Rêzbûna : Tı
Tı : Sıralaması
********************
Tınbık = Dumbek , Darbuka
Tır = Osuruk
Tırole = Hayta , Avare
Tıri = Üzüm *** Tıriya xışk = Kuru üzüm
Tırb = Mezar , Kabir , Türbe
Tırk = Türk
Tırkırın = Osurmak , Çartayı çekmek
Tırkiya [pr] = Türkiye
Tıvdil =Temin ,Tedarik
Tıvdilkırın = Tedarik etmek
Tırş = Ekşi *** Bı tırş = Ekşili *** Bê tırş = Ekşisiz
Tırşık [bo] Erik
Tirşandın / Tırşkırın = Ekşitmek
Tırşe = Sirke
Tırşin =Turşu
Tırşo [bo] =Ekşi ihtiva eden bitkilerin genel adı , Kuzukulağı
Verûn = Yolmak
Tı / Tu = Hiç , Asla , Kesinlikle *** Tı kes ne hat = Hiç kinse gelmedi *** Tıcar ev n-e birkırın ! Tucar ev n-e birkırın = Bu hiç bir kez unutulmaz *** Tı tıştek / Tu tıştek = Hiç bir şey
<< bkz Qe >>
Tıfkırın [syn] = 1 Tükürmek 2 Püskürmek
<< bkz Tûkırın >>
Tıfû = Lānet
Tıfû kırın = Lānet etmek veta eylemek
Tıftik = Tiftik
Tılıli = Zılgıt *** Tılıli kışandın = Zılgıt çekmek
Tıjı = 1 Dolu , Dolgun , Memlū 2 Ful 3 (vulg) Gırla 4 (mz) Pür *** Tıjıbû = Doldu *** Qasıke tıjı = Dolu tencere *** Tıjı tıjı = Dolu dolu *** Tıjıye (syn) = 1 Doludur 2 Boldur , Çoktur *** Mı tıjıkır = Ben doldurdum *** Tıjıke = Doldur *** Ne tıjıye = Dolu değil *** Tıjı dıwe = Doluyor *** Tıjı newe = Dolmuyor
<< bkz Exme >>
Tıji = Bol , Çok , Olabildiğince,Gırla *** İSKANEK ÇAY MIRA TIJİKE = bİR NBARDAK ÇAY DOLDUR BANA
Tıjibûyin / Tıjibûn [syn] = 1 Dolu olmak , Dolmak 2 Çok olmak , Bol olmak
Tıjikırın = Doldurmak *** Çel tıjikırın = Çukur doldurmak *** Tas tıjikırın = Tas doldurmak *** İskan tıjike mıra = Bardak doldurmak *** Dıran tıjşkırın = Diş doldurmak
...tın 1 = Kırın fiilindeki veya Bûyin fiil hāllerindeki büzgün biçimidir , Sözcükleri fiil hālinde ifade etmekte kullanılır veya fiil son eki veya imi , mak ,mek gibileri , Ardek *** Sotın = Sotelemek , Kavurmak *** Gotın = (syn) 1 Söylemek , Demek 2 Deyiş *** Hëvotın = Buyurmak , Emir vermek , Buyruklamak *** Rûnıştın = Oturmak (*47 / *64 )
<< bkz Kırın , ...dın 2 >>
...tın 2 / ...datın / ...dantın = Fiil kökü , Eylemlerde kırın fiilinin dönüşümlü eylemlerde edimlik hālllerinde kullan ılan fiil son eki veya imi , Ardek (*64 / *47)
Tıxıs = Gürbüz
Tıfal = 1 Tıfıl , Toy , Bebe , Yavrucak 2 (mz) Acemi veya körpe 3 (vulg) Fırlatma
Tılûr [zo] = Bircins kuş , Tılūr
Tıli = Parmak , Orta parmak
<< bkz Pêçi >>
Tılikırın = Parmaklamak
<< bkz Pêçikırın >>
Tılotêzık = Su püskürtme borusu , Fiskiye
Tılol / Teker = Tekerlek , Tekelerlek işi görebilen şey
Tılolbûyin / Tılolbûn = Yuvarlanmak , Tekerleniş , Yuvarlanış , Tekerlenme *** Tıloli erde bû ! = Yre yuvarlandı ! *** Tekere ereb’ê xwar xwar tıloldıbe ! = Arabanın tekerleği eğri eğri tekerleniyor ! ( Yalpalanıyor ) *** Tıştek tılol bû ! = Bir şey yuvarlandı ! *** Tılol ne bû ! = Yuvarlanmadı !
<< bkz Hotbûyin / Hotbûn >>
Tıloli = 1 Yuvarlanma 2 ( edb ) Tekerleme , Mānalı mānasız sözleri bir arada telaffuz'lama , Basma kalıp söz 3 Aşıklar arasında atışmalı muammalı sözler
Tılolmılol = Tekermeker yuvarlanma
Tılolok = Silindir biçiminde düz toprak damların üstünde gezdirilen silindir taş
<< bkz Balor >>
Tılolkırın = 1 Yuvarlamak , Tekerlemek , Yuvarlak veya iniş aşağı birşeyleri yuvarlamak 2 Tekerleme'-k , Bilmece bulmaca , masal'lara başlarken anlamlı anlamsız sözlü yakıştırmalar veya benzeştirmeler , Sözlü tekerleme yapmak *** Kevır tılolkırın = Taş yuvarlamak *** Gıli tılolkırın = ( mz ) Birilerine atıfta bulunmak , Konkurta girişmek ( vulg ) Laf hoşaflaması yapmak *** Tıloli serme dıkın = Üstümüze yuvarlıyorlar *** Hol tılol kırın = Beyzbol topu gibi topları yuvarlamak
<< bkz Hotkırın >>
{ Diğer Diyalekt'ler : Gındırandın ,Gındorkırın ,Gıldi kırın ,Gêrkırın }
Tılolvan [edb] = Tekerlemeci , Muammlı söz ustası , Konuşmada benzer sözlerle hızlı hızlı şaşırmadan tekrarda üstün olan *** Tılolvan’î = Tekerlenmecilik
Tım = 1 Hepten , Hep , Temelli , Daima , Devamlı , Sürekli , Her vakit , Her zaman , Bitişsiz , Sönümsüz 2 Biteviye , Yeknesak , Monoton 3 Zaten 4 Mütemaādī *** Tım usane ! = Hep öyle / Hep öyledir , Daima öyle ! *** Tım çeva êvda dınere … = Hep elin gözüne bakıyor … *** Tım çemmeye ! = Sürekli yanımızda , Hep bizde ! *** Tım dıke = Hrep ediyor , Sürekli yapıyor *** Tım tunne ! = Hep yok , Devamlı yok ! *** Tım gastıke ! = Hep çağırıyor , Sürekli ünlüyor ! *** Tımtımi = Hephep , Daien , Süreklice *** Kerji tım melle Nasırdan'va tê behskırın r (!) = Eşekte hep Nasreddin hoca ile anılıyor r (!) *** Tım xwedavenditi = Hep Tanrıcılık ,Vahdet-i vücut
<< bkz Hergav , Her , İma , Gı >>
Tıma = 1 Cimri , Hasis , Pinti 2 Nekes , Bahil , Eli açık değil
Tımabûyin / Tımabûn = Hasislenmek , Pintileşmek , Bahil durum
Tımakar = Pinti insan veya hasis vede bahil
Tımar = Timar , Hayvan bakımı
Tımar kırın = Timar etmek
Tımarvan = Tımar edici , Hayvan berberi
Tıliper [bot] = Egrelti otu
Tımati = 1 Cimrilik , Pintilik , Hasislik , İmsak
Tıpi = Tipi , Kurusoğuk
Tımbûyin / Tımbûn = 1 Sürekli oluş , Heplik , Devamlı olma 2 Periyodik , Süreklilik , Müteākib / Mıteâkıb 3 Abonman *** Tımbûn / Tımıti = Abone *** Tım tunne bûnedaye !.. = Sürekli yokta , Hep yok yok !.. *** Tım dıbû = Hep oluyordu , Müteākiben oluyordu *** Dı wi tım usa bıwe = ( syn) 1 Oluyorsan hep böyle ol 2 Götürürsen devamlı böyle götür *** Tım bû merra rëdar . = Hep bizle yoldaş idi , Müteākiben bizle yol aldı . *** Tım qenci dıkır lê … = Hep iyilik ediyordu , Sürekli hayır hasanetci idi fakat …
Tımkırım [ lr ] = Devamlı etmek , Sürekli kılmak , Hep yapmak , Müteākiben yapmak , Periyodik olarak sürdürmek *** Tım dayin = Sürekli vermek , Hep vermek
Tımvan = Abonman , Abonist *** Tımıti = 1 Abanoculuk 2 Abone *** Tımbûn / T ımbûyin = Abonman , Daimalık
Tımtım = 1 Sıksık , Daimen , Sürekli 2 Evladiyelik , Her znman , Her vakit
Tımarxane / Dinxane = Akıl Hastahanesi , Tımarhane { Diğer Diyalekt’ler : Bimarxane , Bimarıstan }
Tımar = Timar , Hayvan bakımı
Tınaz [spött] = 1 Hiciv / Hicv , Satīr 2 Eylenmek ,Alay , Hiciv , Gırgır , Hezel , Zem , İstihzā , Sarakaya almak 3 (edb) Taşlama 4 (mz) Karalama (*44)
<< bkz Tırane , Qelf , Henek , Laqırdi 1>>
Tınazbûyin / Tınazbûn [spött] = 1 Alaylı oluş , Hicivli olma 2 (edb) Parodiyeksel , Mizahsenlik 3 (vulg) Gırgır olnuş , Matraklaşma 4 (mz) Taşlamalı oluş , Atışmalı durun
Tınazker = Alaylacı
Tıraneker = Alaycı , Hicivci
Tınazkırın [spött] = 1 Alay etmek , Alaşağıcılık yapmak , Hicvetmek 2 (edb) Parodi yapmak 3 (mz) Karalamak , Taşlamak
Tınaztiyat / Tıranetiyat [ spött] = Hicviyat
Tınazvan [adj] = 1 Alaycı , Hicivci , Müstehzi 2 Mühtecī , Satīrci , Heccav 3 Müzip , Muğallit 4 Ağız körleyici , Yenileyici (mz) Karalatıcı 5 (edb) Parodiyeci
<< bkz Tıranevan , Qelfvan , Henekvan , Laqırdivan 1 >>
Tısi = Yavan , Katıksız Ekmek *** Nane tısi = Yavan Ekmek ***Tısi tısi = Yavan yavan
Tır = Sesli osuruk
<< Bkz Fıs>>
Tırane [spö] = 1 Hiciv / Hicv , Satīr , Alay , Yergi 2 Saraka , Eğlenme , Maytap , Sözlü iğneleme , İstihzā 3 (edb) Taşlama 4 (edb) Parodi 5 Karalama *** Tıraneti = 1 Satīrcilik , Alaycılık 2 (edb) Taşlamalacılık *** Bı tırane = Yergili , Hicivli , Alaylı (*44)
<< bkz Tınaz , Qelf , Henek , Laqırdi 1>>
Tıranebûyin / Tıranebûn [spött] 1 = Alaylı olunuş , Sarakalı bulunuş , İğneleyici sözlerde bulunuş , İstihzā oluş , Muzip durum 2 (mz) Taşlanış , Karalalanış 3 Hicvolunmak , Satīrleniş *** Beyta tıraneti = (edb) Hicviyeli beyit , Taşlamalı şiir , Mizahsenlik
Tırane kırın = Alay etmek , Sarakaya almak
Tıri = Üzüm
Tırk = Türk
Tırs = Korku ,Kabus
Tırsek = Korkak
Tırsonek = Korkak
Tırane = Alay , Eğlenme , Sarakaya
Tıraneker = Alaycı , Eğleneci
Tıranekırın [spött] = 1 Hicvetmek , Hicveylemek , Satīrlemek 2 Alay etmek , Saraka yapmak , Sözle iğnelemek , İstihzā etmek 2 Yergilemek 3 (mz) Taşlamak , Karalamak *** Tıramati dan kırın = Hicvettirmek
Tıranevan [adj] = 1 Alaycı , Sarakacı , Hicivci , Hicveden , Satīrci , Mühteci 2 Muğallit , Heccav , Muzip 3 (mz) Taşlamacı , Karalayıcı 4 Ağız körleyici , Yenileyici
<< bkz Tınazvan , Qelfvan , Henekvan , Laqırdivan , Sosret >>
Tırole [syn] = Hayta , Bigāne , Avare , Berduş
Tırşık / Şılor = Erik
Tışt 1 [ adv ] = 1 Şey , Şeyler , Nesne 2 Zata zingo , Zımbırtı ( vulg ) 3 Öteberi
Tışt 2 / Qût = Hayvan yemi
<< bkz Qût >>
Tıvıng = Tüfek , Kırma
Tıvdil = 1 Önlen ,Tepbir , Temin , Tedarik , 2 Bulmak , İstihsal 3 İhtiyāt 4 Kefaret 5 İkmal 6 İthal 7 (mz) Çeki düzen ** Tıvdil hıldan = Önlem almak , Tedarikleşmek , Gerekli olanı almak veya yapmak *** Bı tıvdil = Önlemli , Tedarikli , Tedbirli *** Bê tıvdil = Önlemsiz , Hazırlıksız , Tedariksiz *** Tıvdila bazarê = Pazar tedariği , Pazar hazırlığı***
<< bkz Tepbir , Tedarık , Peyda 2 , Mıqat >>
Tıvdil kırın = Tedarik etmek
Tıvdilbûyin / Tıvdilbûn = 1 Olurluluk , Bulunabilir olan , Temin olunmak , Tedarik ve imkānlı olma hālini sağlamak 2 İhtiyātlı bulunmak , Hazırlık olmak 3 İthal olunma , Muvaredat 4 İkmal olunma 5(mz) Çeki düzenli olmak *** Tıvdil bûya baş dıbû = Tedarik olsaydı iyi olurdu , Temin edilseydi iyi olurdu , Olanaksallık , Elde edilişlik *** Tıvdil bûya baş dıbû = Tedarik olsaydı iyi olurdu , Temin edilseydi iyi olurdu *** Tıvdila Eydê / Tındila cejnê = Bayram tedariği , Bayram hazırlığ
<< bkz Tredarıkbûyin >>
Tıvdilgeh / Tıvdilder = 1 Temingah , Temin edilen yer , Tedarik kapısı , Tedarik mahalli 2 (mz) Hāl çaresi olunan yer 3 İkmal yeri 4 İthal yeri
<< bkz Temeder / Temegeh , Tedarıkgeh >>
Tıvdildar [adj] = 1 Bulup buluşturan , Temin edici , İhtiyac giderici , İstekve arzulara çare olan 2 Umutkar , Umu ve umut besleyen 3 İthalatcı , İkmalci
<< bkz Tıvdilvan >>
Tıvdilkırın = 1 Elde etmek , Tedarik etmek , Bulup buluşturmak , Temin etmek 2 İkmal etmek 3 İthal etmek , Temin etmek *** Me dayn tıvdil kır = Biz boç temin ettik *** Ne tıvdılkırınë = Temin edilmiyor , Tedarik edilmiyor , Elde edilmiyor
<< bkz Temekırın 2 , Peydakırın , Destxıstın >>
Tıvır = Turp *** Tıvıre reş = Siyah turp *** Tıvıre sor = Kırmızı turp , Şalgam *** Tıvıre sıpi = Beyaz tıurp
Tıvdilvan = 1 Bulup buluşturan , Teminkar 2 Önlemci , Tetbirkār , İleride olabilecekler için hazırlıklı olan 3 İthalatcı , İkmalci
<< bkz Tıvdildar , Temedar >>
Tızbi =Tespik
Tızbi kışandın = Tepik çekmek