Rêzbûna : Ta / Tâ
Ta : Sıralaması

Takırın = Denkleştirmek

Ta 1 = 1 Sancı , Istırap , Sıtma , Batar ,Ağrı ,  Sinir kriz’i 2 Humma 3 Romatizma hastalığı ( Ba 2 ) 4 Tansiyon *** Ta gırtın = 1 ( tz ) Sıtma veya sancı , Romatizma 2 ( math ) Hesap işleminde yüklem tutmak *** Tayë rûviya ( Roviya ) = Tilki sancısı
<< bkz Êş , Ba 2 , Jan Sıtma ile Humma için : Satırcem >>
Ta 2 = 1 Denk , Oran , Denge , Terazi kefesinin bir yanı , Müsavi 2 Kadar , Değin , Yük haynanında yükün bir tarafı , Yan , Cenah 3 ( math ) Bölüm , Denklem , Muadele , Yüklen işlemlerinde kısım veya kısımlardan herhangi bir yer , Bilgi sayar gibi dijitalize yüklü dengenin bir tarafı (tech ) 4 *** Taye rastê = Sağ denk , Sağ taraftaki yük *** Tayê çepe dadılıqe = Sol taraf yükü ağdırıyor *** Taki giha Taki Ardû = Bir tarafı ot diğeri odun yükü *** Vır hetta derehane = Burdan ta oraya kadar , Ta oraya değin *** Ta derehane = Ta orası *** Ta ne hevraye = Oran aynı değil , Dengeler eşit değil , Müsavi değil *** Taye rastê = Sağ denge , Sağ taraf
<< bkz Qas , Qeder 2 >>

Ta 3 = '' Hetta'' İşaret ve belirteçin büzgün halidir , Uzaklık işaret sözü , Ta , Dek , Denğin bir tarafı *** Ta dere hanë = Ta orası *** Ta vırda = Ta burda *** Ta vı roji = Ta bu gönde
<< bkz Hetta , Ä >>



Ta 4 = 1 İplik , İğnelik ip 2 (bot) Lif 3 Tek saç teli *** Kotıkek ta = Bir makara iplik *** Tayê Gulok = Yumak iplik *** Tayê Dırunê = Dikiş ipliği *** Ta derzi hev bırzi = ( red ) İplik iğne birbirine kardeşlik *** Ta gılok kırın = İplik düğümlemek *** Taki hê zırav = Daha ince bir ip *** Tayê alıyayi = Dolaşık ip , Dolanık ip *** Taki dırêj = Uzun bir ip , Uzunca bir ip *** Ta kın kırın = İplik kısaltmak *** Tayê sofık = Çile ipi *** Kotıke tayê reş = Siyah renkli makaralı ip
<< bkz Bend , Kındır >>


Ta 5 = Büklüm , İki kat ip vs , ( math ) Sayısal adet , Birim *** Du ta = İki kat , İki katlı iplik *** Yek ta = Tek katlı *** Ta ta kırın = 1 Denk denk etmek , Denkleştirmek 2 Yüklemleştirmek 3 Eşit bölümlere ayırmak

Tabax =Ağustos
Taqet = Takat , Güç

Taadat = Askerin hazırhale gelmesi
Taat = İbadet , Tapınma

Tac = Taç *** Bı tac = Taclı *** Bê Tac = Tacsız

Tax = 1 Semt 2 Yön ,İstikamek

Tahin = Tahin *** Hewle tahinê = Tahan helvası
Taret = Taharet
Tas = Kase , Tas , Kap *** Tase hememê = Hamam tası

Taswip  = Tasvib
Tajan = Teysir , Ağrı ve sızının teysiri ,Etki





Tabi 1 = Tabi , Evet , Hay hay , Baş üstüne , Olur
<< bkz Erê >>

Tabî 2 = Tabī , Tabī durum , Dahil veya āit durum , Bağlılık , Bağımlı hāl ve durum

Tabîyat 1 / Tabîat 1 = 1 Tabīyat / Tabīat , Doğa , Kāinat , Varlıktaki kuvvet hāli 2 Canlı veya cansız varlıkların kendine has durumu , Varlıkların mahiyetlerindeki vasıflar *** Ser tabīate = Tabīat üstü , Fizik ötesi , Doğa üstü , Fevkattabīa , Surnatural *** Deri tabîate = Tabīat dışı , Tabīata dahil olmayan ,Tabīat üstü , Fizik ötesi , Surnatural
<< bkz Xweza >>
{ Diğer Diyalekt’ler : Şirûşt , Sıruşt , Xorıst , Xurıst , Xwerıst }

Tabîatname [syn] = 1 Tabīatname , Tabīat ansiklopedisi 2 Karekterleri izah eden yazılı kitap veya sayfa

Tabîatvan 1 [adj] = 1 Tabīatcı , Doğa bilgini , Tabī ilimli kişi 2 Çevreci , Doğacı , Tabīatcı

Tabîatvan 2 [adj] = Karekteristik kişi , Huyu ve tabīatı belli olan kişi , Mizaçı yerinde kişi , Seciyeli

Tabîet / Tabîat 2 = 1 Huy , Karekter , Seciye , Mizaç 2 Adet , Alışkanlık , Kişilerdeki alışılagelen durum veya husūsiyetler 3 Pernsip
<< bkz Tabîyat 2 >>

Tabîyat 2 = 1 Huy , Karekter , Seciye , Mizaç 2 Adet , Alışkanlık , Kişilerdeki alışılagelen durum veya husūsiyetler 3 Pernsip *** Bë tabîet = Tabīatsız , Karektersiz , Huysuz *** Tabîete te = Tabīatın , Huyun , Karekterin

Tabîhiyat = 1 Tabīyat ilimleri 2 (soz) Tabī oluşları veya katılıp benzeşimleri inceliyen bilim dalı , Toplumsal sosyal ve kültürel gibi konulara dair ilim dalı *** Derse tabîhiyate / Derse tabīetë = Tabīat dersi *** Mamostaki tabîatë = Bir tabīat öğretmeni

Tabîbûyin 1 / Tabîbûn 1 = Tabī olmak , Tabīleşmek , Aslı gibi olmak , Esaslaşmak

Tabibûyin 2 / Tabibûn 2 = Tabi olmak , Katılmak , Dahil olmak , Kast edilen biçime girmek (mz) Kılıktan kılığa girmek*** Tabî mılleteki dı bûyin = Başka millete tabī olmak , Başka bir millete tebaa olamak

Tabi kırın = Tābi etmek , Şumul etmek , Yaygınlaştırmak , Nüfuzlaştırmak



Tabled = Tablet , Kum taşından yapılmış antik yazı taşı




Takırın = 1 ( math ) Aritmetik'te işlemleme , Denklem yapmak , Denkleştirmek , Denklemek , Dengelemek , Yüklem etmek , Formüle etmek , Tartıya veya taşıt hayvanın'da veya Bilgisayar'da veya matamatik'te müsavalamak , Muādeleli cebir işleminde müsavat etmek 2 (grm) Bir cümlede fāile yükletilen iş , Hamlī , Oluşu ve hali gösterem fiil 3 Tahsisat ,Dekleştirmek *** Tatakırın = Tahsisat etmek , Denleştirmek
<< bkz Barkırın , Hesëb , İştihat >>


Tabûyin / Tabûn 1 = ( syn ) 1 Tartı’da , Yük’te iki yanın eşit ağırlıkta olması , Denklik 2 ( math ) Muadele , Müsavilik , Eşitlik , Matamatik’te veya Hesap ilminde Denklem veya Yüklem *** Dezge tabûn’ê = ( math ) Denklemler sistemi , Hemzeman , Muadelāt 3 Sancılı olma , Batarlı olma , Sıtmalı oluş , Tansiyon *** Car car ta dıgıre … = Bazı bazı sıtma tutuyor … 4 İplik oluşu , Kıl olgusu *** Taki por = Bir adet saç teli 5 Deyin ve'ya Ta şuraya kadar olum *** Vır hetta gund = Burdan ta köye kadar *** Tagırtın = 1 ( math ) Denklemlemek , Denklem sistemi yapmak 2 (tz) Sıtma tutmak , Sancılaşmak 3 Yükün bir tarafını tutmak , Ağdırmayı önlemek *** Ta kırın’ä endaze = Geometre yüklemi (geom)

Tabûyin / Tabûn [tz] = 1 Tansiyon ,Bedende ısının denişikliği sonucudaki rahatsızlık , Kanın atar damardaki basıncı 2 (mz) Kızmak , Hiddetlenmek


Tadank = 1Yük koyulaçak şey , Yük şeyi 2 ( math)Yüklem yapılan bölüm 3 Şema , Çizelge
<< bkz Plan , Xanxanık ,Tehrok Yük taşıma şeyi için : Derdank >>

Takırın = Denklemek

Talan = Talan , Çapul

Talan kırın = Talan etmek , Araklamak , Çapullamak

Talanker = Talacı , Çapulcu

Talde = 1 Kuytu , Issız yer , Dulda  (Vulg) Sota  2 Bir kişiye sığınılan yer

Talde bûn = Kuytulama

Talde kırın = Kuytulamak , Dulda etmek

Tax [syn] = 1 Semt 2 Taraf , Yan ,Yön , Doğrultu 3 Hiza , İstikamet , Doğrultu , Seviye 4 Mahale , Mahal , Yer , Mekān 5 (ss) Rota 6 (adj) Dengin , Göre , Seviye 7 Öte / Ötesi , Öteki yan , Bir yere nispeten yani kıyaslanan yer *** Bervi taxa gund da = Köy taraflarında , Köy yanlarında *** Kijan taxi ? = hangi taraf , Hangi tön , Hangi istikamet *** Taxa ro avayê = Batı tarafına , Gün batımına doğru Taxek = Taxamıda = Benden yana *** Taxeteda = Senden yana , Sen tarafında *** Taxe kêda = Kimden yana , Kşimden tarafı ***Taxe jorê = Yukarı taraf , Yıkarı semt *** Taxa dı = Öteki tafar *** Ez ne taxateme = Ben senin seviyende değilim ; Ban sana göre değilim *** Mı neke taxaxwe = Beni kendi seviyende tutma , Beni kendi denginde tutme , Beni kendine göre tutma (*51)
<< bkz Ta 2 , Tûş , Ali / Yali , Dews , Çım >>

Taxbûyin / Taxbûn [syn] = 1 (kz) Semtli olmak , Mahalleli oluş 2 Yönlü olmak , Yönlü olgu 3 (techn) Pusula veya saat gibi zaman , yön göstergeli eşyaların bir birine oranlı bir birine denğin düzenlenişi
<< bkz Tûşbûyin >>

Taxkırın = 1 Denk denk etmek , Yük hayvanına yükleri eşit ağırlıkyta etmek 2 (kz) Mahalle mahalle etmek , Semt semt etmek 3 (techn)Yölü yönlü etmek , Doğrultu doğrultulu etmek , Pusula gibi göstergeleri düzenlemek , Akrep veya yel kovanların götergelerini işaretlemek
<< bkz Ta 2>>

Taxvan = Tarafcı *** Taxvanî = Tarafcılık *** Taxvanti = Taraftarlık

Taxkimat = Tahkimat

Tahsis = Tahsis

Taqed = Takat ,Güç , Kuvvet , Direnç *** Taqetva = Takat ile , Takatla *** Taqetem = Takatım *** Taqate te ... = Takatın ... , Güçün ...

Taqor = Ense *** Taqor qalın = Ensesi kalın 

Tanpon = Tanpon

Tajan = 1 Sızı , Ağrı , Sancı , Keskin ağrı , Buru , Buruntu 2 Zonklama
<< bkz Ta 1 >>

Tajandar = 1 Sızılatıcı , Ağrı verici 2 Zonklayıcı

Tajanbûyin / Tajanbûn = 1 Sızısal , Sızılayıcı , Keskin ağrılı 2 Zonklanış

Taqor = Ense


Taqsid = Taksit , Vade , Süre
<< bkz Wade , Mıdet >>
{ Diğer Diyalekt'ler :Qast , Mawe }

Talde = 1 Siper , Kuytu ,Sota 2 Tulda

Tali 1 = 1 Bir bütüne āit ayrı şey , Varyaston 2 İlinek ( phil ) 3 İkincil , Tali , Tali yol vs , Birden diğerine geçmek , Tahavvül

<< bkz Fetılandın İlinek için : Beşî , Araz >>

Tali 2 [ phil ] = Tali , İkincil , Seçenek

<< bkz Duhem , Duhemin Seçenek için : Jevqetandın >>

Tam 1 / Tem = Tad , Lezet

Tam 2 = Tam , Bütün , Noksansız

Tamar 1 = Damar *** Tamar a xwinê = Kan damarı

Tamar 2 = Derin uyku , Ruhu teslim ederkene girilen uyku

Tank [mil] = Tank

Tanker = Tanker *** Tankër a nıftë = Gaz tankeri *** Tankêr a avê = Su tankeri

Tam 1 / Tem = Tad , Lezet

Tam 2 = Tam , Bütün , Noksansız

Tamar 1 = Damar *** Tamar a xwinë = Kan damarı

Tamar 2 = Derin uyku , Ruhu teslim ederkene girilen uyku



Tamiş [syn] = 1 Sebat , Dayanma , Katlanma , Zorluğa dayanma 2 Tahammül , Metanet 3 Mukavemed  , (mz) Sabır , Azim , İkdam *** Bë tamişi = Tahammülsüzlük , Daynaksızlık , Sabırsızlık , Zor bir duruma katlanmama , Sebat göstermeme

Tamişbûyin / Tamişbûn = Dayanmak , Tahammülde hāl veya durum , Sabırlı olmak , Metanetli olmak , Azimli olamak , Bir yükü veya bir zorluğu çekmek , Mukavemedli olmak *** Në tamişbûyin = Dayanılmıyor , Tahammülü kabil değil , Çekilecek gibi değil *** Bë tamişbûyin = Tahammülsüzlük , Sabırsızlık
<< bkz Berxwedan >>
{ Diğer Diyalekt’ler : Ragırtın }

Tamişkırın = 1Tahamül etmek , Dayanmak , Katlanmak , Azimlik gösterme 2 Sabır etmek , Sebat etmek , İkdam eylemek 3 Çekmek , Takat göstermek *** Tamişdıkım = Dayanıyorum , Tahammül ediyorum , Katlanıyorum *** Tamişke = Dayan , Katlan , Tahammül et , Sebat ve azimlik göster *** Derda vi në tamişkırın = Bunun derdi katlanılmıyor , Bunun derdi çekilmiyor , Bunu derdi tahammmül edilmiyor


Tane = Dana , Boğa
<<bkz Boğe>>


Tank [mil] = Tank

Tanker = Tanker *** Tankër a nıftë = Gaz tankeri *** Tankër a avë = Su tankeri


Tang [syn] = 1 (astr)Yörünge , Mahrek 2 Eksen , Mihver , Ekvator , Yuvarlak bir cismin ortasında bulunan ve her iki yarım kürenin arasındaki sınır veya çizgilerin kısmı 3 (ss) İstikamet , Doğrultu , Rota , Yön 4 Yan , Taraf , Kısım 5 İşaret sözü veya edatı *** Kijan tangi ? (syn) = 1 Hangi yön veya hangi taraf ? Hangi yönde ? Hangi istikamette ? 2 Hangi yörüngede ? *** Tanga hive = Ay istikametinde , Ay yörüngesinde *** Tanga mı = Doğrultum , İstikametim , Yönüm *** Tanga te = Doğrultun , İstikametin , Yönün *** Tanga raste = Sağ tarafı , Sağ kısımı , Sağ yanı *** Vi tangi = Bu tarafa , Bu yöne , Bu istikamete *** Wi tangi = O tarafa , O yöne , O istikamete *** Tanga eşarate = İşret istikametinde *** Tanga ro avayê = Batı tarafına , Bayı yönüne , Batı istikametine *** Tanga we da = Sizin tarafta , Sizin yönde *** Vi tûşida derbazi wi tangi bû = Bu taraftan geçti o yöne *** Tanga xweda (syn) = Kendi yerinde , Kendi ekseninde , Kendi yörüngesinde , Kendi mahrekinde , Kendi tarafında *** Tanga xwedêva = Allah tarafından *** Bervi tanga jorê = Üste doğru , Yukarıya doğru *** Bervi tanga ro = Güneşe doğru *** Bervi tanga mı = Bana doğru , Benden yana , Benim istikametime doğru *** Vi tangiva = Bu taraftan , Bu yandan
<< bkz Tûş , Dews , Tax , Mahrek >>

Tar 1 = [mus] Tar , Çalgı aleti *** Tar lëdan = Tar çalmak

Tar 2 / Lekan = Kasnak

Tard [rel] = 1 Recm , Dinen taşlama 2 (mz) Alehte konuşma
<< bkx Xeyw , Kevırkırın >>

Tar û mar = Tarumar

Tari = Karanlık  *** Tarida = Karanlıkta

Tarix = Tarih

Tarû mar = Tarumar , Dağınık , Haşat

Taqet = Takat , Kuvvet *** Taqetem nema = Takatım kalmadı *** Bê taqatım = Takatsızım

 Tas = Tas , Çanak , Tabak

Taştê = Kahvalti

Taswib /Tasvip = Tasvip , Onay

Tasdikname = Tasdiknāme
<< bkz Xelatname , Destûrname , Şehedetname >>

Tatêl 1 = Endişe , Kaygı , Tedirginlik , Rahatsızlık , Velvele , Gayle 2 Kararsızlık , Tasa , Endişe , Tedirginlik, Teyakkuz 3 (tz) Sendrom , Depresyon , Kriz 4 Kuruntu ,Tereddüt , Vesvese , Kuşku 5 Telaş , Acelecilik , Heyecan *** Tatêl gırtın = Endişe tutmak , Kaygı tutmak *** Tatêlê ketın = Kaygıya düşmek , Endişeye düşmek , Kuşkuya düşmek *** Tatêla malê = Evin kaygısı , Evin endişesi *** Tatêla evarê = Akşamın endişesi , Akşamın kaygısı *** Tatêla seraxwe = Başımın tasası , Başımın kaygısı *** Tatêla zıvıstanê = Kışın endişesi , Kışın kaygısı , Kışın teleşı *** Tatêlamı / Xeydamı = Kaygım , Telaşım , Endişem *** Tatêlate / Xeydate = Kaygın , Telaşın , Rahatsızlığın *** Tatêl matël derbazbû = (cn) Telaş melaş geçti , Heyecan meyecan geçti *** Naxaşiya tatël gırtınê = (tz) Depresyon veya aşırı heyecandan anornallik *** Tatêl pêketın = Sendrom veya aşırı endişeyle rahatsızlık , Bunalıma düşmek *** Ew ta ket ezji tatêlê ketım = O sıtmaya düştü , bende tasaya düştüm . *** Tatêl berdan = Endişe salmak , Kuşku salmak , Kuruntu yaymak *** Tatêl dayin = 1 Vesvese vermek , Tereddüt vermek 2 Endişe vermek , Kaygı vermek 3 Kuşkulandırmak, (mz) Pirelendirmek , Huylandırmak *** Tatêl hıldan = Vesvese almak , Tereddüt almak , Kuşku almak *** Bı tatêl = 1 Kuşkulu , Tereddütlü 2 Kaygılı , Heyecanlı *** Bê tatêl = 1 Kuşkusuz , Tereddütsüz 2 Endişesiz , Kaygısız , Tasasız *** Tatëla zewace = Evlilik kaygısı , Evlilik telaşı *** Tatêl , Tatêlti got lê … = Endişe endişeli dedi fakat … , Talaşlı telaşlı söyledi fakat … , Kuşku kuşkulu dedi lākin … Tatêl pêketi = 1 Hayecanlaşan 2 Endişeleşen
<< bkz Xeyd , Xem , Hecan Tereddüt ve kuşku için : Şık Telaş için : Telaş , Penibûyin >>

Tatêl 2 = Heyecan ,Velvele , Talaş , Endişe , Desise

<< bkz Hecan >>

Tatêl 3 = Mazün , Tasa , Keder , Hüzün , Gam ,Kaygı ,Tedirginlik
<< bkz Xem , Xemgin >>

Tatêlti = 1 Endişsellik , Kaygısallık 2 Tedirginlik 3 Heyecanlılık , Telaşlılık

Tatêlki = 1 Endişeyle , Tasayla , Kaygılıca , Endişece 2 Tereddütce 3 Heyecanla , Telaşla *** Tatêl , tatêl hat mera got ! = Tereddütlü , tereddütlü gelip bize söyledi ! *** Ne tatêlamıne / Ne xeydamıne = Beni ilgilendirmez , Benim sorunum değil , Benim kaygım değil , Gailemde değil

Tasdiq = 1 Tastik , Onay , Doğrulama 2 Kabul , Tamam , Evet , Hay hay 3 (rel) Amin
<< bkz Rastandın , Qırar , Çëkırın >>

Tasdiq kırırn = Tasdik etmek , Onaylamak , Evetlemek , Kabul etmek
<< bkz Rastandın >>

Tasdiq bûyin = Tasdikli olur , Onaylı olma
Taw / Tav [syn] = 1 Güneş ışını , Gün , Güneşlik 2 Işın , Hüzme 3  Gün , bir gün iki gün gibi

Tawe = Tava
Taştê=Kahvaltı , Kayıntyı

Tat = Pep

Tawan = Suç , Kabahat

t= İtham

Tawanbarname = İthamname

Tawanbarkırın / Tawandın = Suçlamak 

Tawlık = Esna , Safha

Tawlikê = Anında , Hemen , Tez elden , Şipiniş , İlkbakışta *** Tawlikê pê hısıya = Anında hissetti , Anında hissetti
<< bkz Hıngeva , Hangeva >>

Tawûg = Kızak 

Taybeti = Özellik , Özel , Has , Hususi

Tayin = Tayin , Atama



KÜRTÇE = TÜRKÇE  sözlük   FERHENG www.elat.ch