Anasayfa
Rêzbûna : Se / Sê
Se : Sıralaması
***********
Se [ zo ] = Köpek , İt , Kelb / Kelp , Zağar *** Segur = Eğitilmiş kurt köpeği *** Segure polisa = Polis kurt köpeği *** Se teji = Tazı köpeği *** Se şıvani = Çoban köpeği *** Se nêçirvani = Avlanma köpeği , Avcılık köpeği *** Seki gurêh = Saldırgan bir köpek *** Seye qol = Çomar köpek *** Sa = ( pl ) Köpekler , Çokça köpek *** Xweya sa = Köpeklerin sahibi *** Sejı vi nêxwa = Köpekte bunu yemez *** Notıla sa = Köpekler gibi *** Kûriniya se = Köpek uluması *** Kustiniya se = Küpek iniltisi *** Bınefşe sa = ( bot ) Köpek /… ler menekşesi *** Kulilka sa ( Beybûn ) = ( bot ) Köpek / …ler papatyası *** Kurmıka sa = ( zoo) Köpek tenyası *** Hesti sera goşt mêrra = ( Red ) Kemik köpeğe et erkeğe *** Masiya sa = ( zoo) Köpek balığıc *** Sera sa = Köpek başı /…ları ( mz) İtlik yapanların başı *** Kurre sa = ( vulg / mz ) Köp oğlu , Köpek oğlu köpek *** Bı se = Köpekli *** Seyen kêşa = Kızak köpekleri *** Dırana se = Köpek dişi , Köpeğin dişi *** Secûla se = Köpek tasması *** Kevtinya se
= Köpeğin havlaması *** Kevtinya sa = Köpeklerin havlaması *** Seti / Kûçıkvanti = ( mz ) 1 İtlik , Aşağılık tutum , Köpeklik , Yaltaklık 2 ( mz ) İspiyonculuk , Fişcilik , Muhbirlik (*37)
<< bkz Kûçık >>
Sê / Sısê[hz] = Üç , Üç rakamı *** Sê roj = Üç gün Sê meh = Üç hafta *** Sê gah = ( mus ) Segah , Üç ölçülü bir düzen , Türk ve Kürt musikisinde bir makam *** Sê gav = Üç adım *** Sê mal = Üç ev *** Sê seri = Üç baş , Üç nüfus *** Sê gulle = 1 Üç kurşun 2 Üç top*** Seper = Üç uçlu , Üç uçlu zıpkın *** Rojiya se mehë = Üç ay oruçları , Kutsal sayılan Recep , Şaban ve Ramazan ayları oruçu *** Sê hew / Sê heb = Üç adet , Üç tane *** Sê car = Üç kez , Üç defa *** Sê rojın nê malê . = Üç gündür eve gelmiyor. *** Govanda sê pê (gt) = Üç ayak oyunu *** Sê gav banzdan = Üç adım atlama *** Sê jer pênc jor = Üç aşağı beş yukarı *** Sê niv avitın = Üç buçuk atmak , Yan çizmek *** Sê berayê = Üç buudlu , Üç buutlu *** Ta sê rojê ( tz) = Üç gün sıtması *** Herd sısë ji / Her sısê ji = Her üçüde *** Jı sêduda zêde = Üçte ikilik çoğuluk *** Masa sêpi / Masa sê pê= Üç ayaklı masa *** Ev sê carın = Bu üç kezdir , Bu üç defadır . *** Sê emin = Üçüncü *** Së kunc = Üç köşe *** Sê car kırın = Üçlemek , Üç kez etmek , Üç defa ediş *** Sê hew sê hew = Üçer üçer *** Sê sısê kırın = Üçlemek , Üç üç etmek **** Sısë car sısê = Üçkere üç *** Së cıh kırın = Üç yer etmek , Üç mekānlı etmek , Üç denişik mahal veya mevki etmek *** Sêti / Sêki = Üçlü *** Sê cêwi = Üçüz *** Sê saliyaxweda = Üç yaşındayken ,Yaşı üçündeyken *** Sê gund paşke / Sê gund şûnda =Üç köy sonra
<< bkz Hew , Heb >>
Sewi / Etim = Öksüz , Yetim
<< bkz Êtim >>
Serguzeşt = Macera , Serüven
Serkıras = Gömlek , İşlik
Sêrt [pr] = Sirt
Sêyran [syn]= 1 Sefa 2 Bayan adı
Serbani = Çatı katı
Serbest = Hür 1 , Serbst 2
Serxu = Kendi başına
Serxebûn = Bağımsızlık
Serbıxwu = Bağımsız
Serbıxwebûyin = Bağımsızlaşmak
Serbıxwebûn = Bağımsizlık
Serhevde = Saçma saban
Serxuş = Sarhoş
Serjekırın = Başını koparmak , Kesmek (*)71
Serma = Soğuk , Ayaz
Sermayi = Üste kalan
Serpêhati = 1 Öz geçmiş 2 Macera
Serwati = Bilincli
Serxışk = Dik kafalı
Serxışk = Dik kafalı
Serwaxt kırın = Öğretmek, Beletmek , Anlaşılır kılmak , İstişare , İzah etmek , Bilgilendirmek
Serrastkırın = Düzenlemek , Karışıklığı gidermek
Sebûyin / Sebûn = ( mz ) Köpek olmak , Köpekleşmek , Köpeklik *** Bûne se = Köpek olmuşlar , Köpekleşmişler *** Çıma , bûme se bavete ? = Niye , babanın köpeğimiyim ?
Seçih = Parlak zekalı , Uyanık , Sezen
Sed [math] = Yüz , Yüz rakamı *** Pêncsıd = Beş yüz *** Sedi sed = Yüzde yüz (mz) Muhakkak , Kesin , Katti , Şüpesiz *** Sed sal = Yüz yıl , Bir asır *** Sedan kes = Yüzlerce kişi *** Sed cari = Yüz kez , Yüz defa *** Sed emin = Yüzüncü *** Sed sedi = Yüzer yüzer *** Sedi pênc = Yüzde beş *** Sed hezar = Yüz bin *** Sed celew / Sed celeb = Yüz çeşit , Yüz türlü *** Sed cûre = Yüz çeşit *** Sed sed = Yüz yüz *** Mın sed cari ... = Ben yüz kere ... , Ben yüz defa ... *** Şera sed sali = Yüz yıl harbi *** Sedan kes = Yüzlerce kişi *** Sedan = Yüzlerce *** Sed saliyaxweda mır = Yüz yaşındayken öldü *** Sed sali me = Yüz yaşındayım
Sed sal = Yüz yıl , Asır
Sedem = Neden , Niçin , Sebep , Müteveliyat
<< bkz Bayıs >>
Sedef = Sedef *** Bı sedef = Sedefli *** Sedefki = Sedeflice *** Polıke sedef = Sedef düğme , Sedef ilik *** Rûna sedef = Sedef yağı
Sedefvan / Sedefkar = Sedefçi , Sedefkār
Sedefkari = Sedefçilik , Sedef kakmacılığı , Sedefkārlık
Sedefbûyin / Sedefbûn = Sedefli olma veya olmak
Sedefkırın = Sedeflemek
Sê emin = Üçüncü , Sālis
Sef [syn] = Saf , Dizgi , Dizi , Sıra
Sewad = Eğitim öğretim , Sanaat ve beceri öğrenimi
Sawar = Bulgur
Sawûn = Sabûn
Saye/Sılx = Seyesinde , Yüzünden
Saz = Çalğı
Sazvan = Sazende
Sazkırın = Têşkil etmek , Başarmak
Sazi = Kuru kurum kuruluş
Sazkari = Sebep
Selmesk [bo]= Semiz otu
Selık =Sepet
Sefil = Sefil , Düşkün , Bicare
Sefilbûyin / Sefilbûn = Sefil olma veya olmak
Sefir = Sefir , Konsolos , Elçi *** Sefire mezın = Büyük elçi
Sefiq / Şeyda = Divane , Çılgın , Deli dolu
<< bkx Diwane >>
Seh 1 = 1 Sezi / Sezgi , His , Altıncı duyu 2 Duyum *** Seha mı = Sezgim *** Seha te = Sezgin *** Seh neke = Sezmiyor *** Bê seh (syn) 1 Sezgisiz 2 Duyumsuz
<< bkz Hes >>
Seh 2 = Anlama , Kavrayış (mz) Kavram 2 (mz) Anlam , Māna
Sehbûyin / Sehbûn [syn] = 1 Sezilmek , Algılanmak , Anlaşılmak 2 Sezinli olma veya olmak , Sezgili oluş
Sehkırın / Sexkırın [syn] = Sezme , Sezmek , Algılamak , Kavramak (mz) Anlamak *** Sehkıri = Sezen , Sezgileyen , Anlayan , Kavrayan *** Seh dıkım = Seziyorum (mz) Algılıyorum *** Seh neke = Sezmiyor
Sehet / Demjımêr = Saat *** Ev şuxul seheteki zêretır gırt = Bu iş bir saatan fazla tuttu *** Sehete diwer = Duvar saatı *** Wë sehete kesek wura tune = O saatte orda kimse yok *** Sehete elektırike = Elektrikli saat *** Kılita sehete = Saat anahtarı *** Her sera seheteki = Her saat başında *** Sehet çare = Saat dört *** Sehet ev sehete = Saat bu saat *** Çewa sehete = Saat çebi *** Şuşe sehete / Şûşe sehete = Saat camı *** Sehet sekıni = Saat durdu *** Reqasa sehete = Saat rakkası *** Qule sehete / Barûya sehete = Saat kulesi *** Sehet gırtın = Saat tutmak *** Sehet vegırtın = Saat ayarlamak *** Kewana sehete = Saat yayı / Saat zenbereği *** Sehet nehırandın = Saat bakmak *** Sehete mıl = Kol saati *** Sehet çêkırın = Saat yapmak *** Sehet sehetê = Saat saatine *** Sehet we = Saatler olsun veya sıhatler olsun *** Sehet çende ? = Saat kaç *** Sehetek peşva hıldan = Bir saat ileri almak *** Sehetek paşva hıldan = Bir saat geri almak *** Sehet çenda da ? = Saat kaçta ? *** Sehet yek niv = Saat bir buçuk *** Sehet saz kırın = Saat kurmak
{ Diğer Diyalekt’ler : Katjmêr }
Sehetvan = Saatci *** Sehetvanî = Saatcilik
Sehm = Dehşet , Korkunç , Müthiş , Korku etkisi hāli , Korku etkisi
<< bkz Xof >>
Sehmyan = Ürkünc hāl , Haşinlik , Korkunç durum , Dehşet verci şey
Sext / Qelp = Sahte , Kalp
Sexte = Sahte
Sexteti / Qelpti = Sahtecilik
Sextekar = Sahtekār
Sekınandın 1 = Durmak *** Dısekıne = Duruyor *** Nesekıne = Durmuyor *** Bısekıne = Dur *** Dısekıni = Duruyordu *** Sehet sekıniye = Saat durmuş *** Tu hınek vıra bısekıne ! = Sen biraz burda dur ! *** Baran sekıni = Yağmur durdu *** Hê dısekıne ? = Daha duruyormu ? *** Me zehf nesekıni = Fazla durmadık *** Xweberë sawa çı bısekınım ? = Boşuna niye durayım ? *** Xwe seraxwe dısekınım = Tek başıma duruyorum *** Qet nesekıni = Hiç durmadı *** Sekınandın ne çareye ! = Durmak çare değil ! *** Zehf nesekıne bıfetıle ! = Fazla durma dön ! *** Nımêjêda sekınıwum = Namazda durmuş idim *** Dewsa sekınida = Durduğu yerde *** Rûnışti sekınıye = Oturmuş duruyor *** Erebe sekınıye *** Araba durmuş *** Ba danna / Ba sekıni = Rüzgar durdu *** Kijan adresi dısekıni / Kijan navnişani dısekıni ? = Hangi adreste duruyorsun ? *** Hınek bısekıne ! = Biraz dur ! *** ... ser masê dısekıne = ... masanın üstünde duruyor *** Vi çawi bıhist sekıni = Bu haberi duydu durdu *** Dınêre dısekıne = Bakıp duruyor *** Sekınandın tune = Durmak yok *** Bısekıne ! Ev kêye ? = Dur ! kimdir o ? *** Dewsa sekınandınê = Durulacak yer *** Ne sekınandınva = Durmamacasına *** Cıda sekıniye = Yerinde duruyor *** Ser sekınandın = Üstünde durmak
{ Diğer Diyalekt’ler : Rawestin , Dawestin , Vewestin , Werqılin }
Sekınandi = Durgun , Sakin
Sekınandın 2 [syn] = 1 Durmak , Mola vermek 2 (ss) Stop *** Berêva usa sekınıye = Öteden beri öyle duruyor *** Bı sekıne = Dur *** Ne sekıne = Durma *** Xwe xwe dısekıne = Kendileğince duruyor *** Bıre sekınandınê = Durdur *** Hatiye sekınandınë (syn) = 1 Durdurulmuş 2 Tehirli *** Me rêda du , sê car sekıni = Biz yolda iki üç kez durduk , Biz yolda iki üç kez mola verdik
Sekınandıngeh = Durak , İndi bindi yeri
Sele qeli [ap] = Saç kavurması , Kürt mutfağında bir çeşit saçta kavurma
Selık 1 = Sele , Yayvan sepet , Kamıştan veya çırpıdan örülen yayvan sepet 2 Bisiklet selesi , Bisiklet oturağı
<< bkz Rûnûştdank >>
Selık 2 / Sepet m = Sepet *** Selık çêkırın = Sepet yapmak *** Selık’ë qırş = Çırpı sepet , Çırpı örgülü sepet *** Selık’ë qamişi = Kamış sepet , Kamış örgülü sepet *** Kum sepet = 1 Lif şapkalı 2 Ağrı İli cevresinde celali aşireti oymaklarından birinin ismi bu sözlüğün yazarı o oymaktandır *** Mı sepet’â hêka hesaw neke ! = Beni yumurta sepeti hesabı sayma ! *** Sepetkırın = 1 Sepetlemek , kovmak 2 Sepetlemek , sepetli paket etmek *** Selık’â çivika = Kuş kafesi , Çırpıdan kafes *** Sepet’ë masi gırtıne = Balık tutma sepeti , Kuzuluk f *** Sepet’ê bazare = Bazar sepeti *** Qayde sepet’ë ( gt ) = Sepet havası , Folklor’da Türk halk oyunu *** Yen sepet’â = Sepetlilik olandan *** Kursi’ya selık = Sepet oturak , Sepet sandalye
<< bkz Sepet , Qufe / Kufe >>
{ Diğer Diyalektler : Cem 2 , Edıl , Xanık ,Qufe , Qetûf , Melkeb , Kelık , Salık }
Selıkvan / Sepetvan = Sepetci , Sepet yapan veya satan
{ Diğer Diyalektler : Sepet çêker , Sepetsaz , Zembilvan }
Selahat / Sılahat = 1 İzin , Müsaade 2 Ferman , İcaz , Vazife *** Sılahatê’ Sıltan eyyubi = ( syn) Sultan selaheddin fermanı , sultan Selaheddin Salāhiyeti
<< bkz Destûr , Hûndır , Ferman >>
Seravgırtın = Tasma
<<bkz Kap>>
Sereta = Başlık
Sefer = Sefer
Seferet xane = Konsolosluk
Sehkırın = Anlak , Mantık , Sezi
Sext /Qelp = Sahte
Seh =Mantık
Sêmah = Semah
Semazen = Semahzen
Semyan = Heybetli , Haşmetli
Serava = Tavan , Çatı katı
<<bkz Xelat>>
Serbıxu =Hür , Bağımsız
Serberjer =Başı eğik
Serdan = Ziyaret
Serbınkırın = Ziyaret , Başvurma
Serfırazi = Hurriyet , İstiklal- Ser jınık = Kılıbık , Kadınsı erkek
Serpiya = Ayak üstü
Serkeftın = Üstüngelme , Zafer , Muvaffakiyet , Yenmek
Serkefti = Utkulu , Zaferli
Serqot = Başı açık , Ötüsüz , Hicapsız
Serxıstın = Üstelemek , İsrar etmek , Tavsiye etmek , Vurgulamak
Serva =Yüzeysel
Serhevdakırın = Karıştımak , Altını üstüne getirmek
Serva = Üstüst
Serjenist =Mızmızlanış
Serxuşi = Taziye , Baş saglığı
Serjınık = Kılıbık
Selahiyet / Sılahiyet [ rgd ] = 1 Salāhiyet , Yetki , Yetke , Mükellefiyet , Yükümlülük 2 Sulta , Otorite *** Selahiyet dayin = Salāhiyet vermek , Yetki tanımak *** Selahiyet nazkırın = Salāhiyet tanıma *** Selahiyet tecawuz kırın = Salāhiyet tecavüz etmek *** Selahiyet’â ber desta fırt mesewa !.. = İnsafsızların elindeki salāhiyet !.. *** İxtilafa selahiyet’ë = Salāhiyet ihtilāfı *** Mêrxasiya qelatkırına selahiyat’ê !.. = Salāhiyet su-ī istimal etme efeliği !... *** Selahat bıri dina ye çawe ( ?! ) = Salāhiyeti deliğe versen ne olur ( ?! ) *** Çıma selahiyet kevıre domineye ( ? ) = Niye salāhiyet domino taşımı ( ? )
<< bkz Hûndır >>
Selahiyetdar / Sılahiyetdar [adj] = Salāhiyetdar / Salāhiyettar , Yetkili , Mümessil , Sorumlu , Salāhiyetli , Memur , Vezifeli , Vazifedar , Otoriteli *** Selahtdar’â zıman xweş ! = Tatlı dilli Mümessil ! *** Selahat’â pırsyar me rıcıfand !.. = Yetkilinin otaritesi bizi titretti !..
<< bkz Pırsyar , Berpırsyar , Karmend >>
Selahatbûyin / Selahatbûn = Salāhiyetlenmek , Sorumlulanmak , Üstlenmek , Mümessil'lenmek
Yetkilenmek
Selahatdarkırın = 1 Salāhiyetlendirmek , Mümessil kılmak , Sorumlulaştırmak , Vazifelendirmek , Yetkilemek 2 Otaritelendirmek , Ruhsatlandırmak
Selahiyetname / Sılahiyetname = 1 Salāhiyet name 2 Lisans , Rusat , Mezuniyet belgesi , Setifika , Vesika , Ehliyet , Diploma , Bonservis
<< bkz Destûrname , Îcazetname , Vesika >>
Seltenet = 1 Saltanat 2 İmparatorluk , Hükümranlık *** Seltenete osmani = Osmanlı İmparatorluğu*** Seltenete bizansi = Bizans İmparatorluğu
Sema / Semah [rel] = Semāh , Rām olup kendi ekseninde dönmek , Yaradana mutī olup dönmek veya çarklamak , Mānen pervazlamak
Semageh / Sena xane = Semā hāne , Mevlevī dervişlerin semā döndükleri yer
Sema zan [adj] = Semāzen , Semah dömen , Semāhcı
Sem / Sehm [syn] = 1 Tesir , Etki , Müthiş hāl , Acaip korku etkisi hāli 2 Kişiden kişiye teysir eden etki , Prestij 3 İktidari *** Sema dê bava = Ana baba etkisi , Ana baba tehsiri *** Sehma mı = Etkim , Tehsirim *** Sehma te = Ekkin , Tehsirin 4 Fobi
Semontik = Anlamsal
Senger = Hendek , Büyük mevzi , Set , Bend *** Senger kolan = Hendek kazmak *** Sengere avë (syn) = Su bendi , Su seti , Dalga kıran
Sepetvan [rgd] = Sepet yapıp satan , Sepetci
Ser 1 [syn] = 1 Üst , Üzeri , Bir şeyin üst tarafı , Bir şeyin kesici tarafı , Zirve ,Tepe , Doruk , Yukarı 2 (An) Kafa , Baş 3 Uç / Uc *** Sera çiya = Dğlar başı , dağlar zirvesi *** Sera kërë = Bıçağın ucu , Bıçağın keskin tarafı ( Deva kêrê) Serviya = Serwiya = Dağlar başı , Dağlar zirvesi , Dağın tepesi *** Sera çiyê = Dağın başı , Dağın zirvesi *** Ser çı ? = 1 Neyin üstü ? 2 Sebebi neden ? *** Ser me = Üstümüzde *** Ser we = Üstünüzde *** Ser ve = Bunun üstü *** Serbara kerë = Eşeğin yükü üstünde *** Sersaxi kırın / Sersaxi dayin = Taziye dilemek , Baş sağlığı vermek *** Sera sıwe / Sera sıbe = Günün başı , Sabahın ilk vakti, Sabahleyin *** Ser hevra hatın =1 Tesadüf 2 Üst üste gelmek , Üst üste geliş 3 Peşpeşe geldiler , Üst üste geldiler *** Çûme ser dıranvan = Dişciye gittim *** Ser hevda ma ! = Üst üste kaldı , Olduğu gibi kaldı *** Ser hoste = 1 Üsta başı 2 Üstada *** Sera zımanam = Dilimin ucu *** Sera zmanva xeberda = Dil ucuyla konuştu *** Sera boz va = (mz) Burun ucuyla *** Sera pêçiya = Oarmak uçları *** Ser merax lewıtand = (cn) Üst başını bulaştırdı , Üst başını batırdı *** Ser lewıti = Üstü batık (mz) Bulaşık kişilik *** Der berfe dıışe , dewsa piyaji ne kıvşe = (red) Kar üstünde yürür izini belli etmez (mz) Sinsi ve gizli halli olan *** Ser rışte = Ser rişte , İp ucu *** Ser govend = Halay başı
(*34)
Ser 2 / Seri 1 [an] = 1 Kafa , Baş , Kelle 2 Ser, Başkan , Reis 3 (mz) Zekā , Anlayış , Kavrama yetisi *** Seremı / Ser â mı = Başın , Kafam ***Serete / Ser tê = Kafan , Kellen *** Ser â me = Başımz , Kafamız *** Ser â we = Başınız , Kafanız *** Seri undakırın = Kafayı kaybetmek , Aklı kaybetmek *** Serva kışandın = Üstüne çekmek , Üzerine çekmek *** Ser keşandın / Seri keşandın =(syn) 1 Kafa tarmak , Kafa demlemek , İçki içip keyiflenmek *** Seri kışandın = Kafa tartmak , Bir konuda başı çekmek *** Ser â keş = 1 Başı çeken 2 İçkici kafa *** Ser êş = Baş ağrısı *** Seri êşandın = Kafa ağırtmak *** Deh seri kulfet = On baş nüfus *** Seri sondxwarın = Başa yemin etmek , Başına yemin etme , Başa and içme *** Seri mızdan = Başını okşamak , Başını sıvazlamak *** Kaxaza seri = (mz) Kafa kağıdı , Kimlik , Girş çıkış kimliği , Hüviyet cüzdanı *** Seri terqandın = (mz) Kafa patlatmak *** Seri ker = Eşek kafalı *** Seri tevdan = (mz) Kafa karıştırmak *** Du seredar / Du seri dar = İki kafadar *** Seri hejandın = Kafa sallamak , Bai sallamak *** Seri keştandın = Kafa kırmak *** Ser xuşi dayin / Ser xweşi dayin = Taziye dilemek , Baş sağlığı vermek *** Ser xuşti / Ser xweşti = Sarhoşluk (vulg) Matizlik *** Seri gırtın = Kafa tutmak , İnatlaşmak *** Ser gırtın = Üstünü kapamak , Üstünü örtmek (mz) Bir konuyu kullendirmek *** Seri jımartın = Kafa saymak , Kelle saymak , Nüfus saymak *** Serva jımartın =Üstüne saymak , Üzerine saymak *** Seri hevxıstın = Kafa tokuşturmak *** Seri levketın = Kafa bunalması , Kafa veya baş dönmesi *** Şişi seri kırın = Kafasına soklmak , Kavratmak , Kafasına yerleştirmek , Kafasına işlekmek *** Seri qutkırın = Kafsını kesmek , Başını kesmek *** Ser qutkırın = Üstünden kesrmek , Üzerinden kırpmak veya kesmek *** Ser bırrin = Üstünden kesiş , Üzerinden kırpış *** Seri bırrin = Baş kesmek , Biat etmek *** Seri xewıtandın / Seri xebıtandın = Kafayı çalıştırmak , Akıl veya fikir yüürtmek *** Seri bı dû = Dumanlı kafa (mz) Efkarlılık *** Ser bı dû = Başı dumanlı , Üstü dumanlı *** Seri kemıtandın =(syn) 1 Kafa ütülemek , Kesilmiş hayvan kafasını alazlamak veya sotelemek 2 (mz) Kafa bulmak , Kafasını başka kafa ile boş zamanla harçatmak *** Seri astandın = Kafa yormak , Kafa dindirmek *** Ser ä serme = Üstümüzdeki baş , Üzerimizdeki sorumlu *** Seri xerakırın = Kafa bozmak *** Seri lı xerakırın / Seri je xerakırın = Kafasını bozdular ,Aklını karıştırdılar *** Seri lıj mı deri jı te = (red) Akıl benden kapı senden *** Serida edılandın = Kafaya yerleştirmek , Kafada yer edindirmek *** Sere darti / Ser ä darti = Kafadarlık , Mantıksallık*** Bê seri = (mz) Kafasız , Man kafa , Anlyışı az olan ***Hındıra seri = Kafasının içi , Kafanın içi *** Seramı xeraneke paşke … ! = Kafamı bozma yoksa …*** Seri listın = Kafa oynatmak *** Seri berjerkırın = 1 Baş eğmek , Saygı göstermek 2 Pişmanlık veya utangaçlık hali *** Seri berjertikırın = Baş eğdirtmek ,Kasıtlı mahcubiyet verdirtmek *** Ser vekıri = 1 Üstü açık , Üzeri açık 2 Aşikar *** Seri vekıri = Başı açık , Kafası açık , Çıplak başlı *** Ser hıldan / Seri hıldan = (pol) Baş kaldırmak , İsyan etmek , Kafa kaldırmak *** Ser bılındkırın = Üstünü kaldırmak , Üzerini kaldırmak *** Seri bılınd kırın = Baş kaldırmak , Kafa kaldırmak *** Seri hev dayin = Baş başa vermek , Kafa kafaya vermek , Arayıp hal hatır sormak *** Ser gırêdan / Seri gırëdan = Baş bağlamak , Kafa bağlamak (mz) Kız oğlan nişanlamak veya söz kesmek *** Ser bın kırın = Altını üstüne getirmek , Alt üst etmek *** Ne seri kıvşe neji bını = (mz) Ne altı belli nede üstü , Ne başı nede kıçı belli *** Ser pêçandın = Üstünü sarmak , Üzerine sargı çekmek , Üstünü sarıklamak*** Seri pêçandın = Kafa sarmak , Kafa sarıklamak *** Ser çekırın = Üstünü yapmak , Üzerini yapmak **** Seri çekırın = Kafa yapmak , Baş yapmak (mz) Gelin başı veya kuaförde ondüle etmek *** Ser ketın = Üstüne düşmek , Üzerine düşmek (mz) İsrar etmek *** Ser seri ketın = Baş üstüne düşmek , Kafa üzerine düşmek *** Ser gerandın = Üzerinde dolaşmak , Üstünde gezmek , Ayakla bir şeyi üsten veya üzerinden çiğnemek = Seri gerandın = 1 (mz) Kafa gezdirmek , Baş gezdirmek , 2 Başa bulaştırmak *** Ser seri gerandın = Başın üzerinde bir şeyleri gezdirtmek , Kafasının üstünde büyülü gibi bir şeyleri dolandırmak *** Seri ajotın = Baş koşmak , Kafa sürmek *** Seri ne kırın = Baş edememek , Başa çıkamamak , Üstesinden gelememek *** Seri dannin = Baş koymak , Kafayı yastık veya bir şeye koymak *** Çıra seri = Baş lanbası , Tünellerde işçilerin başındaki miğfer lanbası *** Ser evser kırın = Baş taçı etmek , Baş çelengi yapmak *** Ser seri defandın = Baştan savmak , Baştan def etmek *** Ser sera dews dayin = (mz) Baş üstünde yer vermek , Teveccüh güstermek *** Reşa seri = Baş karası , Başa bağlanan yas senboli kara sargı *** Seri xwarın = Baş yemek (mz) Sapıklık , Sapık supuklaşmak *** Sere dari kırın / Sere deri kırın = Başa çıkmak , Muaffak olamak , Üstesinden gelemek *** Xuli ser sera = (red) Başa üstüne toprak , Mātem edenlerin ölü toprağı veya mezara dökülen toprak gibi başına dökülsün anlamında *** Vi seriva ev pır nakare bıgere ! = Bu kafayla bu fazla gezemez ! *** Seri neke belê! = Başı belaya sokma ! *** Bela ser a mı = Başımın belası *** Seraxweva xwe xwe list . = Kendi başıyla kendisi oynadı .*** Seraxwe hılda jı vır çû . = Aldı başını burdan gitti .*** Seraxwe nakarım bıgırım = Başımı tutamıyorum *** Seri şuştın = Kafa yıkamak (mz) Deşarj etmek *** Ser berjer bûn = İniş aşağı olmak , İnişe geçmek *** Seri berjer bûn = Başı aşağı olamak , Mehcup olma , Baş eyikliği*** Serda hate gırtıne ! = Üstünde yakalandı , Üzerin tutuldu! *** Jı seri derketın = Baştan çıkmak*** Kundır serameda terqiya ! = (mz) Kabak başımıza patladı !*** Ser dılamı û ser seramıva = Başım ve gönlüm üstü ile , Eyvallaah *** Sera her tışti sılametiye . = (red) Her şeyin başı sağlıktır .*** Ser berjer kırın = Baş aşağı etmek *** Seri berjerkırın = Başı eğmek , Kafayı öne eğmek *** Seri belakırın = Kafa dağıtmak , Kafa parçalamak *** Serik we çı seri dıwe bıra bıwe ! = (red) Bir baş ol ne başı olursa olsun ! *** Katım ser ê derdaxwe ! = Düştüm başımın derdine ! *** Derbazi ser î bûn = Başa geçiş , Başa geçme *** Serqot = Başı açık , Hicapsız *** Ser tengasi = Baş darlığı , Geçim sıkıntısı *** Xera sera = Baş sadakası *** Ser govend = Halay başı *** Ser şewal = Baş örtülü , Hicaplı *** Ser xışk = Sert kafalı *** Ser xışki = Sert kalılık *** Seri kutan = Kafa döğmek , Kafaya vurmak *** Komi ser ser â mı bûn lê …= Başıma üşüştüler fakat … , Başıma biriktiler fakat …Çı nıvisiwe ye bë seri = Ne yazıldıysa başa gelecek (mz) Anıla yazılan başa gelir .*** Ew tışta hate seramı = O şey geldi başıma *** Ev tışta zûva seramıda derbaz bû = Bu şey çoktandır başımdan geçti *** Ser seri avetın / Ser seri avitın = Baştan atmak , baştan savmak *** Seri avitın / Seri avetın = Kafa atmak , Kafa ile bir şeye vurmak *** Ev kete saramı = Bu kafama girdi , Bunu anladım.
(*34)
<< bkz Seri , Serok >>
Sêhr/ Sêr = Büyü , Tılısım , Sihir , Afsun
Sêhrbaz = Sihirbaz , Büyücü , Gözbağcı
Sêhrdar = Sihirbaz
Sercde / Sıcde [rel] = Secde , Anlını yere koyup Allh cc hamd etmek *** Bı secde = Secde ile *** Pë sıcde / Pë secde = Secde ile , Secdeli *** Secdeki = 1 Secdece 2 Bir secde *** Secdeti = Secdeyle *** Kevre secde = Secde taşi , Şiilerin anlına koyup secde ettikleri taş *** Êşa dıl tunnewiya bılbıl gulra sıcde ne dıkır = ( red /edb) Gönül sızısı olmasaydı , bülbül güle secde etmezdi *** Nımëja bë secde / Nımêja bë sıcde = Secdesiz namaz , Cenaze namazı *** Dewsa sercde / Dewsa sıcde = Secde yeri *** Gule sıcde = Secde gül , Kur-an sayfalarında süre içlerinde ve ayet kenarlarında yapılan gül
<< bkz Sıcare >>
Sercdegah / Sıcdegah [rel] = Secdegāh , Secde adilen yer , Namaz kılınan yer , Cāmii , mescid dışında nefs terbiyesi için özel ibadet yeri
Sergewre = 1 Asilzade , Beyzade 2 Bey efendi
Serheng [mil] = Çavuş , Küçük rütbeli asker
Seri 2 = Not : Hazrlanmadı bekliyor
(*34)
<< bkz Kafa ve baş için : Ser / Seri 1 >>
Seramedan [rgd] = Hazırda olanların başı , İlerigelenler , Seramedan
Serencam = 1 Serencam , Ākibet , Sonuç , Netiçe , Varılan nokta 2 Mācera , Öz geçmiş 3 Son söz , Bitiş
<< bkz Xelazbûyin , Serpêhati >>
Serrênat = Serenat , Geçeleyin sevgiliye sokakta verilen gösteri veya konser
Seranser = 1 Başlı başına , Kayıtsız şartsız , Kāmilen 2 Baştan başa , Bir bütün , Büsbütün , Boylu boyuna , Tümüyle ,Bütünüyle , Tamamen Serāser
<< bkz Gı , Gışt , Hemû >>
Serbaş = Mükafat , Ödül , Bahşiş , Hediye
Serbılınd [adj] = Serbūlend ,Başı dik anlı açık kişi , Üstün kişi
Sêr [myt] = 1 Büyü , Sihir , Cāzibe , Etki 2 Tılısım , İllüzyon , Efsun 3 Hayāl , İdrak galatı / His yanılgısı 4Hipnotizma 5 Hokabazlık 6 (mz) Niyet , Plan *** Sêreş = Sêra sıpi / Sêra qerqaş = Ak büyü *** Pıfıka sêr = Sihir üfürüğü *** Pira sêrdar = Büyücü nine (vulg) Cadaloz *** Sıtila sêrê = (mz) Büyücü kazanı*** Sêr betalkırın / Sêr xerakırın = Sihir bozmak . Tılısın bozmak *** Nıvışta sêr = Sihirli muska *** Sêrava = Efsunla , Sihirle *** Bı sêr = Sihirle *** Sê xeraw = Kötü sihir *** Sêra baş = İyi sihir , İyi hokkabazlık *** Sêr mêra inanekım / Sêr
mêra bawernekım . = (cn) Sihir mihire inanmıyorum , Büyü müyüye itikatım yok .
<< bkz Fêl , Efsun Cāzibe için . Balkeş >>
Serdar [rgd] = 1 (mil) Serdar , Genel kurmay veya başkanı , Baş komutan 2 Binbaşı
Serdarti [mil] = Serdarlık , Genel kurmaylık
Serdarxane [mil] = Genel kurmay binası
Sêrdar / Sêrbaz [rgd ] = 1 Büyücü , Sihirci . Tılısımcı 2 Sihirbaz , İllüzyonist , Hipnotizmacı 3 (vulg) Göz bağcı , Üç kağıtcı , Hokkabaz *** Sêrbazi = 1 Sihirbazlık 2 Büyücülük 3 Üç kağıtcılık
(*3)
<< bkz Sêrvan >>
Serderbazbûyin / Serderbazbûn = 1 Serdengeçmiş olma , Serdengeçtilik 2 Fedāilik 3 Üstünden geçmek , Üstten geçiş , Üzerinden geçme
>
Serfermandar = 1 Baş komutanlık 2 Baş dümenci , Gemilerde baş tayfa , Serdümen
Sergeh / Sergah [qb] = Sergāh , Teras , Taraça , Yetme
<< kbz Serban >>
Sergerde [adj] = 1 Sergerde , Şakī , Haydut , Çete , Anarşit 2 Kötü işlerde başı çeken , Ela başı 3 Avantacı , Haraçla geçinen , Avare başıboş kimse
Serkani = Serçeşme , Pınar başı ,Kaymak gözü , Göze , Menba
Serleşker [mil] = Serasker , Harbiye nāzırı
Serleşkeri [mil]= Seraskeri , Seraskerlik
Serpêhati = 1 Hātıra , Anı , Öz geçmiş , Hātırat 2 Mazi
<< bkz Birani , Yadigar , Yadigarname >>
{ Diğer Diyalekt’ler : Bori ,Buhërek , Rabori }
Sersaxi = Taziye , Başsağlığı
<< bkz Serxweşi >>
Ser sor = 1 Kızıl baş , Tahtacı inancından alan 2 Şiī 3 (mil) Safavī askeri *** Ser sorti = Kızıl başlık *** Eleviya ser sor = Kızıl baş alevi
Servan / Serwan [ adj ] = 1 Baş sahibi , Kişi idarecisi 2 Dayı başı , Posya başı , Amele işe götürüp getiren 3 (mil) Askeriyede komutacı
Sêrvan [fig / adj] = 1 Sāhir , Sihirci ,Büyücü , Sihir işleriyle uğraşan 2 Hokkabaz
Sermayi = Üste kalan
Serwaxt kırın = Bilgilendirmek , Anlaştırmak
Seşem = Salı
Sermer = İnparator
Serwar = Yurt Sahibi
Serwaxkırın = Anlayışkılma
Serrast = Düz , Doğruluk, Nizam , İntizam
Serrasti = Dürüstlük , Düzgünlük kılma
Sernıvist / Qeder = Kader , Alınyazısı
Sêrke = Lider , Enöndeki , Baştaki
Sefih = Kefci , Eğlence düşkünü
Semsûn [pr] Samsun
Semyan = Haşmetli
Sebep /Bayıs = Sebep
Sef = Saf
Selmesk = Temizlik otu
Sefgırtın = Saf tutmak
Selık / Sepet = Sepet
Serbaz = Serbaz
Sergû = Çöp yığını
Sereke = Birinci , Lider
Sergırtın = Baskın yapmak
Seqed = Sakat
Sereta = Başlık
Sefer = Sefer
Seferet xane = Konsolosluk
Sehkırın = Anlak , Mantık , Sezi
Sext /Qelp = Sahte
Seh =Mantık
Sêmah = Semah
Semazen = Semahzen
Semyan = Heybetli , Haşmetli
Serava = Tavan , Çatı katı
Serbıxu =Hür , Bağımsız
Serberjer =Başı eğik
Serdan = Ziyaret , Başeyik
Serbınkırın = Ziyaret , Başvurma
Serfırazi = Hurriyet , İstiklal
Serok = Ele başı
Serpiya = Ayak üstü
Serkeftın = Üstüngelme , Zafer , Muvaffakiyet
Serkefti = Utkulu , Zaferli
Serqot = Başı açık , Ötüsüz , Hicapsız
Serxıstın = Üstüngemek
Servakırın = Eklemek , Kaplamak , Üstüne geçirmek
Serhevdakırın = Karıştımak , Altını üstüne getirmek
Serva = Üstüst
Serjenist =Mızmızlanış
Serjınık = Kılıbık
Sermayi = Üste kalan
Serwaxt kırın = Bilgili , Biln
Seşem = Salı
Sermer = İnparator
Serwar = Yurt Sahibi
Serwaxkırın = Anlayışkılma ,Anlaşılır kılmak
Serrast = Düzgün , Doğrukılmak , Nizam
Serraskıırın = Düzenlemek , İntizan ve nizamlamak
Serrasti = Dürüstlük , Düzgünlük kılma
Sernıvist / Qeder = Kader , Alınyazısı
Sereke = Lider , Enöndeki , Baştaki , En iyisi
Sefih = Kefci , Eğlence düşkünü
Semsûn [pr] Samsun
Semyan = Haşmetli
Sersera = Baş üstüne
Stêrk = Yıldız
Stêrka welat = Ülker yıldızı
Seyran = Gezinti , Bayan adı
Seyah = Gezgin
KÜRTÇE = TÜRKÇE sözlük FERHENG www.elat.ch