Rêzbûna : Sı
Sı : Sıralaması
***********
Sıhet = Sıhat , Sağlık

Sıwe /Sıbe = Babah , Seher


Sıtar / Star = Sığınak ,Güvenli yer ,Barınak ,Himaye

Sıng = Kazık *** Bı sıng = Kazıklı *** Bê sıng = Kazıksız

Sıng kırın = Kazıklamak

Sı / Sıh [syn] = Küs , Küskün , Dargın *** Sıme = Küsüm *** Sı ninım = Küs değilim *** Sı newe / Sı nebe = Küsme , Darılma , Gücenme *** Sawa çı sı hati ? = Neden küstün , Neden darıldın ?

{ Diğer Diyalekt’ler : Suh , Sû , Sıl }


Sıbat = Şubat , Yılın aylarından
<< bkz Reşeme >>

Stêrk / Sıtêrk [astr]= Yıldız *** Stêrka behra = Deniz yıldız balığı *** Stêrka dûv = Kuyruklu yıldız



Sıbûyin / Sıbûn = Küsmek , Darılmak , Küskünlük


Sıcare 1 [rel] = 1 Seccade , Namazlık , Namaz kılmak için özel yaygı 2 Kütük , Bir sülalenin toplu durumu veya hāli , Sülale
<< bkz Sılale >>
Sıcare 2 = Sınsile , Ailenin gelmiş geçmiş Ataları


Sıfet 1 = Yanak , Surat , Yüzün bir yanı , Çehre *** Sıfete rastê = Sağ yanak *** Sıfete çepê = Sol yanak *** Sıfet paçkırın = Yanak öpmek *** Sıfet mızdan = Yanak okşamak *** Sıfet boyax kırın = Yanak boyamak veya boyalamak *** Sıfete xalë = Benli yanaklı *** Sıfete nota sëva = Elma gibi yanaklı *** Sıfet berjêr = Asık suratlı *** Bı sıfet sêv = Elma yanaklı *** Sıfet sor / Bı sıfet sor = Kırmızı yanaklı
{ Diğer Diyalekt’ler : Alek , Lam , Lame , Dêm , Gelpık }

Sıfet 2 [syn] = 1 (grm) Sıfat 2 Nitelik 3 (mz) Karekter




Sıft = Kesif , Koyu , Yoğun 2 Sıkı , Som 3 (mz) Tıkız , Küstah , Nezaketsiz


Sıftbûyin / Sıftbûn = 1 Kesifleşmek , Yoğunlaşmak / Yoğunluk , Kesif hāl almak , Kesiflik , Kesafet 2 Derişik , Sıvı miktarı azalarak koyulaşma , Derişmişlik , Mütekāsif , Mütemerkiz
<< bkz Tirbûyin >>


Sıftkırın = Kesifleştirmek , Yoğunlaştırmak , Sık hāle getirmek
Sıfteh / Şıfte =1Siftah , Alış verişte ilk olan 2 Yeni bir şeyi ilk kez tatmak veya yemek *** Şıfte kırın = Siftah etnmek *** Şıfte îsal = Sifta bu yıl *** Meji duh şıfte kır = Bizde dün siftah ettik

Sıftehbûyin / Şeftebûn = 1 Siftahlanmak , Siftah oluş , Alışmerişte ilk adım atmak 2 Tadına yeni bakma hāli *** Mı hë şıfte në kır = Daha ben siftah etmedim *** Şıfte lıj mı bereket lıj xwedê = Siftesı benden bereketi Allahtan

Sıftehkırın = Siftah etmek *** Dıkan hê şıfte nê kır = Dükkan daha siftah etmedi *** Şemi temi şıfte lıj mı = Tadına bakma sifytahı benden
<< bkz Şıfte , Şemi temi >>


Sıhatın / Suhatın  = Küsmek , Darılmak , Küsüp konuşmamak , Kırılmak , Gücenmek
<< bkz Xeyidandın >>

Sık = Mevfur


Sıkırın = Darılmak . Küsmek

Sıkum = [vulg] 1 Çevre , Yüz , Surat 2 Somurtkanlıktaki hāl *** Sıkım berjër = Asık suratlı , Somurtkan yüzlü

Sıkut = Sakit , Sükut *** Sıkutwe = Su , Kes sesini , Kapa çeneni

Sıkutkırın = Sükut etmek , Susmak

Sıkutbûyin / Sıkutbûn = Sükut olamak , Sesini kesmek veya çıkarmamak

Sıkıt 1 [ zoo ] = 1 Ana karnından ölü düşen yavru , Düşük 2 Iskata , Özürlü ürün veya nal

Sıkıt 2 = 1 Sakıt , Azl , Mevkiden düşürme 2 Iskataya ayırmak

Sıkıtbûyin / Sıkıtbûn [syn] = 1 Geberikleniş , Kırıma uğramak , Ölümleniş 2 Iskataya ayrılış , Iskata oluş , İşe yaramaz olmaya düşme

Sıkıtkırın / Sıkıtandın [syn] = 1 Azl etmek , makamdan düşürmek 2 Hayvan öldürme veya kırma , Hastalıklı hayvanların yaşamına son vermek

Sıkıtandın [syn] 2 (zoo)Geberme , Ölüm , Ölme , Kedi köpek cinsinden ölüm 2 Öldürmek , Iskat etmek (tz) Yavru düşük ölümü etmek , Çocuk düşürme veya aldırma 3 İstisa'-li 4 (rel) Ölen kişinin ifa edemediği ibadetleri yerine getirmek *** Nota sıkıtandına pısika … = Tıpkı kedilerin ölmü … *** Sıkıtand’î = Geberik , Kedi köpek leşi *** Sıkıti ! = Geberdi ! *** Sıkıtiye ! = Gebermiş ! (* 9)
<< bkz Cehımandın >>

Sıkıtandın 1 [ zoo] = Öldürmek , Kırmak , İtlāf , Mahvetmek , İmha etmek , Kökünü kazımak , Hastalık yayar endişesi ile hasta sanılan hayvanları top yekūn öldürmek , İstisal etmek *** Deste sıkıtandıne = İtlāf ekibi , İmha gurubu (* 9 )
<< bkz Cehımantın , Telefkırın , Qırkırın >>





Sıkıtandın 2=Yavru düşürmek , Ölü doğum yapma

Sıkum berjêr = Asık suratlı , Somurtkan

Sıl [zo] Kedi veya köpek cinsinden olan hayvan boku , Dışkı
(*73)



Sılahat = Selāhiyet , Yetki , Yetke , Mümesillik *** Bı sılahat = Selāhiyetle *** Ne nav sılahatëyë = Selāhiyet dahliinde değil *** Bê sılahat = Selāhiyetsiz *** Sılahatamı = Benim selāhiyetim *** Sılahate te = Senin selāhiyetin *** Sılahat hıldan = Selāhiyet almak *** Sılahat berdan = Selāhiyet bırakmak , Selāhiyetten el çekmek *** Sılahat belakırın = Selāhiyet dağıtmak *** Sılahat hıldayi = 1 Selāhiyet alıcı 2 Selāhiyet alan *** Sılahat sılahatamıne = Selāhiyet benim selāhiyetim ( mz) Astığım astık kestiğim kestik
<< bkz Selahat , Destûr >>

Sılahatdar = Selāhiyetdar , Mümesil , Mükellef
<< bkz Selahatdar , Ber pırsyar >>

Sılahatdarbûyin / Sılahatdarbûn = Selāhiyatdar olma , Mümesillik , Sorumlu bulunma
<< bkz Berpırsyar >>

Sılahatdarkırın = Selāhiyetdar etmek
<< bkz Selahatdar kırın >>

Sılahatname = Selāhiyetname , Tezkere , Ruhsatiye (edb)Ruhsatname , Resmi ihtivalı (hāvī) belge
<< bkz Selahiyetname , Destûrname >>

Sılam / Sılav = 1 Selām , Merhaba , Esenlik , Selāmünaleyküm 2 Esin , İlham *** Ber mıva ji sılam = Bendende selām *** Ber mıva ji wakala sılama we / Ber mıvaji vekila sılama we ! = Benden yanada vekil ol selāma , Benden yanada selām söyle ! *** Sılam dayin = 1 Selam vermek , Esenlik vermek , Merhaba vermek 2 Tıraş ve banyodan çıkane esin vermek *** Sılava leşkeri / Sılama leşkeri = Askeri selām *** Sılamekji kılameke = (red) Bir selāmda bir türküdür *** Sılama pehni / Sılama peni = Topuk selāmı , Topukla verilen selam *** Sılam hıldan = Selām almak *** Sılamëra sekınandın = Selāma durmak (mil ) Komutta durmak *** Sılam şandın = Selām gödermek *** Me sılam da deyndar derket = Selām verdik borçlu çıktıt *** Ne merıve sılam dayineye ! = Selām verileçek insan değil ! *** Sılam bırrin = Selām kesmek *** Sılamete = Selāmın *** Sılamamı = Selāmım
<< bkz Mırhaba >>

Sılambûyin / Sılambûn = Selam olma , Selamlanış , Esenleşme *** Bû sılameki ne mır = Ölümsz bir selām oldu *** Seriva sılam bûn = Başla selamlanış , Kafayla selam veriş , Başla selām oluş *** Destva sılam = El ile selam *** Sere pozva sılam bû = (mz) Burun uçuyla selamlanış


Sılamet =1 Sıhhat ,Sağlık , Sıhhi , Dirilik 2 (pol) Sosyal 3 Şifa , Afiyet 4 Salık , Sağ duyu , Doğru veya olgun durum , Esinlik 5 Gerçeklik , Realite 6 Selāmet 7 (mz) Kusursuz , Pürüzsüz *** Sılameti = 1 Sağlıkca , Esence *** Bı sılameti = Sağlıklıca , Sıhhatlice *** Bë sılameti = Sağlıksız , Hastalıklı , Sıhhatsiz *** Navende sılametiye = Sağlık merkezi , Sıhhi merkez = Pergara sılametiye = Sıhhi malzeme , Sağlık arac ve gerecleri *** Ewlekarya sılametiye = 1 Sağlık sigortası 2 Sağlık raporu , Taburcu belgesi *** Teselekırne sılametiye = Sağlık kotroli , Sıhhi kontrol *** Sılameti teselekırın = Sağlık kontroli etmek , Sıhhi kontrol yapmak *** Sılmeti dan teselekırın = Sağlık kotroli yaptırmak , Sıhhi muayene ve yahut kontroli yaptırmak , Sağlığı gözden geçirtmek , Sıhhat bakımı ettirtmek *** Daire sılametiye = Sağlık dairesi , Sıhhi daire *** Kare sılmetiye / Xebate sılmetiye = Sağlık işleri , Sıhhi çalışmalar *** Saxi sılamei = Sağlık afiyet *** Wezira sılametiye = Sağlık bakanı *** Alikariya sılametiye / Yalikariya sılametiye = Sağlık ve sosyal yardımı , Sıhhi sosyal yardımı *** Gıliye sılamet = Sağlıklı söz *** Sılameti xwestın = Sağlık istemek , Esenlik veya huzur afiyet istemek *** Xetere sılametiye = Sağlık tehlikesi *** Sılameti ditın = Sağlıklı bulmak , Sağlık görmek , Şifa bulmak *** Bë sılmet = 1Sağlıksız , Sıhhatsiz 2 Selāmetsiz *** Bı sılamet = (syn) 1 Sağlıklı / Sağlıklıca , Sıhhice , Sıhhatlice 2 Gerçekce , Doğruca , Realistce 3 Selāmetce *** Bı sılameti = Sağlıklıca , Sıhhatlice *** Sılametiya xwe = (syn) 1 Sağlığım 2 Sağlığı / Sağlığın *** Sılametiya te = Sağlığın (mz) Şereye , Kadeh tokuşturma *** Sılametiya der dorexwe = Kendi çevre sağlığın*** Sılametiya der dore / Sılametya hawardore = Çevre sağlığı *** Sılametiya dırana = Diş sağlığı *** Dıranen sılamet = Sağlıklı dişler *** Sılameti undakırın = Sağlık kaybetmek (mz) İpin uçunu kaçırmak , Ölcü veya kararı terk etmet *** Rewşa sılametiye = 1 Sağlık durumu , Sıhhi hal vaziyet 2 Selāmet durumu *** Qeytana sılametiye = Sağlık kordonu , salgın hastalıklardan belli bir alanı koruma amaçlı çekilen kordon *** Leşkere sılametiye = Sıhhiye askeri , Sağlık müfrezesi *** Qurse sılametiye = Sağlık kursu , Sıhhi talim *** Xızmete sılametiye = Sağlık hizmeti , Sağlık servisi *** Serbaza sılametiye = Sıhhiye subayı *** Sılāmet ditın = 1 Selāmet bulmak 2 Sağlık bulmak *** Boy sılametiya walat / Boy sılametiya welat = Memleketin selāmeti için *** Tu sıalameti mılameti ne ma ! = (cn) Hiç sağlık mağlık kalmadı , Salāmet melāmet hiç kalmadı !
<Şıfa , Saxi Esenlik veya Sıhhatler olsun için: Oxış >>

Sılametiyat = 1 Sağlık bilgisi , Sıhhi bilim , Sağlık bilimi 2 Sıhhiye işleri 3 Selāmetlik
<< bkz Tendurusti >>



Sılametkırın = 1 Sağıtmak , Sağlıklamak , İyileştirmek , Sıhhileştirmek 2 Pekitmek , Uygunlaştırmak 3 Selāmetlemek , Selāmet etmek


Sılamet bûyin / Sılamet bûn = 1 İyileşmek , Sağlıklaşmak , Sıhhate kavuşmak , Sağlıklı olma , Sıhhi oluş , Sıhhileşmek 2 Selāmet olma 3 Selāmet oluş 4 Pürüzsüz olma

Sılametvan [adj] = 1 Sağlıkcı , Sıhhiyeci , Sağlık memuru 2 Emin kişii , Güvenilir kişi

Sılamkırın / Sılavkırın = Selam etmek ,Selamlamak , Selamlaşmak , Esenleşmek *** Sılam şandın = Selam göndermek , Esenlik yollmak *** Sılam xwestın = Esenlik dilemek , Selam istemek


Sılametxane = 1 (mil) Revir 2 Sağlık oçağı , Sağlık binası , Dipanser , Poli klinik , Klinik , Sağlık hizmeti veren bina 3 (mz) Tımarhane
<< bkz Naxaşxane >>

Sılametname = 1 Hasta taburcu belgesi 2 Sağlık karnesi , Sıhhi karne , Sıhhi kimlik
Sıltan [ rgd ] = 1 Hükümdar , Pādişah , Hakan , Hanlar hanı 2 İmparator , Kayser 3 Başbuğ *** Sıltan sıleheddin’î eyyub’î = Sultan selahddin eyyub-i 4 Osmanlı saray geleneğinde Pādişahın annesine veya kızına veya eşine denilirdi 5 Kürrtçede erkek ismi , Sultan *** Sıltan’a rom’î = (syn) Osmanlı Padişahı veya Rum ülkesi İmparatoru *** 4 Kürt'lerde erkek ismi , Kürt'lerde Kral , Pādişah , Hükümdar en yetke selāhiyetdar kişi adı 5 Efendi , Bey , Beyefendi *** Sıltanam = Sultanım , Efendim ( * 5 ) *** Sıtan ehmed = Sultan ahmet *** Mızgefte sıltan ehmed = Sultan ahmet camii *** Çiya sıltane = ( pr ) Sultan dağı
Sıltanzade = Sultanzāde , Osmanlı hanedanından erkek çocuğuna denilir , Kürt'lerde Prens veya sultanın halefi
<< bkz Şax 1 , Mir >>


Sılk = 1 Pancar 2 Semiz otu 

Sılx = Saye , Yüzünden , Dolayından veya yüzünden *** Sılxi mı = Benim yüzümden , Sayemden *** Sılxite = Sayende , Yüzünden *** Sılxi pera = Para sayasinde *** Sılxi gund ...= Köy sayesinde ... *** Sılxi serame = Başımızın sayesinde *** Sılx xwendınë = Okumanın sayesinde , Okumanın yüzünden

Sıllek = 1 Sıçıgan (mz) Korkak 2 (mz) Arsız veya yüzsüz



Sıltanat [ syn] = 1 İmparatorluk , Sultanlık , Pādişahlık , Hükümdarlık 2 Saltanat 3 Devlet , Hükümet 4 Hākimiyet , Otarite 5 ( mz ) İhtişam , Tantana , Debdebe ( * 6 ) *** Sıltanat’â osmanî = Osmanlı saltanatı , Osmanlı İmparatorluğu *** Sıltanata rom'î = ( syn ) 1 Bizans İmparatorluğu 2 Roma İmparatorluğu

Sıltanatdar = 1 Saltanatdar , Saltanatı ulu zat , Yüce ālī , Haşmetli , İhtişamlı , Azametli , Heybetli , Gösterişli , Majeste 2 Hükümdar veya Pādişahlık için kullanılan bir unvan 3 ( mz ) Forslu veya Pozlu kelli felli
<< bkz Heybet >>

Sıltanatvan [ rgd ] = Saltanatvcı , Saltanat tarafdarlığı *** Bı sıltanat = 1 Saltanatlı 2 ( mz ) Kelli felli , Debdebeli , İhtişamlı

Sıltan hisar [ pr ] = Sultan hisar , Aydın İline bağlı ilçe , Kaza

Sıltan’î / Sıltanti = 1(rgd) Sultanlık , Sultana āit , Sultanla ilgli 2 (bot) Çekirdeksiz üzüm çeşidi , Çekirdeksiz kuru üzüm 3 Osmanlı altını 4 (dn) Orta dereceli okul , Lise ( Rüşdiye ) 5 İki dölümlük arazi ölçüsü , Her kenarı seksen arşın olan saha *** Sıltan'î yegah = ( mus ) Sultanī yegāh , Şark musikisinde bir makam *** Xûş ava sıltani / Xweş av’â sıltani = Çekirdeksiz kuru üzüm hoşafı

Stanbol [pr] İstanbol

Sıltanti [ syn] = 1 İmparatorluga āit olan 2 Sultanlık , Sultanlığa bağlı ülke , Sömürge , Koloni , Müstemleke

Sım 1 = Ayak , Hayvan ayağı veya baçak
<< bkz Pë 1 , Lıng >>

Sım 2 = Toynak

Sımêl = Bıyık *** Sımêl pëvakırın = Bıyık takmak *** Sımêl badan = Bıyık burmak , Bıyık bükmek *** Sımêl boyaxkırın = Bıyık boyamak *** Bın sımêlva kennandın = Bıyık altından gülmek *** Sımêl berdan = Bıyık salmak , Bıyık koyvermek *** Sımêl dırêjkırın = Bıyık uzatmak *** Sımêlate mıllexweva badım = Bıyığını koluma dolayayım *** Bı sımêl = Bıyıklı *** Bê sımêl = Bıyıksız *** Sımêl lıvandın = Bıyık oynakmak , Bıyık kıpratmak *** Sımêl dalıqandın = Bıyık asmak , Bıyık sarkıtmak
{ Diğer Diyalekt’ler : Sınbêl , Sımbêl }

Sımêlbûyin / Sımêlbûn = Bıyıklı olmak veya olma , Bıyıklanmak , Bıyıklanış

Sımêlkırın = Bıyık etmek , Bıyık yapmak , Bıyıklatmak

Sımêlvan [rgd] = Bıyıkcı , Bıyık yapıp satan

Sımılla = Besmele , Bismişllah

Sımıllakırın = Besmele çekmek

Sımok = Burgu

Sımok kırın = Burgulamak

 Sınç = Ölçek

Sıncırandın = Ilıklaştırmak , Isıtmak , Ateşte kanın ısınması ile olan rahatlanma
<< bkz Germkırın>>

Sıni = Tepsi

Sıst = Gevşek , Esnek , Laçka

Sısti = Gevşeklik

Sıstbûn = Gevşeme

Sısto = Haylaz 

Sıst kırın = Gevşetmek

Sısto = Haylaz

Sıse = Üç rakamı

Sıstkırın = Gevşetmek

Sınc = İğde *** Dara sınce = İğde ağacı

Sıncırandın = Isındırmak , Isıtmak , Ilıklaştırmak , Ana sütü  kadar ısıtmak
<< bkz Germkırın >>

Sınsıle [syn] = 1 Silsile , Soy 2 Boy , Kuşak , Nesil 3 Şecere 4 Sülale *** Sınsıleyi derbazbûyi = Geçen nesil , Geçen kuşak *** Sınsıleyi teze = Yeni nesil , Yeni kuşak *** Sınsıleyên teze = Yeni nesiller , Yeni kuşaklar *** Sınsıleye nıha = Şimdiki nesil , Şimdiki kuşak *** Sınsıleye berê = Eski nesil *** Sınsılyên çiyan = Dağlar silsilesi
<< bkz Sılale >>
{ Diğer Diyalekt’ler : Zıncir }

Sınsılename = Silsilenāme , Soy cetveli

Sıpındar = Selvi 

Spartın = Yaslamak , Dayamak *** Sparti = Dayalı 


Spi 1 =Bit

Spi 2 = Beyaz *** Penêrê spi = Beyaz peynir 

Spibûn = Bayazlaşma

<< bkz Qerqaş>>

Spındar = Selvi , Uzun kavak


Star / Stari [ai] = 1 Behtiye , Dirlik , İstikrar , İntizan 2(ia) Ekonomi , İktisat , Mali 3 Sıgımak , Dayanak , Siper , Korunulan yer ,  Barınak 4 (mz) Güven verici yer , Dulda , 5 Yaşayış , Sosyal hayata gerekli olan şeyler , Geçim , Huzur , Refah (mz) Ağız tadı , Maişet 6 Ödenek Tahsisat 7 Konfor
<< bkz , Gunam , Abori Dulda için Talde>>



Staribûyin / Sıyarbûn [ syn] = 1 (ai) Behtiyeleşmek , Malileşmek , Ekonomileşmek , İktisatlaşmak 2 (mil) Sığınaklaşmak , Barınaklaşmak 3 Duldalaşmak , Korunulacak şeylerle olmak 4 ( ai) Dirlikleşmek , Geçimleşmek , Düzenleşmek , Güvenlikleşmek , Kaygı ve endişeden emin olmak , İstikrar elde ekmek , İmtizaç 5 (pol) Vifak , İttifak , Mutabakat
Sıtargeh = 1 Kamp , Mülteci kapı veya sığınagı olabılen yer 2 Sıgınak , Barınak , Dulda yer , Fırtına veya yağmurdan korunulabilinen yer
<< bkz Talde >>

Startikırın / Sıtarikırın = 1 Behtiyeleştirmek , Ekonomoleştirmek , Malileştirmek , Akaretleştirmek , Kaynaklaştırmak 2 Korunaklaşmak , Sığınaklaşmak 3 Duldalaşmak

Starvan = [adj] 1 Koruyucu , Güvenilir kişi , Hami 2 Konforcu , Konformit

 Stadyom = Stadiyom

Sıtil / Sitıl = Kazan *** Sıtila /Stila şir = Süt kazanı

Stûri / Istûri = Boynuz

<<bkz Qıloç>>

Sıtûkur = Boyun , Ense

Sıpikırın = Soymak

 Sıtandın / Istandınb = Almak , Elde etmek

Stêrk = Yıldız ***  Stêrka kerwan bır = Kervan kıran yıldızı

Stêrkzane = Astrolog

Sıtu = Boyun

Sıtu xor = Boynu bükük

Stran / Sıtran = Ir , Türkü , Şarkı
<< bkz Kılam >>

Stran bêj = Muganni

Sıtranvan [rgd] = Türkücü , Şarkıcı

Stran = Türkü , Şakı

Sıtıri / Qıloç = Boynuz

Sıcare = Namazlık
Sıvık = Hafif *** Dest sıvık = Eli çabuk

Sıvıkva = Hafifce

Sıvıkbûn = Hafifleme

Sıvık kırın = Hafifletmek

Sıvıkayi =Hafiflik

Sıvre = Sofra

Sıvrık = Üzerinde hamur yapılır , Fırınlarda hamur örtüsü


Sıwe = Sabah

Swêd = İsveç

Swêdi = 1İsveçli 2 İswêççe

Swisre = İsviçre

Swisi = İsviçrece






KÜRTÇE = TÜRKÇE  sözlük   FERHENG www.elat.ch