Rêzbûna : Xı
****************

Xıbır = Mürekep

Xıbırdank = Mürekeplik

Xılaskar / Xılazkar = Bitirici , Kurtarıcı

Xınımandın = Örtmek , Örtünmek , Yorgan gibi şeyle örtülme

Xınzır = Domuz

 Xır = Yarak

<<bkz Kir>>

 Xışk = Sert . Kuru *** Dara xışk = Kuru odun *** Tıriye xışk = Kuru üzüm

Xûzbûzin = Eğilmek

Xûzıla = Keşke

Xıtımandın = Tıkamak ,Sıvı  akışını durdurmak veya kesmek


Xıtik = Tükürük , Sümük




Xırtawuk =  1 Gırtlak kemiği , Hancare 2 Ünük

Xınami = Dünür , Kız tarafı

<< bkz Xezûr >>

Xınçık = Kerkme

Xılt 1 = 1 ( phil ) Hılt , Pıhtı , Alak / Aleka , Felsefede canlıdaki dört unsurdan sıvılar ; kan , sevda , safra , su . Filozoflarça öne sürülen insan mizacını oluşturan bedendeki sıvılar , Ahlāt , Karışık unsurlar *** Xılt’ê çar’î =Ahlat-ı erbaa
2 Vücudun dört unsurunun dördüncüsü kan , safra ,balgam , sevda ( Salya , İrin ) 3 (antr) Melez , Soyu nesebi karışık kimse
<< bkz Salya için : Gılez Balgam için : Xitık Kann için : Xwin İrin için : Kêm >>


Xılt 2 [ geogr] = 1 Lığ , Lāhik , Mil , Alūvyon , Tortu 2 Suda bulunan kireç 3 Telve , Posa *** Xılte ave = Su kireçi *** Xılte lekenda = Taşkın milleri , Alūyonlar *** Xılta qawe = Kahve telvesi , Kahve Posası
{ Diğer Diyalektler . Sêhil , Lim }

Xılt 3 = 1 Bir karışımı oluşturan şeyler , Karışık un , Karışık un ve dāne tohumlu ekmek *** Nane xılt = Tohumlu ekmek , Karışık unlu ekmek 2 Karışık sıvılar , Kokteyl

Xılt 4 [ zoo ] = Tarla faresi , Kör sıçan , Köstebek *** Xılte nava netewa = ( pol ) Uluslar arası köstebek , Milletler arası casus *** Mereziya xıltê = 1 Köstebek illeti , Sıraca 2 Safra hastalığı , Sevda buharından etkilenme ile oluşan hastalık , Sevda hastalığı
<< bkz Mışkê kor >>
{ Diğer Diyalektler : Kosnig }


Xılte / Xılt = 1 Posa , Telve , Çökelti , Tortu 2 ( far) Pomat , Merhem *** Xılte keçel hebûya ye seraxweda / Xılte keçel hebûya ye tëda seraxwe . = ( red ) Kelin merhemi olsaydı başına sürerdi / Kelın pomatı olsaydı başına sürerdi .
{ Diğer Diyalektler : Tolpık Pegr , Durd , Tılp }



Xınin [syn] = 1 Soyunmak , Üzerindeki elbiseleri soyunup çıkarmak 2 Düşürmek *** Dıxine (syn) = 1 Düşürüyor 2 Çıkarıyor veya soyunuyor *** Ne xine (syn) = 1 Düşürme 2 Çıkarma , Yani giysi gibi olan bir şeyi çıkarma Xıstın 1 = Düşürmek *** Xıstım = Düşürdüm *** Tu xısti = Sen düşürdün *** Xwe xwe ket mı ne xıst = Kendi kendine düştü ben düşürmedim *** Mı xıst (syn) = 1 Ben düşürdüm 2 Bana vurdu *** Sermı dıxe = Üzerime yıkıyor , Üzerime atıyor

Xırb = Enkaz , Harfiyat

Xırpo / Xırto [vulg] = Hırpo , Zırzop , Densiz ,Ukalā , Küstah , Şarlatan

Xıstın 1 = Düşürmek, Sokmak ,Koymak , Katmak , Kakalamak 2 Dahil etmek *** Dest xıstın = Elde etmek , Ele geçirmek *** Dest ne xıstın = Elde edilmiyior , Ele geçmiyor *** Të xıstın = Sokmak , İçine katmak *** Xısti kêderê ? = Nereye soktun ? *** Xıste paşılaxwe = Koynuna soktu , Koynuna koydu *** Gulleki xıstım lûle tıvınge... = Bir mermi soktum tüfeğin namlusuna ...*** Têxıste hındır = İçine soktu , İçine kattı *** Tu xısti = Sen soktun , Sen kattın *** Mı xıst = = Ben soktum , Ben kattım

Xıstın 2 = 1 Vurmak 2 Düşürmek *** Lê xıstın = Vurmak , Pataklamak , Dövmek / Döğmek ,  Deyneklemek *** Xwe xwe xıstın = Kendi kendini vurmak *** Levxıstın (syn) = 1 Vuruşmak , Döğüşmek 2 Bir terkibi kıvamına getirirken yapılan çırpma veya çalkalama


Xış / Hış = Beyin , Akıl , Anlak

Xıtm = Hatim

Xıtmkırın = Hatim etmek

Xıtımandın = Tıkamak , Sıvı akışı tıkayıp akışını kesmek


Xıyanet = İhanet

Xınami = Dünür

Xırat = Dülger

Xırati = Dülgerlik

Xırxerawe = Hurda , Bonbozuk

Xızan =Kesavet , Yoksul

Xızani = Yoksulluk , Açlık , Kıtlık

Xızmet = Hizmet

Xızmetkar = Hizmetkar , Uşak , Beslek

Xızar = Hızar , Bıçkı
<< bkz Bırek , Mışar >>

Xızarxane = Bıçkı atölyesi

Xızır = Kişi adı , Bir peyganber

Xızm = Akraba

Xızme = Hızma

Xızmed  =  Hizmet *** Bê xızmed = Hizmetsiz ***Bêxızmedkari = Hizmet karsızlık*** Xızmed kar = Hizmetçi

Xınımandın = 1 Örtünmet , Bürünmek 2 Örtmek

 Xıyar / Xeyar = Hiyar 

KÜRTÇE = TÜRKÇE sözlük FERHENG www.elat.ch