Rêzbûna : Le / Lê
Le : Sıralaması
***********
Lêçûyin = Benzeyiş
Leglek = Leylek
Lêker = Fiil
Lenger = Tarım aleti Çapa
Lenet = Lanet
Lenet kırın = Lanetlemek , Kargıilamak
Letif = Latif , Erkek adı
Levgırtın = Tutuşmak
Lewıtandın =Kirletmek ,Lekelemek , Kire pisliğe Bulaştırmak , Sağlıklı olmuyan bir şeyin bir şeye bulaşması
Lezkırın=Acele etmek
Levakırın = 1 İliştirmek , Birleştirmek , Yapıştırmak 2 Yedirmek , Ağzına vermek
Levxıstın / Hevxıstın = Döğüşmek , Çatışmak ,Kapışmak
Levhatın = Barışmak , Andlaşmak
Lêv = Dudak
Lêva bın = Alt dudak
Levhatın=Barışmak , Uzlaşmak , Andlaşmak , Uyuşmak *** Hevdı levhatın = Birbirleri ile barışmak
Lekırın = Keyindirmek , Kuşandırmak
Lê 1 [adv ] = ( dç ) Dişi cins edat , Bayan ünleme sözü , Gi , Ünlem *** Lêlık = Minnoş , Nonoş *** êlamı = Hanımım , Karım , Eşim , Birtanen *** Lêlê Lolo dıxwane = Lele Lolo okuyor , Dalevara ediyor ! *** Lê lê = Hitaben bayana ; Bitenem , Cicim , Minnoşum gibi anlam'lar verir *** Lê dayê = Gı ana , Ana gı *** Lê qizê = Gı kız , hey kız
<< bkz Pıte >>
Lê / Lı 2 [dç] = Üstünde , Üstüne , Üzerinde , Üzerine , Peki *** Lê me herım ! = Gitmek üzereyim , Gitmeğe hazırlanıyorum ! *** Lê'wu mırra bêje ! = Bana söylemek üzereydi , Bana demek istiyordu ! *** Lê ye çawe ? = Peki nasıl olaçak ? *** Lê'va barkırın ! = Üstüne yüklediler , Üzerine sardılar ! *** Lêkırım = ( syn ) 1Takıştırmak , Keyindirip kuşandırmak 2 Etkindiler , Ona ettiler , Yaptılar yapaçaklarını ! *** Lê îro ? = Peki bu gün ? *** Lê Duh ? = Peki dün ? *** Çev lêkırın = ( syn ) 1 Gözden geçirmek , Göz atmak 2 Göz takmak ; protez göz veya lens takınmak, Üzerine dökmek *** Çev Lê bûn = Göz kulak olma , Gözetleniş *** Lê ev hê pake ! = Fakat bu daha iyi , Daha ālası ! *** Lêdayin = Üstüne vermek , Üzerine koymak , ile vermek *** Lêdannin / Lıdannin = 1 İlişiğine bırakmak , Yanı başına koymak 2 Olduğu gibi bırakmak *** Lê serda gırtın ! = Üstünde tutmuşlar , Üzerinde tuttular ! (*20 )
<< bkz Ser , Lı , Pêva >>
Lê 3 [dç] = 1 Lakin , Ama , Fakat , Şayet , Öyle , İşte , Ya , Artık , Gayrı , Tabi 2 Geçerliliğe hāiz durun , Mālik , Görece alternatif 3 Ya , Ta , Türkçede ve kürtçede işaret edatı 4 Ortaç veya tümleç içinde kullanılır *** Ez ere lê ew ? = Ben evet ya o ? *** Ye çekın lê … = Yapaçaklar fakat …*** Lê disa … = Şayet yine … *** Eze bejım lë rûyam ne gıre . = Söyleçeğim lakin yüzüm tutmuyor . *** Ew dıgot lë ( !..) O diyordu lakin ( !..) *** Lë ev ? = Ya bu ? *** Lê'va tırane dıkırın / Lı'va tırane dıkırın . = Ama kendisi ile alay ediliyordu . *** Dıçû lê berwi gor’ê dıçû ( ?! ) = Gidiyordu fakat mezara doğru gidiyordu ( ?! ) *** Lê we ? = Ya sizler , Fakat sizler ? *** Lê usa bû ! = Öyle oldu işte ! *** Lê can ? = Ya can ? ***L ê zef nema ! = Fakat fazla kalmadı , Fazla yok artık ! *** Lê hınek zûye . = Fakat biraz erken . *** L bese = Yeter artık *** Lê me’ji = Bizide artık , Bizide gayrı *** Lê te ça bıkı = Öyleyse ne edeçeksin , Ne edeçeksin gayrı ! *** Lê duh ? = Ya dün ? *** Lê jınate ? = Ya karın *** Lê mı ? Ya beni ? *** Lê meji = Tabi bizide *** Lê weji qaydi dılist = Tabi sizde bu sitilde oynuyordunuz *** Erd hejê usa lêkır = Deprem öyle eyledi , Zenzele o biçim ettti *** Em lêne we bızewicinın ! = Sizi evlendirmek istiyoruz ! ( * 20 ) (*49)
<< bkz Welakin , Usa , Âha >>
Lê / Lı 4 [dç] = Fiil ön eki , Edimsellik verir kelimelere *** Lı kolin / Lêkolin ( syn ) = 1 Araştırma , İnceleme 2 Kazma deşme işi yapmak *** Lêxıstın = Dövmek , Pataklamak *** Lêdan = Vuruş , Toslamak (* 20)
Lê 5 [dç] = 1 Sahih , Evet , Tabi (edb) Gerek söz gerek mānaca noksasız ifade ( Grm'de Lê 3 bicimi gibi ) Öylemi , Yani , Haydi be , Yok be 2 Pışık etme , Çoçukların göz , dil vs ile nanay etmesi , Nanay , Nanik *** Lê Lê = Nonoş , Nonoşum , Nonoşcuk *** De lê ! = Haydi be *** Lê ! = Yok be , Haydi be *** Lê lê usa bû . = sahiden öyle oldu *** Lê lê usane = Evet evet öyle , Tabi tabi öyle
<< bkz Sahih için : Salıh , Rasti Nonoş için : Pıtê Evet için : Ere >>
Lê 6 = Kürt’çede ön ek ; Türtk'cede son ek , Lāhika : Mak , Mek , Ta , Tan , Ti , um , Ayrıca çoğul'da olabiliyor . *** Lê borin = Affetmek , Kusur görmemek *** Lê dıgerım ! = Arıyorum ! *** Lê dûr’ê = Uzak'ta *** Lê dûr'va / Lı dûr'va = Uzaktan *** Lê derketi / Jı derketi = Çikmiş olan , Çıkan *** Lê veqetandın / Jı Veqetandın = Ayrıştırmalı , Ayrı tutulmak *** Lê’ne bıkın = Yapmak istiyorlar , Yapmaya hazırlanıyorlar . (*20 )
Lebat 1 = 1 Organ 2 ( kt ) Kitle veya toplunsal organ
Lebat’î = Aktiflik , Faal , Hamarat
<< bkz Xiret , Xiretkar>>
Lebê = Ne dediniz , Hayhay , Başüstüne , Buyrun , Nezaket ile efendim veya beyfendi , Memnuniyet ifadesi *** Lebê şirin = Baş üstüna , Hay hay , Memnuniyetle
<< bkz Lıbê Buyrun için : Kerem , Fermo >>
Lêkırın 1 = 1 Giyindirmek 2 Yakıştırmak
Lêkırın 2 = Yüklemek
<<bkz Barkırın >>
Lekm = Pençe *** (bo) Lekma şêra = Aslan pençesi
Lekend = Sel ,Taşkın
Lekem = Dalga , Suyun çalkalanması
Laweşe = Yufka ***Nane lewaşe = Yufka ekmeği
Lêbelê = Ama , Lākin , Fakat , Şayet , Çünkü , Ançak
<< bkz Êk , Lê 3 >>
Lebûn = Yakışmak , Yaraşmak
Lêbûyin / Lêbûn = 1 Uyum , Uyma , İtiat , Yakışma 2 Yaraşım , Benzeşim 3 Kendisine olan , kendine bir şey omuş olan *** Pak lêbû = İyi uydu , Pekte yakıştı *** Lêbûyi = ( syn ) 1 Olunan 2 Uyan 3 Benzeyen
<< bkz Lêçûyin >>
Lêçûyin = 1 Benzemek , Benzeyiş , Tıpkılık , Çekmek 2 İle gitmek *** Ev mı çûye . = Bu bana çekmiş
Lêdan 1 = 1 Patak , Vurma , Vuruş , Kötek , Dövmek , Dayak 2 İsabet , Darbe 3 Kakmak (ss) Toslama , Toslayış 4 (mus ) Tınlama , Çalma enstroman çalmak , Çarpmak , Çırpma , Şıklatmak 5 Çakmakveya çakmak taşı veya kibrit vs çakmak 6 Temas *** Saz lêdan = Saz çalmak *** Pinva lêdan = Tekmeyle vuruş , Tepikle vurmak *** Hılda erdê lêda . = Alıp yere vurdu , Alıp yere çaldı , Alıp yere çarptı .*** Şepık lêdan = Alkışlamak , Alkış tutmak *** Xaliçe lêdan = Halı pataklamak *** Lëdana kûsiya = Tosbağa toslaması , Kaplubağa toslaması *** Heste lêdan = Çakmak çakmak *** Pêçi şırqandın / Pêçi lêdan = Parmak şıklatmak *** Zef lêdan = Çok dövdüler , Fazla köteklediler .*** Lêdaneki usa ne laqi … = Öyle kötek laik değildi … *** Himi lêdane bûye =Dayağa alışmış , Dövmeğe alışık *** Qewnci seri lêxıstın / Qenci seri lêdan = İyiliği başa kakmak , İyiliği başa vurmak *** Qenci hılda lêda rûya = İyiliği alıp yüzüne vurdu *** Çakûç lêdan = Çekiç vurmak , Çekiçlemek *** Lêdanva dawiandın = Vurarak silkelemek , Patakla silkelemek
<< bkz Lêxıstın , Kutan Toslama için : Hınçık Çırpmak için Dawşandın Darbe için : Derb >>
Lêdan 2 = 1 Bulaştırmak , Sıvazlıyarak çamur vs bir yerlere sürmek , Sıva , Sürmek , Sürme krem çekme işi 2 Zaman veya vakit anı , O an , O vakit *** Xwe lêdan = 1 Kendini bulaştırmak 2 Kendini bulaştırıp batırmak *** Merhem lêdan = Krem sürmek , Merhem sürmek *** Xwe lêda lewutand . = Kendini bulaştırdı pisletti .
<< bkz Mızdan , Têdan , Lewutandın Sıva için Siyax >>
Lêdan 3 = 1 (edb) Deyinmek , Dokunmak , Deymek 2 ( grm ) Vurgu *** Dest lêdayi = El deyik , Ellenmiş *** Lê daneda ! = Fakat zamanında ! Vaktinde *** Ser lêdan = Baş vurmak , Deyinmede bulunma , Nezaketle'mek
<< bkz Behskırın >>
Lêdan 4 = 1 Alıkoymak , El koymak 2 Tanım , İsim takma , Tanımlama *** Dest lêdan = 1 El koymak , Rehin almak 2 El sürmek *** Naveki lêdan = Bir isim koymak , Tanımlamak *** Nav mı lêdan = İsim taktılar bana , Lakap taktılar bana
<< bkz Rehin , Lêkırın >>
Lêdank = 1 Zımba ,Tutturgeç , Pünez ,Tırkı , Raptiye 2 Patak , Tokaç , Halı gibi şeyleri vurarak silkeleme eşyası , Toz silkeleyici eşya 3 (grm) imlā işareti , İmlālar , Virgülleme işi , Vurgu hali 4 (tz) Dövme iğneleri veya deri çizim vs , Akapunturda deri tutmaya yarıyan vantuz vs , Kas kontroli için eklemlere vurulan değnek veya sağlık çekici (mus) Tranpet veya davul çalmaya yarıyan çıbık veya çomakları , Baget *** Lêdanka bihnok = ( grm) Virgül *** Lëdanka xalice = Halı patağı , Halı silkeleme tokaçı *** Lêdanêva = 1 Vuruşla (grm) Vurguyla 2 Değinerek 3 Döverek , Dövme ile 4 Temas ile
<< bkz Tepûç >>
Lêgerin [syn] = 1 Araştırnak , Yoklamak , İnceleme 2 Kovuşturmak , Takibat etmek
<< bkz Tesele >>
Lêgerinvan = İnceleyici , Araştırmacı
Lehi = Sel , Taşkın , Su başkını
<< bkz Lekend >>
Ledan = Dövmek
Legleg = Leylek
Lêkırın = 1 Giyindirmek 2 Yüklemek
Lêxıstın = 1 Vurmak, Dövmek , Dayak atmak , Kakmak …ileden veya dolayından vurma veya çatmak (vulg) Köteklemek , Pataklamak (mz) Okşamak Deydirmek , Dokundurmak , Temas ettirmek 3 (mus) Tınlatmak , Seslendirmek , Enstrümana tezene ile vurmak veya çalmak *** Lêxısti = Vuran , Döğen , Pataklayan *** Kê lêxıst ? = Kim vurdu , Kim dövdü , Kim kötekledi ? *** Kê lêxıtete ? = Kim sana vurdu ***Tep lêxıstın = Tokat vurmak , Avuç içiyle vurmak *** Pin lêxıstın = Tepik vrmak *** Çev lêxıstın / Nezer lêxıstın = Göz değdirmek , Nazar deydirmek *** Mı lëxıst = Ben vurdum ***Tu lëxısti = 1 Sen vurdun 2 (ss) Sen tosladın 3 Sen temas ettin *** Ev lêxıst = 1 Bu değdi , Bu vurdu 2 Bu dövdü , Bu patakladı *** We lëxıst = Siz vurdunuz , Siz dövdünüz *** Nızanım kë lëxıstiyë ! = Birmiyorum kim vurmuş ! *** Hevxıstınëda lëxıstiyë Levxıstınëda lëxısyiyê = Döğüşürken vurmuş , Kapışırken vurmuş *** Lênexe ! = Vurma , Dövme , Çatma *** Pakiyamı hat seramı xıst / Pakiyam hat seramı lêxıst ! = İyiliğimi gelip başıma kaktı , İyiliğimi gelip başıma vurdu ! *** Ûd lêxistin = Ud çalmak
<< bkz Levxıstın , Xıstın 2 , Lêdan 1>>
Lêkolin = 1 Analiz , Tahlil etmek , İncelemek 2 Tetkik etmek , Araştırmak 3 Kovuşturmak , Takibat etmek 4 (mz) Bir konuyu deşmek veya eşelemek , İrdelemek *** Lêkolina poleza = Polis araştırmaksı , Polis tetkiki *** Lêkolina jenderma = Jandarma araştırması , Jandarma tetkiki *** Lêkolin a mı (syn) = Araştırmam , Analizim , İncelemem *** Lêkolin a te = İncelemen , Araştırman *** Kê lêkolin dıkır ? (syn) = 1 Kim araştırıyordu ? 2 Kim Kovuşturuyordu ?
<< bkz Tesele >>
Lê kolinvan = Araştırıcı , Tethik edici
Lekend = Su baskını , Taşkın , Sel
Leken = Leken , Kar ayakkabısı , Karda yürümeye yarıyan özel kar ayakkabısı
Leq [zo] Yayın , Yayın balığı
Leqem = Dalga , Su çalkantısında oluşan dalga , Su veya depremde yer sarsıntısında daldalı gel git olayı
<< bkz Pël >>
Lêketın 1 = Deymek , Vuruş 2 (ss) Tanpon , Toslamak , Temas *** Lê ne ket = Değmedi , Temas etmedi *** Lêket = Değdi , Dokundu ,Temas etti ***Hınek ma lêdıket = Az kalsın değiyordu ***
Lêketi = Vuruk , Vurulmuş , İsabet almış Temas edik 2 Bir şeyde birşeylerin düşmesi
Lêketın 2 = Lêketi 1 Vurulan , Deyen 2 (mz) Doğulan yer , Doğuran 3 (mz) Sapmak , Uğramak , Kısa anlık bir yere uğramak*** Lêkewe zû warê = Uğra çabuk gel *** Lêketına gullê = Merni vurgusu , Mermi deymesi *** Cın lêketiyê … = Cin çarpmış …
Lêketın 1 / Pêketın = 1 Tusmak , Temas etmek 2 Bulaşmak , Sürtünmek veya leke edici bir yerin değmesi *** Agır lêketın 1 = Ateş değmek , Ateşe tutuşmak Ateşlenmek , Ateşe tutulmak *** Agır lêketın = (tz) Ateşe tutulmak
Lêkolin = İnceleme
Lêlê = Gı ,Bayana seslenme lafı , Hello anlamında bir sözcük
<< bkz Êrê >>
Leme = İlgileniyorum
Lêmiş =Fırtınalı yağış , Sulu sepken
Lempe = 1 Lanba , Fener 2 Ampul , El feneri / Elektirik *** Lempe nıftê = Gaz lanbası *** Lempeyi dest = El feneri
<< bkz Çıra >>
Lenet = Lānet *** Lenewe = Lānet olsun *** Tışte lenet = Lānet şey
<< bkz Nıfır >>
{ Diğer Diyalekt’ler : Pûşin , Nalet , Nıfrin , Carısi , Qedal }
Lenetbûyin / Lenetbûn = Lānet olmak , Tel’in olmak , Lanetlenmek *** Lenet bûyi = Lānetli , Lānetlenmiş *** Lenedanbûyin = Lanetlenmek
Lenedankırın = Lānetletmek
Lenetkırın = Lānet etmek
Lenger 1 = Langar , Büyük depo , Anbar
Lenger 2 = Gemi demiri , Gemiyi demirlemeye yarayan çapa
Lep = Avuç , Apaz *** Du lep = İki avuç *** Lepeki = Bir avuç , Bir apaz
Lepık = Eldiven
Lepdırêj [syn] = (mz) Yankesen , Çepci , Kap kaçtıcı
Lêpık = 1 Eldiven , Ellik 2 Bir şeyi tutmaya yarayan çaput , Palaspare *** Lepıke çerm = Deri eldiven *** Lepıke ris = Yün eldiven *** Bê lepık = Eldivensiz *** Bı lepık = Eldivenli *** Cote lepık = Bir çift eldiven *** Lepıkek = Bir eldiven , Bir tek eldiven *** Lepıkemı = Eldivenim *** Lepıkete = Eldivenin
Lepıkvan [rgd] = Eldivenci , Eldiven yapıp satan
Leşker [mil] = Asker , Erat
Leşkeri = Askeri
Lev 1 = İle , Birlikte , Beraberinde *** Lev me da / Tev meda = Aramızda , Ortamızda *** Lev hevda / Tev hevda = İç içe *** Levva / Hevva = Birlikte , Beraberce
<< bkz Hev , Tev >>
Lev 2 [syn] = 1 Uyum 2 Uyuşuk , Bağdaşık , Uzlaşık , Barışık 3 (mz) Hem fikir *** Lev hatın (syn) = Barışmak , Uyuşmak , Andlaşmak *** Hev xıstın / Lev xıstın (syn) = 1 Döğüşmek , Çarpışmak 2 Tokuşturmak *** Lev me da = Aramızda , Ortamızda
<< bkz Leva 2 >>
Lêv = Dudak
Levbûyin / Levbûn = 1 Yakışmak , Uyuşmak , Uygumsallık 2 Bağdaşıklık , Bağdaşım
Leva 1 = Bitişik , Yapışık
<< bkz Heva >>
Leva 2 [syn] = 1 Uyum 2 Uyuşuk , Bağdaşık , Uzlaşık , Barışık 3 (mz) Hem fikir
Levabûyin 1 / Levabûn 1 = Bitişik olma veya olmak , Yapışık olma veya olmak
<< bkz Hevabûyin >>
Levabûyin 2 / Levabûn 2 [syn] = Bağdaşmak , Bağdaşık olma veya olmak , Uyumsallık , Uyuşmak (mz) Barışsal olma veya barışıklık
Levhatın [syn] = 1 Barışmak , Uyuşmak, Uzlaşmak veya uzlaşım , Bağdaşmak 2 , Andlaşmak , Sulh eylenmek 3 Uyumluluk , Uygunluk *** Lev hati = Barışık , Uzlaşık
Levakırın 1 = Bitiştirmek , Yapıştırmak , Eklemek
<< bkz Hevakırın >>
Levakırın 2 [syn] = 1 Sulh eylemek , Uzlaşım eylemek , Adilane durum eylemek 2 Bağdaştırmak , Barıştırmak , Uyumlaştırmak , Uyuşturmak veya uygun kılmak
Levketın 1 / Lewketın [syn] = 1 Çarpışmak , Kaza ile çarpışma :2 (tz) Adale tutulması , Gramp tutma , Adale veya kas tutulması , Kaslarda tutulma , Kas gerilimi , Sinir tuzağı
3 Bozuşmak , Dalaşmak , Sözlü dalaşma 4 (tz) Bunalmak *** Dılam levdıkeve ! = Gönlüm bunalıyor , İçim bunalıyor ! *** Hıdıkma otabozame lewdıket ! = Az kalsın otobüsümüz çarpışıyodu ! *** Navberameda lewketın heye ! = Aramızda bozuşma var , Aramızda çatışmak var *** Rarum nekeve eme levkevın ! = Sataşma bana çatışırız , Dalaşma bana bozuşuruz ! *** Dıl levketın = İç bunalması (*30)
<< bkz Xalıfandın ,Qerımandın , Hevketın >>
Levketın 2 = Bunalmak , Bulantı *** Hındırem levkıve = İçim bunalıyor
Levxıstın 1 [syn] = 1 Çatışmak , Çarpışma / Çarpışmak 2 Çarpıştırmak , Tokuşturmak , İki şeyi bir birine çarpmak 3 Karmak *** Kaxıza levxe = Kağıtları kar
Levxıstın 2 / Levxıstandın [syn ] = 1 Vuruşmak 2 Dövüşmek / Dövüş , Çatışma / Çatışmak , Cıngar , Kavga etmek , Şamata / Şamata eylemek (mz) Sataşma / Sataşmak (vulg) Patırtı *** Levxıstın dayin = Çatıştırmaya itmek , Dövüşmelerime sebep olmak *** Levxıstandın = Çatışmak , Dövüşmek , Kavga etmek *** Levxıstandınêda = Çatışmada , Kavgada , Cıngarda , *** Levxıstandın dayin = Kavgalaştırmak , Dövüştürmek , Cıngar çıkartmak , Şamataya itmek *** Levxıstandın = Dövüşmek , Vuruşmak , Çatışmak
<< bkz Hevxıstın , Hevberdan >>
{ Diğer Diyalekt’ler : Têkçûn , Pevçûn , Lêkdan }
Lênekırın = Lanetlemek , TelinLevxıstın dayin [syn] = Çatıştırmak , Kavgalaştırmak , Dövüştürmek ; Cıngarlaştırmak , Hengāmeleştirmek
Levketın [syn] = 1 Birbirine düşmek , Kargaşa , Anarşi 2 (tz) Adale veya kas tutulması , Kaslarda tutulma , Kas gerilimi , Sinir tuzağı
Levkoşa [pr] = Lefkoşa
Levzêrekırın = Artırmak , Fazlalaştırmak
Lewra = Çünkü , Zira , Gerçi , Onun İçin , Yani
<< bkz Loma >>
Lewutandın / Levıtandın = Kirletmek , Pisletmek , Gağlıklı olmayan bir şeyin bir şeye bulaşması
Leymûn = Limon *** Ava Leymûnê = Limon suyu , Limonata
Levzêre kırın [syn] 1 İkmal etmek , Takviye etmek , İlave etmek , Arttırmak
Lez = Çabuk , İvedi ,Çar çabuk , Hızlı *** Lez û bez = Apar topar
Lezandın = Hızlandırmak
Lezkırın = Acele etmek , Hızlandırmak
Lezgin = Alal acele , Çar cabuk , Apartopar
Lezed = Lezet *** Bı lezed = Lezetli *** Bê lezed = Lezetsiz
<<bkz Hageva >>