Rêzbûna . Kı
Kı : Sıralaması
***********

 

Kıbır = Kibir *** Bı kıbır = Kibirli *** Bê kıbır = Kibirsiz

Kırkırk [bo] = Kenevir

Kılit = Kilit

Kılitvan = Kilitci , Çilingir

 Kırımıni  = Kişneme

Kınkırın = Kısaltmak

Kınnık = Sıska , Kısa boylu



Kırr = Şakalı kandırma , Takılma



Kılit =
Kilit , Anahtar

Kimêd
[zo] Alev renginde bir cins at

Kırdan = Erkek mandau

Kırmışandın = Bürüme




Kıriv = Kirve



Kızırk = Bez , İç yağı , Etin dışında oluşan iç yağı

Kızırandın = Deri gibi şeyleri ateşte ütülemek , Alazlamak

 

Kıbar = Kibar , İnce ve narin yapılı , Terbiye ve nezaket sahibi
<< bkz Kaw , Kubar >>

Kıbarbûyin / Kıbarbûn = Kibar olmak veya olma

Kıbra = Kübra

Kıbrıya = Kibriya , Büyüklük , Ululuk , Celāl , Allah cc isimlerinden

Kıbrıs [pr] = Kıbrıs

Kıbrısi = Kıbrıslı


Kıfte = Köfte *** Kıfte ter / Daniç = Çiğ köfte

Kıfır = Küsür , Gamata

Kıhêl [ f / adj] = (m) 1 Dinç , Kıvrak , Çevik , Civelek ,Canlı 2 Hamarat , Becerilkli , Becerikli Kadın3 Müennes bir isimdir bayana denilir 3 Girişken , Maharetli , Faal , Aktivist kadın
<< bkz Xurt , Canık >>


Kıhêlbûyin / Kıhëlbûn
[f] = 1 Kıvrak olmak , Atikleşmek , Atik olmak 2 Hamarat olmak , Eli ayağı işe yatkın olmak

Kıhêlkırın
[f] = 1 Hamaratklaştırmak , Kıvraklaştırmak 2 Becerikleştirmek , Eli ayağını ev işine alıştırmak



Kıhêlvan [f] = Feminist , Kadın aktividst

Kıjandın = Otlamak , Didiklemek *** Dıllıkıje = Otlanıyor , Didikleniyor

 

Kıllor / Kılor [ap] = Simit , Gevrek ,Simit biçiminde yuvarlak pastalar

 

Kılam = Türkü , Gazel , Şarkı *** Kılama evinê = Aşk türküsü *** Kılama govenda = Halay türküsü
<< bkz Sıtran/ Stran  >>

 

Kılamvan [rgd] = Türkücü , Gazelan / Gazelhān

Kılmêş [zo]= At eşek sineği

Kımet / Kımed [zoo] = Doru , Siyah ile kırmızı arası renk , Kızıl at rengi , Atlarda al rengi , Hayvanlarda kızıl veya al rengi *** Hespe kımet = Doru at




...kım = Kırın fiilinin büzgün durumu *** Dıkım = Ediyorum

Kınç = 1 Elbise , Giysi , Libas , Urba 2 Kostim , Kıyafet , Tayyör 3 Çamaşır *** Kınç xukırın = Elbise giymek , Giyinmek *** Kınçamı = Elbisem , Giysilerim *** Kınça teze = Yeni elbise *** Kınça kevn = Eski elbise *** Kınça fermi = Resmi kıyafet

Kınçvan [rgd] = Elbiseci , Butik veya elbise satılan yer

Kın =1 Kısa 2 Güdük 3 Cüce , Köse


Kınbûyin / Kınbûn = 1 Kısa olmak 2 Cüce veya köse olmak

 Kınnık = Kısa , Sıska , Köse

Kııstırme= Piza biciminde bir Kürt  mutfağı

Kışmiş = Kuru üzüm , Çerez
Kındır = İp, Halat

Kır 1 = Kırın veya son ek dın fiillerindeki büzgün hāli , Edim , Edinme (grm) Fiil *** Mıllexuva kır = Kaluna taktı , Koluna geçirdi , Koluna soktu *** Kır bêjım = Söylemek istedim , Demek istedim *** Kır rabê = Kalkmak isdi , İstedi kalksın *** Mı çı kır = Ben ne ettim , Ne ettim ben ? *** Xwe bı xwe kır = Kendi kendisine yaptı *** Ne kır = Etmedi , Yapmadı *** Me kır mıxtara gund = Köyün muhtarı yaptık *** Mı jêra tıştek nekmır ! = Ben kendisine bir şey etmedim , Ben kendine bir şey yapmadım ! *** Gerekê nekıryayi / Xwezula nekıryayi = Keşke etmeseydin *** Viya kê çêkır ? = Bunu kim yaptı , Bunu kin etti ? *** Baş dıkır = İyi ediyordu , Doğru ediyordu , Hoş ediyordu *** Baş kır = İyi etti (*47)
<< bkz Kırın , Dın 2 >>



Kırın [lr] 2 =
1 Yapma /Yapmak , Yapım , Etmek , Eylemek , Kılmak , Evirmek , İzhar 2 Edā , İfa , Kılgı / Kılmak , Bir eylemin yapılışı , Yapılış , Edim 3 Eylem /Eylem kılmak , 4, Sokma / Sokmak , Katma / Katmak , Koyma / Koymak , Kakalama , 5 Fiil gerçekleştirmek , Fiil başarmak , Düşüncenin fiil hāli *** Têkırın /Têxıstın = Katmak , Sokmak 4 (mz) Görmek , İş görmek , Faaliyet , Aktivite 5 Uydurmak , Söylemek *** Fır kırın / Derew kırın = Yalan söylemek , Yalan uydurmak 6 (grm) Fiiliyat , Sözcük sonklarına fiil olarak kullanılır mak / mek gibileri 7 Olma , Olmak , Sebep veya vesile hāli , Hāsıl durumu 8 Hulûs , Manen birşeyleri kılmek 9 (mz) Gösterme , Sergilemek , Bir şeyleri vucüda getirme veya gösterme 10 Yaratmak , Var etmek , Hazırlamk , Becermek , Başarmak 11 Amel , İcra , İş , Uğraş 12 İmal *** Destamı bë eze bıkım = Elimden gelirse yapacağım , Elindem gelirse edeceğim *** Destatê bê bıke = Elinden geliyorsa yap , Elinden geliyorsa et *** Neke = Etme , Yapma *** Yën kıri ne kıvşe = Yapanlar belli değil , Edenler belli değil *** Dıkari bıki ? = Edebilirmisin , Yapa bilirmisin ?
*** Viya bıke ! = Bunu yap , Bunu et ! *** Karaxswe kırım = Hazırlandım , Hazırım *** Karaxwe dıkır = Hazırlanıyordu *** Rû bı rû hev kırın = 1Yüz yüze etmek , Yüz yüze getirmek 2 Yan yana getirmek , Kıyı kıyıya getirme *** Ber hev kırın 1 Katlamk , Yen veya pantalon paçalarını kıvırmak 2 Dürmek 3 Ön öne getirmek *** Tëxıstın = Sokmak (vulg) Katmak , Kakalamak *** Devexweva kırın = Ağzına kattı , Ağzına soktu *** Devva kırın = Ağzına vermek , Ağzına katmak , Ağzına sokmak *** Kıre devewe = Ağzına soktu , Ağzına kattı *** Bir kırın / Birh kırın = Unutmak , Hatırlamamk *** Lava kırın = 1 Yalvarmak , Yakarış 2 Dua etmek , Niyaz etmek Dilemek 3 Rica etmek *** Dılovanti kırın = Yarenlik etmek , Şefkat göstermek , Samimiyet sergilemek , Hulûs etmek *** Bıke = Yap , Et *** Dıke = Yapıyor , Ediyor *** Çëdıke = Yapıyor , Yapılıyor , Ediyor , Ediliyor *** Meke = Yapma , Etme *** Çı dıxwazi bıke = Ne istiyorsan yap *** Ne kırın = (syn) 1 Yapmamak , Etmemek , Yapamamak , Edememek 2 Etmediler , Yapmadılar *** Në kırın = Yapılmıyor , Edilmiyor , Başarılmıyor *** Ev kır deh , evji dıke bist = Bu on ediyor , buda yirmi eder *** Gotın = Söylemek , demek , Konuşma yapmak (*47) (*64)
<< bkz Xıstın 3 . Ke , Dın 2 , tın , Xwelk / Xwelkkırın İş için : Kar Olmak için : Bûyin >>
{ Diğer Diyalekt’ler :
Kırdın }


Kır 3
[ phil] = 1 Faal akıl , Edilgen us 2 Kısa kulaklı hayvan veya insan *** Dıkevın kırime ! = Bizi yanıltıyorlar ! *** Nekeve kırimı ! = Yanılgalama beni *** Dıkevın kırite = Dalga geçiyorlar senle , Sarakaya alıyorlar seni , Yanıltıyorlar seni *** Kê kete kırite ? = Kim seni yanıltı , Kim seni kandırdı


Kıras =
Gömlek  *** Bın kıras = Atlet *** Bı kıras = Gömlekli *** Bê kıras = Gömleksiz

 

Kınc = Giysi , Elbise *** Bı kınc = Elbiseli *** Bê kınc = Elbisesiz

 

 


Kırın 4 =
1 Onay , Tasdik , Evetlemek 2 Eylemek , İzhar (*64)
<< bkz Erë , Belê , Qırar >>

Kırın 5 = Kılmak , Yapmak , Etmek *** Nımêjkırın = Namaz kılmak


Kırî [rgd] =
Āmil , Faktör , Etken , Eden

Kıre kıre = Oşt köpeği kovalamak

Kıtkıt
[ pl ] = Teferruat , Ayrıntı , Tek tek , Bir bir , A’dan Z ’ ye kadar , Detay *** Kıt kıt gı hate teselekırne = Tek tek kontrol oldu , Tüm ayrıntıları ile incelendi !... *** Kıtkıt gereke be jımartın !... = Teferruatıyla dökümü olmalı , Detaylım sayılmalı !...

Kırin = Satın almak 

Kırivan / Xıstivan
[adj] = 1 Sokucu , Katıcı , Katışıkcı , Karıştırıcı 2 Edici , Yapıcı , Eyleyici

Kırinvan 2
[adj] = Müşteri , Alıcı , Talepci
<< bkz Mışteri >>

Kırinvan 2
[adj] = Alıp satılan kişi , Kiralık kişi , Satılan , Pazarlanak kişi , Alıp satılan köle veya esir



Kıfş = Belli , Açık , Net , Sarih
<< bkz Kıvş , Eşkere >>

Kıfşbûyin / Kıfşbûn = 1 Belli oluş 2 Bulgu , Keşif , Buluş 2 (mz) Veri

<<
bkz Kıvşbûyin , Kewş kırın >>

Kıfşkırın = Belli etmek , Belirmek 

<<
bkz
Kıvş kırın >>

Kıfşandın / Kıvşandın = 1
Belliieştirmek , Kevş etmet 1 Açmak , Sarihleştirmek
<< bkz Kıvşkırın , Eşkerekırın >>

Kılmeşk = 1 Yayık yaymada kullanılşan yoğurt tokmağı , bu tokmak özel olarak tokmağı silindir şeklinde ve delik deliklidir 2 Tulumla ayran yapmak
<< bkz Meşk >>


Kıraşo =  Ç:amaşır yıkama


Kırê = Kira

Raru hevketin = Birbirni kandırmak , Birbirinini yalan yanlış şeyler içine itmek

Kıtabe / Kıtawe [syn] = 1 Kitābe , Kale veya mezar başlarına yazılan yazılara āit satıh 2 Künye 3 Levha , Dikkan veya alış veriş binaların önüne asılan levha 4 Bir malın kime āit olduğunu belirten marka *** Bı kıtawi = (syn) 1 Kitābeli 2 Kitaplı *** Bê kıtabe =(syn) 1 Kitabesiz , Kitabesi olmayan 2 Künyesiz 3 Markasız *** Kıtabeta kêlla Exmede xani = Ahmed hani mezar taşı kitabesi *** Kıtabeta qesra îsaq paşa = İshak paşa sarayı kitabesi
<< bkz Kıtëbe>>


Kıtêbe / Kıtêwe
[syn] = 1 Künye 2 Pano 3 Levha , Dikkan veya alış veriş binaların önüne asılan isim levhası 4 Kitābe
<< bkz Kıtabe >>

Kıtêbat / Kıtêwat
[adj] = 1 Kitabet , Yazıcılık işleri , Tahrir işi 2 Kātip dairesi
<< bkz Kıtabet >>

Kıtabet = Kitabet
<< bkz Kıtêbat , Kıtabe >>

Kıtêbiyat / Kıtêwiyat = Kitabiyat / Kitābiyat , Bibliyografya , Kitap ilmi , Kitap inceleme ve tasnifleme ilmi veya düzenleyip sıralanması *** Kıtëbvaniyat = Kitabiyatcılık , Bibliyografyacılık

Kıtêbiyatvan / Kıtêwiyatvan = Kitābiyatcı , Bibliyografyacı *** Kıtêbvaniyati = Kitap ilmi ile uğraşım veya incelede bulunuşculuk , Billiyografyacılık

Kıtêw / Kıtêb = Kitap , Yazılı sayfaların külliytı veya tutamı oluşturan desteli yazı demeti *** Kıtêb nivisandın = Kitap yazmak *** Kıtêb xwendın = Kitap okumak ***Kıtêb belakırın = Kitap dağıtmak *** Kıtêb şandın = Kitap göndermek *** Kıtêb dırandın = Kitap yırtmak *** Kıtêb dan naskırın = Kitap tanıtmak , Kitap reklan etmek *** Xwedi kitêb = Kitap sahibi , Kitabli *** Bı kıtêb = 1 Kitap ile , Kitapla 2 (mz) Hesaplı*** Pê kıtêb = Kitap ile , Kitapla *** Bê kıtêb =(syn) 1 Kitapsız 2 (mz) Kāfir , Kitapsız , Dinsiz imansız *** Kıtêb xez / Kıtêb hez = Kitap sever *** Kıtêbe piroz = Mutsal kitap , İllāhi kitap *** Kurmıke kıtêwa = (zoo) Kitap kurdu , Harman kurdu *** Qesra kıtêba = Kitapsarayı *** Ehlê kıtêwa / Ehlê kıtêba = Kitap ehli , Kitap āşinacısı*** Note kıtêwa / Mina kıtêba = (mz / rgd) Kitap ginbi , Güzel ve dolgun kişi *** Xermana kıtêba = Kitap harmanı *** Kıtêwa helbesta = 1 Beste kitabı 2 Şiir kitabı *** Kıtêwra desdayin = Kitaba el vermek , Kitaba el koymak , Kitaba el basmak *** Kere kıtêb bar = (mz) Kitap yüklü eşek , Dinen hem imanlı görünüp , hemde kutsal yazılara uymayan kişi *** Kıtêbe rast = Doğru kitap *** Kıtêbe şaş = Yanlış kitap *** Kıtêb veşartın = Kitap saklamak , Kitap gizlemek *** Kıtêwadaji dewsa vi tune = Kitaplarda da bunun yeri yok *** têb rêzkırın = Kitap sıralamak , Kitap dizmek *** Hesaba kıtêwa / Hesaba kıtêba = Kitap hesabı , Hesab-ı kitap *** Kıtêb şewıtandın = Kitap yakmak *** Qalıka kıtabe / Qalıka kıtêbe = Kitap kalıbı , Kitap cilti ***Kıtêb qalık kırın = Kitap ciltlemek , Kitap kalıplamak
<< bkz Basmak için : Tepısandın >>

{
Diğer Diyalekt’ler : Pırtok , Pırtûk , Pertûk ,Verêj }

Kıtêwdagk / Kıtêbdank [syn] = 1 Kıtaplık , Kitap konulan faf , Kitap konulan dolap 2 Rahle 3 Nota tezgahı 4 Çanta , Okul çantası , Kitapları içine koymaya yarıyan el eşyası
<< bkz Xwendındank>>

Kıtêwder / Kıtêbgeh = 1 Kitap yeri , Kitap konulan yer , Kitap rafı , Kitap konulan dolap 2 Kitap bulunan yer , Kitabi bol olam yer
<< bkz Kıtêwdagk >>

Kıtêwxane / Kıtêbxane = 1 Kitap hāne , Kitap evi , Kütüp hāne 2 Neşriyat evi , Yayın evi

{
Diğer Diyalekt’ler :Pırtok xane , Pertûk xane }

Kıtêwkırın / Kıtêbkırın
= Kitap yapmak , Kitap oluşturmak , Kitaplamak *** Kıtêw rêzkırın = Kitap dizmek , Kitap sıralamak *** Kıtêb jenandın / Kıtêw jenandın = Kitap istif etmek , Kitap yığmak , Kitap harmalamak


Kıtêwvan / Kıtêbvan
[syn / adj] = 1 Kitapcı , Bibliyograf 2 Kitap evi 3 Sahhaf , Kitap satan 4(adj) Kātip 5 (rel) Kitābī 6 Kitaplarla görevli memur *** Kıtêbvanî = 1 Kitapcılık 2 Sahhafcılık
<< bkz Kātip için : Katıw >>

{
Diğer Diyalekt’ler : Pırtokvan }

Kıtêwûllah = Kitabullah
[rel] = 1 Kur-an 2 Kitap indiren , Kur-an veya bu gibi kutsal kitapların sahibi 2 (mz) Kitapcılıkta çok yol alan kişi










Kıvşvan [adj] = 1 Kaşif , Keşşaf , Keşifci 2 İzci , bedenen ve ahlāken sağlıklı yaşan ile çevreciliği de kendilerine şiar eden teşkilātcı veya teşkilatcılar
<< bkz Dewsvan , Kewşvan >>

Kıvş / Kıfş = 1 Belli , Net , Açık / Açıkta , Meydanda , Ayan , Alenī 2 Beyan 3 Tespit , Anlaşılır

<<
bkz
Eyan ,Tespit >>

 



Kırê = Kira

Kıstırme = Böğrek ,Lahmacun, Piza , Pide gibi içine peynir sebze vs katıp hazırlanan hamurlu sebzeli yiyecek

Kixme= Cepken

 

Kıvşbûyin / Kıvşbûn = 1 Belli olamk , Açıkta oluş , Net durum 2 Belirmek , Bulunuş , Saptanış , Alenī oluş , Sarihleşme


Kıvşkırın = 1
Belli etmek , İzhar etmek , Açığa vurmak , Belirtmek , Açıklamak 2 Beyan etmek , Netleştirmek , Saptamak , Tespit etmek , Muğlak yanını bırakmamak , Anlaşılır kılmak , Ayan beyan etmek , Alenīleştirmek , Sarihleştirmek , Aydınlatmak 2 (mz) İstihbarlaştırmak , Malūmatlaştırmak 3 Ölçme ve tartma sonucu netice elde etmek 3 (techn) Buluş gerçekleştirmek , İcat elde etmek 4 İşaret etmek
<< bkz Kıfşandın , Kewşkırın , Nişankırın >>

Kıvşdank = Dedektör , Bulucu ālet


Kıvşname / Kewşname = 1 Keşifnāme , Zara ve ziyan tutanağı 2 Alış veriş için notlar 3 Yatırın veyKışandın  = İçmek *** Çıxare kışandın = Sigara içmeka inşaat için gelir ile giderlerin yazıldığı defter 3 Kadastro defteri , Ülke , şehir veya azrazilerin emlāk ölçülerünü ve kıymetlerini belirten plan veya defter

<< bkz Şerdname >>

Kızırk = Kızartılmış veya pişirilmiş iç yağı

Kızırandın [syn] = 1 İç veya bez yağı kızartmak 2 Dağlamak , Kızgın demir ile dağlamak

 




Kışandın 1 = Çekmek *** Av kışandın = Su çekmek

Kışandın 2 = İçmek *** Cıxare kışandın = Sigara içmek

Kışkışkırın = Kışkışlamak

Kızık = Burçak 


KÜRTÇE = TÜRKÇE  sözlük   FERHENG www.elat.ch