Rêzbûna : Tu / Tû
Tu : Sıralaması
*******

 Tû = Çilek

Tuberkuloz = Verem

Tuk 1 = Tükürük *** Bı tuk = Tükürükle *** Bê tuk = Tükürüksüz
 Tukkırın = Tükürmek

Tuk 2 = Kuştuyu *** Tuka balgiyê = Kuş tüyü yastığı

Tûlemar = Kobra yılanı

Tûş = Yön beli eder

Tucar 1= Hiç virzaman
Tucar 2= Tütçar


Tûr = Torba , Dilenci torbası

Tûj 1= Keskin , Sivri *** Bibere tûj = Keskin biber , Acı biber *** Kêra tûj = Keskin bıçak

Tûj 2 Acı , Keskin acı ,Çuşka

<<bkz Tehl>>
Tûjkırın = Sivreltmek , Bileylemek

Tujok = Burgu , Kalem tıraş

Tullık = Enik , Yırtıcı hayvan yavrusu

Tûşemi = Ağaç çileği

Tuzık [bot] Tere otu  , Su teresi , Pınar sularında yetişen bir bitki




Tu 1 [rgd] = Sen , İkinci tekil kişi , Şahıs zamiri *** Tu wiya te çı bıkıra ? = Sen olsaydın sen ne ederdin ? *** Tu ez ev ... = Sen ben bu ... *** Çıma ne tuni ? = Niye sen değilmisin ? *** Tuyi = Sensin *** Tuji diti = Sende gördün *** Tu kideri ... ? / Tu këderi ...? = Sen nerdesin ... ? *** Ne tu guti îro em dıçın ? = Sen demdinmi bugün gidiyoruz ? *** Tu çend sala mehkumi kışandi ? = Sen kaç yıl mahkūmluk çektin ? *** De tu usa kıri = De Sen öyle yaptın *** Tu këderëyi ? = Sen nerdesin ? *** Tu hılde = Sen al *** Tu bine = Sen getir *** Tu çëke = Sen yap *** Tu kijan bajarida anji gundida rûdıni = Sen hangi şehirde veya köyde oturuyorsun *** Ez tu hevra = Ben sen beraber , Ben sen birlikte *** Ne tuji dıbihizi = Sende duyuyorsun ya *** Tu ser xoşi = Sen sarhoşsun *** Tu hılkışe = Sen çık , Sen tırman *** Tu këderëyi ? te dıgerın = Sen nerdesin ? seni arıyorlar *** Tu këyi ? = Sen kimsin ? *** Tu tuwiya te çı bıkıra ? = Sen sen olsaydın sen ne ederdin ? *** Tu dıçûyi mı dıhat = Sen giderken ben geliyordum *** Tu xweş ez sılamet = Sen hoş ben selāmet , Sen sağ ben selāmet *** Tu tuni = Sen sensin *** Tu tuwiya ... ? = Sen sen olsaydın ... ? *** Tuva / Teva (syn) = 1 Senle , Seninle 2 Sende *** Tu ağa ez ağa ye kë here ber bağa = (red) Seb ağa ben ağa kim gidecek bağa (mz) Sen ağa ben ağa inekleri kin sağa *** Tu îro yala çepë rabûyi = Sen bu gün sol tarafından kalkmışın *** De tuji = De sende *** Tuji ha brûtûs ! = Sende ha brütüs ! *** Tu kiyi ez këmë ? = Sen kimsin ben kimim ? *** Tu tuwi viya birneke = Sen sen ol bunu unutma *** Tu nızani = Sen bilmiyorsun *** Tu dızani = Sen biliyorsun *** Tu çend sali ? = Sen kaç yaşındasın *** Tu ber malëwe em ... = Sen evi kolla biz ... , Sen evi bekle biz ... *** Tuni = Sensin *** Tuji = Sende *** Tuji bıkole *** Sende kaz , Sende deş *** Tujibavejë = Sende at , Sende fırlat *** Tu hewi bese = Sen varsan yeter , Sen olsan kafi *** Tu kes tunne = Hiç kimse yok *** Çıma tu vekışi ? = Neden sen çekildin ? *** Tu qe nızani = Sen hiç bilmiyorsun , Sen hiç anlamıyorsun *** Qey tu ne beledi = Sani sen bilmiyormusun , Sanki sen farkında değilmisin
<< bkz Te >>

Tu 2 = Hiç , Asla , Kesinkes (mz) Neminasibet *** Tu tıştek tune = Hiç bir şey yok *** Tu kesek vi tışti nasneke = Hiç kimse bu şeyi tanımıyor *** Tucar ez pakiyate birnakım = Hiç bir zaman iyiliğini unutmam , Asla iyiliğini unutmam *** Tu hesabek vi tışti negırt = Hiç bir hesap bu şeyi tutmadı *** Serti tunne beziyamı = Hiç sebepsiz yokken bana çıkıştı *** Tu kesek nızane = Hiç bir kişi bilmiyor ***  Tu rıştek tunne = Hiç bir şey yok .
<< bkz Qe >>

Tûba [rel] Tuba , Cennette olduğuna inanılan bir ağaç

Tucar 2 = Hiç , Asla , Kattiyen , Hiç bir zaman , Kesinlikle *** Tucar në disa = Kesinlikle birde gelmez , Asla birdaha uğramaz *** Tucar ez disa neçım / Tıcar ez disa neçım = Kesinlikle bir daha gitmem , Bir daha ben asla gitmem *** Tucar ez disa vi deri venekım = Bir daha bu kapıyı ben açmam , Katiyen ben bir daha bu kapıyı açmam *** Tucar disa deyn ... = Bir daha kesinlikle borç ...
<< bkz Qe , Qethen >>


Tû 1 / Tûk 2 = Tükürük *** Bı tûk = Tükürükle , Tükürüklü *** Bë tûk = Tükürüksüz *** Nota lama tûdıke = Lama gibi tükürüyor *** Devemıda tûk nema = Ağzımda tükürük kalmadı *** Tûkaxwe dalıstın / Tûkaxwe dalëstın = Tükürüğünü yalamak *** Giha tû = (bot) Tükürük otu *** Tûkamı ziyabû = Tükürüğüm kurudu
{ Diğer Diyalekt’ler : Tıf , Xazi , Xwizi , Xwezi }

Tû 2 / Tûk 2 = Kuş tüyü , Yastık ve benzeri eşyalara doldurulan kuş tüyü *** Kelame tû = Tüy kalem *** Balgiya tû / Balgiya tûk = Kuş tüğü yastık



Tû 3 / Tût = Dut
<< bkz Tût >>

Tuafk = Kaymak , Süt veya yoğurtun üstündeki kaymak

Tûjok = Kalem tıraş burgusu

Tuman [syn] = 1 Don , Geniş bol bir çeşit don 2 İran para birimi

Tuncık = 1 Perçem , Alın üstüne sarkan saçlar 2 Kakül


Tûnel = Tünel

Turkuwaz = Turkuvaz , Kıymetli bir taş

Tût [bo] = Dut , Dut ağacı veya meyvesi *** Dara tûtë = Dut ağacı *** Tûte reş = Kara dut *** Tût belavkırın = Dut toplamak *** Tût çıkandın = Dut dikmek *** Note bılbıle tût daqultrandi = Dut yutmuş bülbül gibi

Tûtvan = Dutcu


Tûkırın = Tükürmek *** Tûkırna rûya = Yüze türme *** Erde në tûkırın = Yere tükürülmez *** Tûkırın qedexeyë = Tükürmek yasak



Tûkkırın = Tükürüklemek



Tûbûyin / Tûbûn [syn] = 1 Tükürüklenmek , Tükürğe bulaşmak 2 Tükürülme



Tune = 1 Yok , Hiç 2 Kayıp 3 Kalmadı 4 (vulg) Nanay 5 Sıfır *** Serti tune = Hiç yoktan , Sebepsiz *** Tu dereki tune = Hiç bir yerde yok *** Kesek tune = Kimse yok *** Malda tune = Evde yok *** Dest tä tune = Elde yok , Elde avuçta kalmadı *** Destë da tune = Elinde yok *** Çevda tunne = Gözünde yok , Gözden kestiremiyor *** Serva nema / Serva tune = Üstüne yok , Üzerine yok , Üstüne kalmadı *** Tu dera tune = Hiç bir yerde yok *** Tune / Nema = Yok , Kalmadı , Bitti , Tükendi *** Tıştek usa tune = Öyle bir şey yok *** Tunewe zû bıfetıle = Yoksa çabuk dön *** Hewe başe , tunewe şaşe = (red) Varsa iyi ,yoksa şaşı , Varsa iyi , yoksa kötü *** Ez tunneme = Ben yokum , Ben yoğum *** Ne mer neji jın tunne = Erkekte kadında yok *** Pexemti tune = Sektecilik yok , Fitnelik yok *** Yeki usa tune = Öyle biri yok *** Bınıda tune = Altında yok *** Serda tune = Üstünde yok *** Tu tunewi ezji tunneme ! = Sen yoksan bende yokum ! *** Devda dıran tune = Ağzında diş yok *** Devda dıran nemaye = Ağzında dış kalmamış , Ağzında diş yok *** Beraneki usa qe tune = Böyle bir koç hiç yok , Öyle bir koç hiç yok *** Xoy tune / Xwë tune = Tuz yok *** Dendık navda tune = Çekirdek içinde yok *** Deng tune = Ses yok , Seda yok *** Dewat heye ! şin tune = Düğün var ! yas yok , Düğün var ! mātem yok *** Çûyin tune = Gidiş yok , Gitmek yok *** Mıri tune ev çı şine ! = Ölü yok bu ne yas , Ölü yok bu ne mātem ! *** Ev navda tune = Bu içinde yok *** Ew navda tune = O içinde yok *** Pırtok tune / Kıtëb tune = Kitap yok *** Qelem tune = Kalem yok *** Av tune = Su yok *** Bûk tune , zava tune ev çı dewate ! = Gelin yok , damat yok bu ne düğün ! *** Kılama wi dengbëji qe dengbëja dın da tune = Bu solistin türküleri hiç diğer solitlerde yok *** Vıren usa qe cem keseki tune / Derewen usa qe cem keseki tune = Öyle yalanlar hiç kimsede yok , Bu gibi yalanlar hiç kimsede yok , Böylesi yalanlar hiç kimsede yok *** Çı bıxweze tune = Ne isterse yok *** Çı xwest bëje na = Ne isterse hayır de , Ne isterse yok de *** Çı xwestım go tune = Ne istediysen yok dedi *** Şıxul tune = İş yok *** Dert tune = Dert yok *** Aqıl tune = Akıl yok *** Hajxwe tune = Kendi farkında değil , Kendinde değil , Kendini kaybetmiş , Hiç bir şey hissetmiyor *** Tunewe , tune ne sebre xweda heye ! = Yoksa yok , Allahın sabrı var ya ! *** Emişa vi dari tune = Bu ağacın meyvesi yok *** Îro qe neçir tune = Bugün hiç av yok *** Şira vi miyë nemaye / Şira vi miyë tune = Bu koyunun sütü yok , Bu koyunun sütü kalmamış
<< bkz Nema , Na , Ne , Qe , Qet >>
{ Diğer Diyalektler : Neyi , Hin , Nine , Nin }

Tunebûyin / Tunebûn 1 Yok olmak , Kayıp olmak , Kaybolmak , Yitikleşmek , Kalmamak 2 Hiçlik , Gaybubetlik , Yokluk 3 (vul) Nanaylık 4 (mz) Yoksulluk , Fakirlik 5 (mz) Kıtlık *** Tunebûyi = Kaybolan , Kayıptaki *** Tune bû = Yok oldu , Yitikleşti *** Tune bûyina pera = Paranın yokluğu *** Tune bûyina yën nas = Tanıdık yokluğu , tanış kıtlığı *** Nava tunebûnëda / Hındıre tunebûnëda = Yokluk içinde *** Teselebûnëda tunebû = Yoklamda yoktu , Yoklamada yoktu *** Xealazbû tune ! = Yok kalamadı , Bitti kalmadı , Tükendi kalmadı *** Derda tunebûnë = Yokluğun derdi ***Çûyin tunebû = Gidiş yok oldu , Gidiş olmadı *** Rabûn tune = Kalkış yok , Kalkmak yok
<< bkz Xelazbûyin , Undabûyin >>

Tunekırın = 1 Yok etmek , Ortadan kaldırmak 2 (mz) Bitirmek , Yitirtmek , Sonunu getirmek (grm) Son noktayı koymak *** Tune kır = Yok etti *** Tunnekıri = Yok edici
<< bkz Xelazkırın , Undakırın , Redkırın 1 >>



Tûş 1 [syn] = 1 (adj) Aleyh , Lehin zıddı , Karşı 2 Yer , Taraf , Yan , Bir şeye āit olan mekān veya her hangi bir tarafı , yanı 3 (ss) Yön , Hayyiz , İstikamete āit görüş alanı , Rota 4 Kısım , Kat , Mevki 5 (adj) Nezd , İnd , Huzur , Seviye 6 Semt , Civar Mahal , Yer , Yerey 7 (math) Had , Taraf 8 (geom) Dılı , Kenar , Yanyüz , Küp veya zar gibi kareli tarafın bir yüzü 9 (mz) İsabet , Bir şeye dair olan yer veya mekān*** Tûşameda = Bizden yana , Bizden taraf *** Vi tûşida = Bu taraftan *** Tûşa ro avayê = Gün doğusunda , Gün doğu yönünde *** Tûşa destamı = Elimin istikametinde *** Tûşeda = Yerinde *** Tûşeda lêxıstın = Yerinden vurmak , Tam isasbet ettirmek *** Tûşamıda = Alehimde , Benden yana *** Ez tûşateme = Ben senden yanayım , Senden tarafım *** Tûşamıda = Benden yana , Bence , Benden taraf *** Kijan tûşida = 1 Hangi taraftan 2 Hangi istikametten 3 Hangi rotadan *** Tûşa kaniyede = Pınar tarafında , Pınar yönünde *** Gulle lap tûşede lêket = Mermi tam yerinden isabet etti , Mermi tam yerinden isebet vurdu , …değdi *** Malawe kijan tûşedayë = Eviniz hangi semtte , Eviniz hangi yönde , Eviniz hangi civarda *** Tûşa xwededa = Allahın huzurunda , Allahın indinde , Allahın nezdinde *** Tûşamede xeyw tê kırın = Alehimizde dedi kodu ediliyor , Bizden tarafa dedi kodu ediliyor *** Vi tûşida qutbû = Bu kısımdan kesildi , Bu kısımdan koptu *** Tûşa balafır bervi ro hılatë wu ! = Uçağın rotası doğu yönüne doğru idi ! , Uçağın istikameti doğu tarafına doğru idi *** Tûş tûşi = 1 Kısım kısım 2 Taraf taraf (*51)
<< bkz Yal , Yali , Ali Yer ve Yerey için : Dews , Şûn Semt , Mahal ve seviye için :Tax >>

Tûş 2 = 1 Tekabül , Tezat 2 Mevzu , Konu *** Wi tûşida = Bu konuda , Bu mevzuda
{ Diğer Diyalektler Dûş}



Tûş 3 = Tûş , Klavye maşası
<< bkz Şek 1 >>

Tuşaq = Tuşak

Tûşbûyin / Tûşbûn = 1 Taraflı oluş ,Himayeli oluş 2 Kayırılmak , Korunmak , Himaye edilmek

Tûş gırtın = Taraf tutmak , İltimas geçmek Tezatlaşmak , Kayırmak , Kayırma fiilini yapmak , Kayırtmak (vulg) Torpil geçmek *** Bê tûşi =1 Tarafsızlık , Yansızlık , Bağımsız durunda olma , Bitaraflılık 2 Tezatsızlık *** Tûş dan gırtın = Kayırtmak



Tûşvan [adj] 1 Kayırıcı , Tarafcı , İltimascı , Mültemis 2 Himayeci , Koruyucu , Hami 3 (vulg) Torpilci *** Tûivanî = Yancılık , Kayırıcılık ,Tarafcılık , Kayırmacılık

Tûtın = Tütün


KÜRTÇE = TÜRKÇE sözlük FERHENG www.elat.ch