Rêzbûna : Çı
Çı : Sıralaması
***********                               TEX

Çıhêz = Çehiz

Çironek = Masal

Çıl  1= Aç , Gördüğüne istekli olan ,Arsız

Çılek = Arsız

Çıl  2 = Kırk rakamı , Kırk sayısı

Çıle = Ocak  Yılın aylarından

Çıkandi = Dilik , Bir şeyin dikik durumu ve Dikili

Çılmıs = Soluk  , Purşak *** Dıçılkmıse = Soluyor , Purşuyor *** Bê av dıçılmıse = Susuz soluyor , Susuz purşuyor

Çılemin = Kırkıncı
Çıkwe = Dikil , Kalk ayağa dikil

Çılmısandın = Purşatmak , Soldumak , Purşaklaştırmak

Çınar [bo] = Çınar , Kavak

Çinyaz = Cenaye , Ceset , Naaş

Çep = Sol ,solak
Çıkıl = Dal ,Budak *** Bı çıkıl = Dallı *** Bê çıkıl = Dalsız
Çûyin = Gitmek
Çıçık = Meme

Çırçır / Cırcır = Fermuar

Çıkkırın = 1 Dikleştirmek 2 Toprağa bir şeyler dikmek

Çıltûk = Çeltik

Çıltûke = Çeltikçilik



Çıpêşe = Kıyaslamada seçim , Göreceli
Çırûsk = Parıltı







Çı = Ne , Soru sözü , Soruş *** Çı dıbe / Çıdıwe ? = ( syn) 1 Ne oluyor ? 2 Ne götürüyor ? *** Çı dıbë / Çı dıwë ? = Ne söylüyor , Ne diyor ? *** Çı meketiye = Bize ne düşer , Bize ne lazım , Bizi ilgilendirmez *** Merra çı ! = Bize ne !*** Mırra çı ! = Bana ne ! *** Çıma çıpëşeye ? = Niye ne kötülüğü var , Ne olmuş neyi noksan ? *** Ev çı dewre = bu ne biçim devir , Bu ne devir *** Çı bû ? = Ne oldu ? *** Çı bûyi qe ne kıvşi ? = Ne oldu hiç görünmüyorsun ? *** Bû çı nışkeva ? = Ne oldu hemen , Ne oldu aniden ? *** Çı dıxoze ? = Ne istiyor ? *** Çı me çı we / Ne me ne we . = Ne biz ne siz . *** Çı merra çıji werra / Ne merra neji werra . = Ne bize nede size . *** Çı dıgot ? = Ne diyordu , Ne söylüyordu ? *** Ka çı ma ? = Hani ne kaldı ? *** Çı we ketiye ? = Size ne , Sizemi düşmüş? *** Çıkım destamı ne . = Ne edeyim elimden gelmiyor . *** Tu çıyi ? = Sen nesin , Sende kimsin ? *** Çiya çı deyşt çı ... = Dağ ne ova ne ... *** Çı camereki ... = Ne centilmen ... *** Çı hılda ? = Ne aldı ? *** Çıwa şadıbe / Çıwa şadıwe ? = Neyle seviniyor , Neşesi neyle?
Çı baş bû / Ça başbû = 1 Ne iyi oldu , Ne güzel oldu 2 (mz) Oh canıma deysin ! *** Îro çı rojë ? = Bu gün günlerden ne ? *** Çı bır ? = Ne göürdü ? *** Çı dûre âderehaneye ! = Ne uzak , Aha şurda !*** Te çı bırimı ? = Bana ne vereçeksin ? *** Çıye ev ? = Nedir bu ? *** Çı bıwine dıxoze / Çı dıwine dıxoze = Ne görse istiyor ***Nav rarate çı heye ? = Yükün içinde ne var ? *** Bara çıye ? = Ne yükü ? *** Ev çı hale ? = Bu ne hal , Bu ne durum ? *** Çıj me dıxoze / Çı jı me dıxozın ? = Ne istiyor bizden (mz) Ne alıp veremedikleri var bizle ? *** Çı govandi / Kijan govandi ? = Hangi horan , Hangi halay , Hangi kasap havası ? *** Çare seriya çı ? = Ne çaresi , Neyin çözümü ? *** Çı bıçıkini te wiya bıçıni ! = ( red ) Ne ekersen onu biçersin ! ***Çıqas ? = Nekadar , Ne boyda ?
<< bkz Çıto , He , Kijan , Ça >>

Çıma = Neden , Sebebi ne

Çıra[syn] = 1 Çıra,Fener , Lanba 2 El feneri  3 Kandil *** Çıra behrê = Deniz feneri *** Çıra rê = Sokak lanbası

Çıllık = Damlanın küçüğü zerrecik , Çisem , Katre *** Çillık çıllık dıbare = Çisem çisem yağıyor
Çık = Dim dik , Ayak üstü dikik
Çıl = Aç

Çım = Kenar , Bir kumaşın yan tarafı
{ Diğer Diyalekt’ler : Kenar , Qerax , Tenışt , Kevi , Guçık , Lëv , êvık , Delav , Perav , Kersax , Sırûm }

 Çıma = Neden , Ne için

Çık = Dik , Dimdik *** Çık rabûn = Dimdik kalkmak *** Çık sekınandın = Dim dik durmak *** Çık ser piya ! = Dimdik ayak üstü !


Çıkıl [bot] = Dal , Bitki dalı *** Çıkıl keştandın = Dal kırmak *** Çıkıl gırtın = Dal tutmak *** Çıkıla darê = Ağaçın dalı *** Çıkla gulê = Gülün dalı

Çıl 1 = Kırk , Kırk rakamı
{ Diğer Diyalekt’ler : Cel }

Çıl 2 [rgd] = Arsız , Aç gözlü *** Çev çıl = Aç gözlü

Çıllek [rgd] = Nefsine hakim olmayan , Yüzsüzce yiyecek içecek isteyen , Obur (mz) Arsız , Gözü doymaz 

<< bkz Nefsek >>

Çıqılk = Budak

Çıllık / Çılk = 1 Su zerresi , Çisem , Damlacık 2 Molekül , Zerre *** Çıllıke barane = Yaümur çisesi *** Çıllıke avë = Su zerresi *** Çıllıke dılopë = Damla zerresi *** Öıllık çıllık dıbare = Çisem çisem yağıyor << bkz Zerre için Çik 1 >>
{ Diğer Diyalekt’ler : Çılk }

Çım = Kenar , Kıyı , Yan / Yanı , Tutulabilen şeyin kıyısı veya kenarı (*74)
<< bkz Rû 1 >>
{ Diğer Diyalekt’ler : Kenar , Qerax , Tenışt , Kevi , Guçık , Lëv , Lêvık , Delav , Perav , Kersax , Sırûm }

Çınar = Çınar *** Bım çınar = Çınarlı *** Bê çınar = Çınarsız

Çıngıni = Çınlama

Çır 1 = Pörsük , Etin çiğnemnesi zor  kesimi , Kart

<< bkz Qerd>>

Çır 2 = Yudum *** Çırav = Bir yudum su  ***Çırava ave nema = Bir yudum su kalmadı


Çıra = 1 Lanba , Fener 2 Çıra *** Çıra / Çıma = Niye , Neden , Ne için ?

Çırçırok = Çırçır böçeği , Ağustos böçeği 

Çırax / Berdesti = Çırak *** Bı çırax = Çırak ile *** Bê çırax = çırak sız

Çıraxi = Çıraklık

Çırator = Lüks lanbası

Çırçır = Çırçır

Çırtık = Çifte , Kıç  Tepik *** Çırtık avëtın = Çifte atmak

Çırtıkvan = Çifteleyeci , Tepik atıcı

Çıkandın = 1 Dikmek , Ekmek , Bayrak ve Bitki  dikmek  2 Ziplemek 3 Çakmak *** Tutun çıkandın = Tütün dikmek *** Ala çıkandın = Bayrak dikmek

Çıma = Neden , Niye

Çıçık = Meme

Çılmısi = Soluk , Purşadı

Çırûsk = Işıldak *** Dıçırûske = Işıldıyor

Çıte = Çıta

Çıto = Nasıl , Nebiçim , Negibi

Çıvid = Çivit *** Bı çıvid = Çivitsiz *** Bê Çıvid = Çivitsiz

Çıxnax = Balçık , Çamur

Çızini = Çırıltı

KÜRTÇE = TÜRKÇE  sözlük   FERHENG www.elat.ch