Rêzbûna / Re / Ra
Ra : Sıralaması
************


Ra 1 / Reh [ An] = Damar , Sinir
<< bkz Reh , Tamar >>


Ra 2 = Rabûn Fiilinin şimdiki zamanı ) Kalkmaktan emri , Kip çekim kalıbı *** Rabe / Rawe = Kalk , Dikil *** Ra ne bû = Kalkmadı , Dikilmedi *** Radıwe ! = Kalkıyor ! *** Hëdi rakırın = Yavaş kaldırmak , Yavaşca dikmek *** Rabın / Rawın ! = Kalkın , Dikilin ! *** Vıra = Burası *** Vıra’ra / Vıra’va = Burdan , Buradan
<< bkz Rabûn >>

Rah  / Kok [ bot ] = Kök , Bitki kök ve saçakları

<< bkz Bınçırk >>


Ra 3 = Kürtçede çoğul son ek ve edat , İle veya beraberinde gibi , Tüktçede son ek te , ta ,da ,dan , e , lar , ye , ya , me, āit ve dair kılma , müteallik mevzularda son ek *** Hevra = Birlikte *** Devra = ( syn) 1 Dışta , Dışarıda 2 Ağızdan *** Mera = ( syn ) 1 Bize 2 İnsanlar *** Vıra’ra / Vıra’va = Burdan , Buradan *** Kurmançira = Kurmançiye *** Tırkira = Türkçeye *** Êvdara = El aleme , Başkalarına *** Jı Dewletera = Devlete , Devlet çin *** Çıra =(syn) 1 Neden , Ne yüzden ? 2 Niye āit , Niye dair ? 3 Çıra , Lanba , Fener
<< bkz Da 4 >>

Ra 4 = Fiil ön eki , Bileşik sözcüklerde ön ek yerini tutar , Fiiliyat hali *** Ra,-xıstın = Sermek , Yaymak *** Rahiştın = Yeltenmek , Çıkışmak *** Ra,-gırtın = 1 Tutumlama , Özümseme 2 Kollaşmak ,Yöneltmek

 Ra 5 = Kürtçede çoğul son ek ve edat , İle veya beraberinde gibi , Tüktçede son ek te , ta ,da ,dan , e , lar , ye , ya , me, āit ve dair kılma , müteallik mevzularda son ek *** Hevra = Birlikte *** Devra = ( syn) 1 Dışta , Dışarıda 2 Ağızdan *** Mera = ( syn ) 1 Bize 2 İnsanlar *** Vıra’ra / Vıra’va = Burdan , Buradan *** Kurmançira = Kurmançiye *** Tırkira = Türkçeye *** Êvdara = El aleme , Başkalarına *** Jı Dewletera = Devlete , Devlet çin *** Çıra =(syn) 1 Neden , Ne yüzden ? 2 Niye āit , Niye dair ? 3 Çıra , Lanba , Fener

<< bkz Da 4 >>

Ra 6 = Fiil ön eki , Bileşik sözcüklerde ön ek yerini tutar , Fiiliyat hali *** Ra,-xıstın = Sermek , Yaymak *** Rahiştın = Yeltenmek , Çıkışmak *** Ragırtın = 1 Tutumlama , Özümseme 2 Kollaşmak ,Yöneltmek

Radikalizm = Köktencilik

Raketın = Doğurmak , Doğumdan sonraki hal Loğusa

 Rast =1 Doğru düzgün , Sahih , Gerçek 2 Sağ*** Bı rast = Doruca *** Bê rast = Doğru değil 

Raskırın = Düzgün yapmak , Doğru yapmak  

Rasti = Gerçek , Doğruluk

Rastikırın =Gerçeklik yapmak , Dürüstlük yapmak

Rastihevhatn =Tesadüf etmek , Karşılaşmak
Rastık = Sürme , Göz sürmesi
Rawestın = İstirahat etmek ,Mola vermek ,Durmak ,İstop *** Sekınandın = Durmak
Rabûn = 1 Kalkmak , Kalkış , Kalkma 2 Kıyam
Ray / Denğ = Oy ,Rey
Razan = Yatmak , Uyumak , Uzanmak
<< bkz Vekıtandın , Paldan >>

Razandın = Uzanıp yatmak , 
Razi = Razı
Razibûyin = Razı olmak , Kabullenmek *** Razibû = Razı oldu *** Razi kırın = Razı = Kabul

 Rahib = Rahip

Rahiştn = Kalkışmak , Yeltenmek , Davranmak

Rast hatın = Tesadüf etmek , Buluşma

Raskırın = Doğrultmak , Doğrulamak , Düzeltmek

Rasti = Gerçek , Doğruluk

Rastikırın =Gerçeklik yapmak , Dürüstlük yapmak

Rastvan [rgd] = Doğrucu , Gerçekci , Hakikatcı , Realist (mz) Rasyonalist
<< bkz Heqiqetvan , Hışvan >>

Rasyonaliyat = Rasyonalizm

Rasyonal = Rasyonal , Akılcılık , Akıl ile anlaşılır olan

Rastihevhatn =Tesadüf etmek , Karşılaşmak , Rastlaşmak
Rastık = Sürme , Göz sürmesi
Rawestın = İstirahat etmek ,Mola vermek ,Durmak ,İstop *** Sekınandın = Durmak
Rabûn = Kalkmak , Kalkış *** Rawe = Kalk *** Rabûm = Kalktım 

Rasbûn = Doğrulnak
Ray / Deng = Oy ,Rey

<< bz Vekıtandın , Paldan >>
Razi = Razı
Razibûyin = Razı olmak , Kabullenmek *** Razibû = Razı oldu *** Razi kırın = Razı etmek , Kabullendirmek

Ra 3 / Kok [ bot ] = Kök , Bitki kök ve saçakları

<< bkz Bınçırk >>


Ra 4 = Kürtçede çoğul son ek ve edat , İle veya beraberinde gibi , Tüktçede son ek te , ta ,da ,dan , e , lar , ye , ya , me, āit ve dair kılma , müteallik mevzularda son ek *** Hevra = Birlikte *** Devra = ( syn) 1 Dışta , Dışarıda 2 Ağızdan *** Mera = ( syn ) 1 Bize 2 İnsanlar *** Vıra’ra / Vıra’va = Burdan , Buradan *** Kurmançira = Kurmançiye *** Tırkira = Türkçeye *** Ëvdara = El aleme , Başkalarına *** Jı Dewletera = Devlete , Devlet çin *** Çıra =(syn) 1 Neden , Ne yüzden ? 2 Niye āit , Niye dair ? 3 Çıra , Lanba , Fener
<< bkz Da 4 >>

Ra 5 = Fiil ön eki , Bileşik sözcüklerde ön ek yerini tutar , Fiiliyat hali *** Ra,-xıstın = Sermek , Yaymak *** Ra,-hiştın = Yeltenmek , Çıkışmak *** Ra,-gırtın = 1 Tutumlama , Özümseme 2 Kollaşmak ,Yöneltmek


Rabûn =  1 Kalkmak , Kalkma , Kalkış 2 Kalkınma*** Çık rabûn = Dimdik kalkmak *** Hevra rabûn = Birlikte kalkmak ***Nışkeva rabû … = Aniden kalktı … *** Ba rabû = Rüzgar kalktı *** Rabû çû ...= Kalkıp gitti ...*** Raneû = Kalkmadı *** Radıbu = Kalkıyordu *** Rabû = Kalktı *** Hınek rabû = Biraz kalktı *** Zehf rabû = Çok kalktı

Rakırın =  1 Kaldırmak 2 Fes etmek , İptal etmek ,Lağetmek

 Raru hevketın = Sataşmak , Dalaşmak , Bulaşmak 

Raxıstın = (syn) 1 Sermek , Yaymak , Saçmak , Yere yayıp yazmak , Yere uzatıp yatırma 2 Grm Ulamak , Bir kelimeyi hecelere bölmek *** Gıli raxıstın = ( u ) Ser mek , Yaymak Gıli raxıstın = Sözcük ulamak , Bir tümceyi tutamak tutamak söylemek *** Nıvisana raxısti = Ulamak\\'lı yazı *** Ber tav ë raxısti = Güneş önünde serili , Güneşin önünde saçılı *** Ber çev raxıstiye ! = Göz önünde serili ! , Gözün önünde saçılı *** Fermandar me gışta erde raxıst !.. = Komutan hepimizi yere yatırdı !.. *** Gullekiva penç hew erde raxıstım . = Bir mermide beş tane yere serdim . *** Sıcare raxıstın = Seccade sermek , Seccade yaymak , Seccade saçmak
<< bkz Vexıstın (*59) >>

Raçev [astr] Rasat , Gözleme , Gözlem ,Gözlemek , Kolaçan 2 (ss) Dikiz 3 Bakış açısı , Bakış 4 (tz) Rötgen , Hastalık teşhisinde ışın veya ışık yolu ile görme 5 Bıkış , Nazar

Raçevi = Erkete , Dikiz

Raçevdank / Raçevdagk [syn] = 1 (astr) Teleskop 2 (tz) Rötgen cıhazı , Işıklı film inceleme panosu , Filmi iyi görmede kullanılan ışıklı satıh 3 Göneş veya ay tutulmasını izlemek için isli cam veya o gibi gözlük
<< bkz Berçevk >>

Raçevkırın = 1 Gözetmek , Gözetlemek , Bakış açısı 2 (ss) Dikiz etmek 3 (tz) Rötgen etmek 4 (vulg) Dikşizlemek , Rötgenlemek , Gizlice nāmahrem bakış etmek 3 Müşāhede etmek , Gözlemek , Gözetim sağlamak 4 (astr) Rasatlamak *** Rê raçevkırın = Yol gözlemek , Yol seyri etmek *** Esman raçevkırın = Göğü gözlemek , Semayı gözetimlemek , Rasatlamak *** Dûr raçevkırın = Uzağı gözetlemek , Uzağı gözlemlemek *** Nêzik raçevkırın / Nêzık raçevkırın = Yakını müşāhede etmek , Yakın bakış etlemk *** Raçevem / Ra çeve mı = Bakış açım , Görüşüm , Bakışım *** Raçevete = Bakış açın , Bakışın , Görüşün *** Raçewe wana = Onların bakış açıları , Onların görüşü (mz) Onların düşünceleri *** Raçevki = Gözetlemece
<< bkz Ditın , Nêhertın >>

Raçevti = 1 Gözleyicilik , Gözlemcilik , Müşāhedecilik 2 (astr) Rasatcılık 3 (tz) Rotgencilik 4 (vulg) Dikizcilik , Rotgencilik , Ahlaksız bakışcılık

Raçevbûyin / Raçenbûn = 1 Gözetlenmek , Müşāhede altında olmak 2 (vulg) Dikzlenmek , Rotgenlenmek , Ahlaksızca veya nāmahremce bakış durumu

Raçevvan [adj] = 1 Gözetimci , Gözetleyici , Gözlemci , Müşahit , Gözleyici , Gözleyen 2 (astr) Rassıd / Rāsıd , Rasatcı , Gök cisimlerine bakıp inceleyen 3 (tz) Röntgenci , Röntgen mütehassısı 4 (vulg) Dikizci , Rotgenci , Gizli bakan , Nāmahrem bakan
<< bkz Qılalivan >>

Raçevxane / Raçevgeh 1 [syn] = 1 (astr) Gözetim yeri , Gözlem istesyonu , Rasatgāh / Rasathāne ,Observatuar 2 (tz) Rönggen odası veya yapılan yer

Raçevder / Raçevgeh 2 = 1 Gözetleme yeri , Hisar ve binalarda küçük gözetleme gediği , Dini binalarda yuvarlak küçük pençeresi , Gül penere 2 (astr) Rasat yapılan yer 2 Seyrangāh , Seyran yeri
<< bkz Seyrangeh >>

Raber [syn] = 1 İzah , Yol gösterme 2 Tarif , Öngörme / Öngörü 3 Derpiş



Raberkırın 1 / Nûvandın = 1 Öne sürmek , Koşullandırmak , Öngörmek , Göz önünde tutmak 2 İzah etmek , Tarif etmek , Derpiş etmek

Raberkırın 2 = Sunmak , İzahatlı buyur etmek

Rabes / Rabestın = Tutum , Tarz , Usturup

Radikal = Köktenci

Radyo = Radyo

Radyoaktif = Radyoaktif

Radyoloğ = Radyoloğ

Radyometır = Radyometre

Radyoskopi = Radyoskopi

Radyotelefon = Radyotelefon

Radyotrerapi = Radyoterapi

Radyoterapist = Radyoterapist

Radyum = Radyum

Radyovan = 1 Rodyocu , Radyo tamiri ededn veya satan 2 Radyo işlerinde çalışan veya görevinde olan

Radyoloji = Radyoloji

Radyotor = Radyatör

Radyoizotop = Radyoizotop , Yaş tahmin yöntemi , Varlıklarda veya kalıtlarda atomların çözülmesine göre bir şeyin kaç yıllık olduğunu bilme ilmi

Radyonıvis = Radyo grafi

Rafineri = Rafineri

Rageş 1 = Hırçın , Asabi , Sinirli *** Rageşi = Asabilik , Sinirlilik , Hırçınlık


Rageş 2 = Heyecanlı

Rageşbûyin / Rageşbûn = Sinirli olmak , Asabi olmak , Hırçınlık

Rageşi 1 = Heyecan , Heyecanlılık

Rageşi 2 = Sinirlilik , Asabiyet , Hırçınlık

Rageşkırın = Asabileştirmek , Hırçınlaştırmak

Ragırtın 1 = Tutumlamak , Özümsemek

Ragırtın 2 = Dayanmak , Nafsine hakim olmak

Ragıhandın = İletmek , Ulaştırmak , Eriştirmek , Bildirmek

Ragıhandınder / Ragıhandıngeh = İnfermesyon bürosu

Ragıhandınvan = İletici , Ulaştırıcı

Rahiştın = Yeltenmek , Davranmak

Ramankırın = Fikir eylemek , Düşünmek




Rakırın 1 = 1 Kaldırmak 2 Kalkınmak 3 Fes etmek *** Ra = Kalk *** Rabe / Rawe = Kalk *** Ranebe / Ranewe = Kalkmıyor *** Rakıri = Kalkık *** Zû rabû = Çabuk kalktı *** Hêdi hêdi rabû = Yavaş yavaş kalktı *** Kon rakırın = Çadır kaldırmak *** Çık rakırın = Dik kaldırmak , Dimdik kaldırmak *** Jı erdê rakırın = Yerden kaldırmak *** Raneke ! = Kaldırma ! *** Xewê rakırın = Uykudan kaldırmak *** Mıl rakırın = Kol kaldırmak

Rakırın 2 [mz] = İptal etmek , Fes etmek *** Wi qanûni zûva rakırın = O kanunu çoktandır kaldırdılar , O kanunu çoktandır iptal ettiler 

Rakırın 3 = Bellemek , Toprağı bellemek

Raman = 1 Düşünce , Fikir , Mütalaa , İde / İdea 2 Tasavvvur *** Bı raman = Fikirli , Düşünceli *** Bê raman = Fikirsiz , Düşüncesiz
<< bkz Fıkır , Mıjûl >>

Ramûsandın = Öpmek

<< bkz Paçkırın >>


Rasat = Rasat
<< bkz Raçev>>

Rast 1 [syn] = 1 (rgd) Dürüst , Seviyeli , Olgun 2 Düz , Düzgün 3 Doğru ,Gerçek (vulg) Dogra 4 (mus) Muzikide bir makam , Rast makamı 5 Uygunluk 6 Sağ / Rağtaraf *** Raste rast = 1 Doğru doğruca , Dobra dobra 2 Doğrudan doğruya *** Rast ditın = Doğru görmek , Doğru bulmak *** Rasti hev hatın = 1 Tesadüfleşmek , Karşılaşmak , Rastlaşmak , Karşı karşıya gelemek 2 Buluşmak *** Rastahi / Rasti = Doğruluk , Gerçeklik , Hakikat (vulg) Dobralık *** Rast derketın = Doğru çıkmak , Dürüst çıkmak , Düz çıkmak *** Zehf raste (syn) = Çok doğru , Pek dürüst *** Rast nine (syn) = 1 Doğru değil 2 Düz değil *** Rast gotın = Doğru demek , Doğru söylemek , Gerçek demek *** Deste rastë = Sağ el *** Yala rastë = Sağ taraf *** Bı rasti = Hakikaten , Doğrusuyla *** Rast anin = İsabet ettirmek , Rast getirmek *** Rast çûyin = Doğru gitmek , Düz gitmek , Direk gitmek *** Qe yekji rast nehat = Hiç biri de tesadüf etmedi , Hiç biri de isabet etmedi *** Rastim ne hat = Karşılaşmadım , Tasadüf etmedim *** Xwedê rast bine = Allah rast getirsin *** Qe rast nece (syn) = Hiç rast gitmiyor , Hiç düz gitmiyor *** Merıve rast = Doğru insan , Dürüst insan *** Riya rast / Rëya rast = Doğru yol *** Rastiyamı ... = Doğruluğum ... , Dürüstlüğüm ... *** Ez rastım = 1 Ben doğruyum , Ben dürüstüm 2 (pol) Ben sağım *** Rast hılgırtın = Doğru tutuşmak , Doğru tutumlanmak *** Mılkete hewe tuji rasti = Mülkün varsa sen de doğrusun , Malın varsa sen de dürüstsün
Rarst 2 = Gerçek . Hakikat

Rast anin = İsabet ettirmek , Rast getirmek , Tesadüflemek

Rast ditın = Doğru görmek , Doğru bulmak , Tasvip etmek , Onay vermek veya onaylamak

Rastgır = Doğru tutucu , Gerçek tutucu (pol) Sağdan tutucu , Sağcı , İdealci

Rast hatın = 1 Tesadüf etmek , Rastlaşmak , Rast geliş , Rast gelmek

Raste rast [syn] = 1 Doğru doğruca , Dürüstce 2 Diret , Vasıtasız hāl veya davranış , Dolaysız tutum 3 (vulg) Dobra dobra

Rasker = Düzeltici 

Raste rast = Doğruca

Rastbin = Gerçekci , Realist
Rastek =  Cetvel 

Rasti [syn] = 1 Doğruca / Doğruluk , Dürüstce / Dürüstlük , Gerçekce / Gerçekcilik (pol) Realite 2 (vulg) Dobraca


Rastbûyin / Rastbûn [syn] = 1 Doğrulmak 2 Dürüst olmak , Gerçekci olmak , Doğru olmak 3 Rast gelmek , Rastlaşmak , Rastlanış / Rastlayış , Tesadüf etmek , Karşılaşmak 4 Uygun gelmek





Rastkırın [syn] = 1 Doğrultmak , Düzeltmek 2 Tasdik etmek , Onaylamak , Doğrulamak , Evetlemek , Doru olanı yapmak 3 Düzene sokmak , Derli toplu eylemek 4 Uğurlamak *** Mêvan rastkırın = Misafir uğurlamak *** Me rasti xwedê kır = Allaha doğru yöneltik *** Leşker rastkırın = Asker uğurlamak *** Bûk rastkırın = Gelin uğurlamak *** Gı hate rastkırınê (syn) = 1 Hepsi düzeltildi , Hepsi doğrultuldu 2 Hepsi düzleştirildi 3 Hepsi onaylandı , Hepsi tasdiklendi , Hepsi doğrulandı

Rastandın [syn] = 1 Doğrulamak , Tasdiklemek , Onaylamak 2 Düzeltmek , Doğrultmak 3 Tekzip etmek , Eğriliğini gidermek 3 Tesadüfleştirmek , Rastlaştırmak 4 Düzenleştirmek

<< bkz Tasdiq ,Tasdiqkırın >>

Rastvan [rgd] = Doğrucu , Gerçekci , Hakikatcı , Realist (mz) Rasyonalist
<< bkz Heqiqetvan , Hışvan >>

Rastvaniyat = Realizm , Gerçekcilik , Hakikliye

Raruketın = 1 Sataşmak , Bulaşmak , Sürtünmek  2 Sarakaya almak , Eglenmek , Gırgır geçmek , Takılmak

Raruhevketın = Sürtüşmek , Çekişmek ,Dalaşmak ,Tartışmak , Sataşmak , Bulaşmak ( po) Pravaksiyon


Rasyonalist = Rasyonalist
<< bkz Hışvan >>

Rasyonalizm = Rasyonalizm
<< bkz Hışvaniyat >>



Razi = Razı
Razibûyin = Razı olmak , Kabullenmek *** Razibû = Razı oldu *** Razi kırın = Razı etmek , Kabullendirmek

Raxıstın = (syn) 1 Sermek , Yaymak , Saçmak , Yere yayıp yazmak , Yere uzatıp yatırma 2 Grm Ulamak , Bir kelimeyi hecelere bölmek *** Gıli raxıstın = ( u ) Ser mek , Yaymak Gıli raxıstın = Sözcük ulamak , Bir tümceyi tutamak tutamak söylemek *** Nıvisana raxısti = Ulamak\\'lı yazı *** Ber tav ë raxısti = Güneş önünde serili , Güneşin önünde saçılı *** Ber çev raxıstiye ! = Göz önünde serili ! , Gözün önünde saçılı *** Fermandar me gışta erde raxıst !.. = Komutan hepimizi yere yatırdı !.. *** Gullekiva penç hew erde raxıstım . = Bir mermide beş tane yere serdim . *** Sıcare raxıstın = Seccade sermek , Seccade yaymak , Seccade saçmak
<< bkz Vexıstın (*59) >>

Raçev [astr] Rasat , Gözleme , Gözlem ,Gözlemek 2 (ss) Dikiz 3 Bakış açısı , Bakış 4 (tz) Rötgen , Hastalık teşhisinde ışın veya ışık yolu ile görme 5 Bıkış azarı , Nazar

Raçevdank / Raçevdagk [syn] = 1 (astr) Teleskop 2 (tz) Rötgen cıhazı , Işıklı film inceleme panosu , Filmi iyi görmede kullanılan ışıklı satıh 3 Göneş veya ay tutulmasını izlemek için isli cam veya o gibi gözlük
<< bkz Berçevk >>

Raçevkırın = 1 Gözetmek , Gözetlemek , Bakış açısı 2 (ss) Dikiz etmek 3 (tz) Rötgen etmek 4 (vul) Dikşizlemek , Rötgenlemek , Gizlice nāmahrem bakış etmek 3 Müşāhede etmek , Gözlemek , Gözetim sağlamak 4 (astr) Rasatlamak *** Rê raçevkırın = Yol gözlemek , Yol seyri etmek *** Esman raçevkırın = Göğü gözlemek , Semayı gözetimlemek , Rasatlamak *** Dûr raçevkırın = Uzağı gözetlemek , Uzağı gözlemlemek *** Nêzik raçevkırın / Nêzık raçevkırın = Yakını müşāhede etmek , Yakın bakış etlemk *** Raçevem / Ra çeve mı = Bakış açım , Görüşüm , Bakışım *** Raçevete = Bakış açın , Bakışın , Görüşün *** Raçewe wana = Onların bakış açıları , Onların görüşü (mz) Onların düşünceleri *** Raçevki = Gözetlemece
<< bkz Ditın , Nêhertın >>

Raçevti = 1 Gözleyicilik , Gözlemcilik , Müşāhedecilik 2 (astr) Rasatcılık 3 (tz) Rotgencilik 4 (vulg) Dikizcilik , Rotgencilik , Ahlaksız bakışcılık

Raçevbûyin / Raçenbûn = 1 Gözetlenmek , Müşāhede altında olmak 2 (vulg) Dikzlenmek , Rotgenlenmek , Ahlaksızca veya nāmahremce bakış durumu

Raçevvan [adj] = 1 Gözetimci , Gözetleyici , Gözlemci , Müşahit , Gözleyici , Gözleyen 2 (astr) Rassıd / Rāsıd , Rasatcı , Gök cisimlerine bakıp inceleyen 3 (tz) Röntgenci , Röntgen mütehassısı 4 (vulg) Dikizci , Rotgenci , Gizli bakan , Nāmahrem bakan
<< bkz Qılalivan >>

Raçevxane / Raçevgeh 1 [syn] = 1 (astr) Gözetim yeri , Gözlem istesyonu , Rasatgāh / Rasathāne ,Observatuar 2 (tz) Rönggen odası veya yapılan yer

Raçevder / Raçevgeh 2 = 1 Gözetleme yeri , Hisar ve binalarda küçük gözetleme gediği , Dini binalarda yuvarlak küçük pençeresi , Gül penere 2 (astr) Rasat yapılan yer 2 Seyrangāh , Seyran yeri
<< bkz Seyrangeh >>

Rawestın = = Durmak , Dinlenmek , Mola vermek  

 Rayagışti = Kamu oyu

KÜRTÇE = TÜRKÇE sözlük FERHENG www.elat.ch