Qaşo Yê – xêrxweze = Güya iyilik seven’lerden , Sanki hayır sever Qat 1 [ n ] = Kat *** Du qat = İki kat *** qat’â jerin = Alt kat , zemin kat , *** Qat’ä jorin = 1 Üst kat 2 Çatı katı
Qat 2 [ n ] = Kat , Dürüm *** Qat qat’î = Kat kat’lı Qat kırın [ lr ] = Katlamak , Dürmek ,Kıvırmak *** qati serhev = Üst üst’e katlı *** Ne qat’ki = katlı değil *** Çend Qat ? = kaç kat ? *** Qat ne bûyi = Katlanmamış , Dürülmemiş *** Qat kışandın = 1 Astarlamak , Kumaş vs astarlama 2 f İnşaat’a Beton , Boya vs ile astar çekmek 3 [bt] Güzel sanaatlada Reim’de veya Alçı heykelçilikte Boya vs ile astar çekmek
Qatbûyin / Qatbûn [ rgd ] = Kat lanma , Sineye çekmek , Kahır veya çile çekmek , Tahammül , Sabretmek Qatıl [rgd ] = 1 Katil 2 Cani *** Qatılkırın = Katletmek , Öldürmek *** Kuştın = Öldürmek *** Kuşti = 1 Ölen 2 Öldüren
{ Diğer Diyalekt’ler Qetil , Mêrkuj , Cani } Qatıdar [ rgd ] = Katlediçi Öldürüçü , Katilkar Qatıx / Mast [ n ] = Yoğurt Qawe / Qehwe [ n ] = Kahve *** Qawevan = Kahveçi , Kahve satıçısı . Qawi [ n ] = Kavi , Sağlam , Güçlü , (rgd ) Metin , Kuvvetli ,Salih Emin { Berk = Sağlam , Kuvvetli }
Qat 1 = Kat , Daire*** Qqata jerin = Altkat
Qatıl = Katil
Qayîl / Qayil [ rgd ] = 1 Razılık , Rıza , Beyeniş , Muteber , Normal ,Kail , Tenezül , Hoşlantı 2 Zelkim ,Taktir *** Qayil kırın = Benimsetmek , Özümsetmek , Muteber kılmak
{ Diğer Dialekt’ler Qail , Qawil , Tenezûl , Beğem kırım }
Qayilbûyin / Qayilbûn [ rgd ] = Rızalı olma , Razılı bulunma , Olumlu olma , Olumluluk . Qayde [ f ] = 1 Kaide ,Usül ,Kural , Prensip 2 Sitil / Stil , Metod ,Yöntem 3 Yol , Yordam , Usturup 4 ( mus ) Makam 5 Baz , Tarz ,Uslup , Düzen 6 Erkān *** Wi qaydi na = O Baz’da değil , O tarz’da değil , O kaidede değil *** Qaydeki gıran = Ağır bir ulsül , ağır bir kayde ( fig ) *** Qayde darıstan’ î = 1 Orman usüli 2 Orman kanunu *** Qaydame = Bizim usül , Bizim tarz , Bizim kaide *** Qadre berê = Eski usül , Eski tarz *** Qayde dest gerinva = 1 El yordamı ile , Amalık veya görme eksikliği ile elin hareket hali 2 ( sp ) El üzeri Hareket *** Qayde cerıbandıneva = Deney yöntemi ile , Metod ile
<< bkz Tehr >>
{ Diğer Diyalektler : Dustûr , Qeyde , Qeide , Delk }
Qayde = Kaide , Usul , (mus) Muzikide makam
Qaydevan = Usül'cü , Metod'cı , Yöntem'ci , Makam'cı ( mus ) , Yol yordam bilici , Erkān sahibi
Qayde = 1 Kaide , Usul , Tarz 2 Yöntem 3 Biçim , Şekil
Qaz [zoo] = Kaz , Doğada veya Kümes hayvanı
Qazık [bot] = Kereviz ,Peynir otu **** Qazıka deyşta = 1 Yaban kerevizi 2 Peynir veya çökelek out *** Ava Qazıke = Kereviz suyu *** Merıv’ê nota Qazık’ê [ mz ] = Kereviz gibi insan Qazi [ rgd ] = Gazi , ma’ lūl *** Qazi Mıhemmed = 1946’ da Mahabat ‘a idam edilen bir Kürt önderi *** Qazi’ti = Gazilik
{ Diğer Diyalekt’ler Xazi }
Qazi = Kadı , Hakim
Qazvan [zoo] = Kazcı , kaz hayvanı üreten veya bakıcısı
Qail = Razılık , Rıza , Benimseniş
<< bkz Qayil >>
Qasık 1 [ m ] = Keramik gümeç , Sağan 2 Tencere , ateşte aş pişirmeye el verişli kap *** Qûşxane = tencere , küçük boy tencere *** Bıroş / Beroş = Büyük boy tencere *** Qasık’ê şir = Süt tenceresi *** Qasık’ê keledoşe = Haşlama tenceresi *** Qasık walgeri dev’- dilkaxû dit = Tencere yuvarlandı kapağını buldu *** Ye nav qasık’ë bihn çû paşık’ê (mz) = Tencere içindekinin kokusu paşaya gitti yani Komşuda pişer bizede düşer *** Bıne qasıke = Tencerenin altı , Tencere altı *** Qasık bıkele pır bend’ê dıtelle ( mz ) = Tencere kaynarsa cevresine sinen bol olur Ya ni Tencere kaynatır çevresini oynatır *** Oyla qasık kuçık ne diti ( nr ) = Tenceresi sacağı bulmayısıca YANİ Oçağı sönesice
<< bkz Bıroş / Beroş >>
{ Diğer Diyalekt’ler : Exlewik , Mıqılk , Qoşxane ,Tencık }
Qasıd / Qasır 1 [ rgd ] = Yalvaç ,Elçi , Uşak , Haberçi 2 Sefir , Misyomer , Posta f 3 Ulak , Peyik 4 (rel) Yalvaç , Resül , Elçi , Peygamber *** Qasır’ê xwede = Allāh’ın elçisi , Peyğanber ** Qasır’ti = Elçilik ,Ulak’lık , Haber’çilik , Misyoner’lik ; Yalvaç’lık 3 Sefir ,konsolos *** Qasıd xane = ( syn ) 1 Elçi evi , Sefaret ikamet gahı 2 Potaxane / Postahane
<< bkz Balyoz = Konsolos >>
Qasıdi kırın / Qasıdti kırın [ rgd ] = ( syn ) 1 m Elçilik etmek , Sefirlik etmek 2 Postacılık m , Heber veya emanet getirip götürmek 3 Misyonerlik etmek f 4 Peyğamberlik yapmak f *** Qasıdvan = Postacı
<< bkz Çeperker >>
Qawevan = Kahveci
<< bkz Qehwevan >>
Qasır 2 = 1 Köş , Saray , Kasr , Büyük ve gösterişli konak , Şato 2 Cihannüma , Belvedere << bkz Konax>>
Qetandın = Koparmak
Qatıx / Mas = Yoğurt
Qawuş = Kayış , Kemer
KÜRTÇE = TÜRKÇE sözlük FERHENG www.elat.ch