Rêzbûna : Ye / Yê
Ye : Sıralaması
***********
Ye iro = Bu günkü
Yekşem = Pazar
Yezdan = Tanrı , Allah
... ye = Soru imi , İşarret edatı , İyelik veya mālikjlik ekinde son ektir , Ardek *** Dere hanê ye = Ordalar , Oradalar *** Nan heye = Ekmek var *** Nana te heye ? = Ekmeğim varmı ? *** Çawaye ? = Nasıl ? *** Sermaye = Soğuktur *** Baveteye = Babandır *** Malateye = Evindir *** Berx a teye = Kuzundur *** Kar a teye (syn) = 1 İşindir 2 Amelindir 3 Kazancındır *** Çı heye çı tunne ? = Ne var ne yok *** Kelandiye = Kaynatılmış *** Kılam e teye = Türkündür *** Ser meye = Üstümüzde , Üzerimizde *** Dor a teye = Sıra sende , Sırandır
Ye / Yê = Kılgı eki , Ön ek , Kürtçede mālikiyet ve iyelikte ön eklerde geçer , den , dan hāli , İşaret edatı veya kılgı imi *** Yën dı = Ötekisi , Diğeri *** Yen dın / Ye ... = Ötekisi , Diğeri *** Ye çûk = Küçüğünden , Küçük olandan *** Ye gır = İrilerden , Elit olandan *** Ye malê = Evdekimden , Evdeki *** Ye ter hala bırçi nızane = (red) Tok olan açım hālnden bilmez *** Yên ter hala bırçiya nızane = Tok olanlar , açların hālinden anlamakz
<< bkz Yên >>
(*65)
Yekşem = Pazar , Haftanın günü
Yên = 1 Başka , Ayrı , Fark , Öteki , Diğer / Diğeri , Sāir 2 Kürt’çede ve Türk’çede belirteç imi , den , dan , si , ki , kini , ka , Bileşik kelimelerde ön eklerde geçer , Çoğul anlamında edat *** Yên tırk = Türk olanlardan , Türklerden *** Yên kurd = Kürtlerden , Kürt olanlardan *** Yên bawermend ne usane = 1 İmanlı olanlar öyle değildir 2 İtikat sahibi olanlar öyle değildir *** Yên germ = Sıcaklardan , Sıcak olanlardan *** Yên zehf pıjiyayi / Yê zehf pıjiyayi = Çok pişmiş olanlardan , Çok pişenlerden
(*65)
Yekemin = Birinci
Yek 3 = Bir , Bir tane , Tek *** Yek car = Bir kez *** Yeko yek = Birer birer *** Yekek = Birtane
Yek 1 [math] = 1 Tek , Bir , Sayılarda ilk sayı veya rakam , Matamatikte kat sayı , Emsal 2 Tane , Adet 3 (rel) Vāhid 4 (mz) Aynı , Benzer , Tıpkı , Eş , Denk 5 (mz) Eşit , Müsavi , Beraber , Kollektif *** Roki = Bir gün *** Xwdë yeke = Allah cc bir *** Herd nivisanji yeke = İki yazıda aynı *** Gı yeke lê ... = Hepsi bir fakat ... Hepsi aynı fakat ...*** Yek car bese = Bir kez yeter , Bir defa kāfi *** Mılleki giha = Bir kuçak ot , Bir kolun tutabileceği kadar ot *** Ew yeke = O birdir *** Yek hebû yek tunnebû = Bir vardı , bir yoktu (mz) Bir varmiş , bir yokmuş *** Keriki = 1 Bir paça 2 Bir sürü *** Perek = Bir para = Qurışek = Bir kuruş *** Erebeki kevnar = Eski bir araba *** Devekiva = Bir ağızdan *** Gı devekiva = Hep bir ağızdan *** Şeveki tarida = Karanlık bir gecede *** Mıstek = Bir apaz , Bir avuç *** Lıngeki çelda = Bir ayağı çukurda *** Carekida = Bir seferde , Bir çırpıda *** Yalikida / Alikida = Bir taraftan , Bir yandan , Bitevī *** Yek yali / Yek ali = Bir taraf , Bir yön , Bir istikamet *** Bı çûyinekva = Bir gidişli , Bir gidişte Bir götürüşte *** Yalik hetta yaliki / Alik hetta aliki = Bir taraftan öte tarafa , Bir yandan öte yana , Bir baştan bir başa *** Carkida = 1 Bir batında 2 Bir seferde , Bir defada *** Gulekiva bıhar newe = (red) Bir gül ile bahar olmaz *** Bıçengekida ... = Bir koltukta ... *** Dılopek = Bir dalma ***Çıkılek = Bir dal *** Hınki paşe = Biraz iyi , Bir derece iyi *** Pezeki me ket keriyawe = Bir koyunumuz girdi sürünüze *** Derpik kırasekiva mam = Bir don bir gömlek ile kaldım *** Destekiva da , desta dıva hılda = Bir elle verdi , öteki elle aldı , Bir elle verdi diğeri ile aldı *** Penûsek / Qelemek = Bir kalem *** Kıtêbek / Pırtûkek = Bir kitab *** Maleki = Bir ev , Bir hane *** Deriki = Bir kapı *** Dereki = Bir yer , Bir ortam *** Kisame yeke / Beriyame yeke = Kesemiz birdir , (mz) Ayrımız gayrımız yok *** Konnaki reş dûrva ... = Siyah bir çadır uzaktan ... *** Her tış xelazbû îca ev ma = Her şey bitti artık bu kaldı *** Kanike lê bê mıçıqi havinaji dıkele = Bir pınarki kurumaz , yazın bile kaynıyor , Bir pınar fakat kurumaz , yazın bile kaynar *** Heywanek = Bir hayvan *** Cıllekemıne kêderêwe dıkarım raxım / Cıllekemıne kêderê hewe dıkarım raxım = Bir abam nerde olsa sererim , Bir çulum nerde olsa yayarım *** Yek heye = Bir tane var *** Yek hebû = Bir tane vardı *** Bıhustek = Bir karış *** Qevşek = Bir tutam *** Çevekiva = Bir gözle *** Pari nan / Pariki nan = Bir lokma ekmek *** Hılbıjartınä yek emin = 1 Birinci seçim *** Jımartına yek emin = Birinci sayım *** Darekimeyi çıkandi tunne ! = Bir dikili ağacımız yok ! *** Xatıre qaweki çıl sale ! = Bir kahvenin kırk hatırı yıl ! *** Demeki dahat dıçû = Bir zamanlar gelip gidiyordu , Bir dönem gelip gidiyordu *** Qewşeki gul = Bir tutam gül , Bir demek gül *** Desteki gul = Bir el gül (mz) Bir demet gul *** Waxteki = Bir vakik , Bir müddet *** Doreki / Domeki = Bir sıra , Bir dönem *** Qasiki = Braz , Bir nebze *** Careki dı he ! towe / Careki dı he ! tobe = Bir daha ha ! töbe *** Çıravek ... = Bir damlacık ...*** Carki dı hate gotınë = Bir kez daha söylendi , Bir kez daha dile getirildi *** Gotıneki mı nekır dudu = Bir dediğimi ikli etmedi *** Dinek kevırek bavejê bireki , çıl aqılmend nekare wi kevıri derxe = (red) Bir deli bir kuyuya bir taş atarsa , kırk akıllı o taşı çıkaramaz .*** Qasi mısqalekji rê ne hate hıldan = Bir dirhen yol bile alınmadı , Bir derece yol bile alınmadın , Bir nebze yol bile alınmadı *** Çermek û hestiyekiva ma = Bir deri bir kemik kaldı *** Carek lêbıre hezar yek kul û ax bıbıhize / Careki lêde hezar yek ax û axin bıbıhize . = Bir dokun binbir dert ve keder duy , Bir *** Yek = Bir , Bir tane *** Yek car = Bir kez *** Yeko yek = Birer birer *** Yekek = Birtane
dokun binbir ah elem duy . *** Jı merıve milletekine = Aynı milleten insanlar *** Berxa salakine = Aynı yılın kuzuları , Emsal ***Yek mıra yek tera = Bir sana bir bana *** Walatek / Welatek = Bir ülke , Bir memleket *** Hezarek = Bir binlik *** Doreki mıra , dorekji tera = Bir sıra bena , bir sırada sena *** Zeviki = Bir tarla *** Baxeki = Bir bağ***
<< bkz Lıv 2 , Hew , Heb 2 (*59) >>
Yek 2 [adj] = 1 Kişi , Zad , Şahıs , Biri , Kimse 2 Beraber , Kollektif , Eşit , Müsavi , Emsal , Denk 3 (mz) Örnek , Numune 4 Tane , Dāne *** Yeki = Biri , Bir kişi , Bir zad *** Yeki dıgot = Birileri diyordu *** Yek hat = Biri geldi *** Yek tunne = Kinse yok *** Yekım = Yanlızım , Tekim (mz) Birim *** Merıvek / Mırovek = Bir adam , Bir kişi , Biri *** Em gı yekın = Biz hepimiz biriz (mz) Bir birimizden farkımız yok *** Yeki rınd = Bir güzel *** Yek lıjme = Bizden biri *** Ew yeke = O birdir , O tektir *** Tenê jınek = Yanlız bir kadın , Yanlız bir bayan *** Kisame yeke / Beriyame yeke = Kesemiz birdir , (mz) Ayrımız gayrımız yok *** Yek yekane = Teke tek , Bire bir *** Yek carêda se zar alıdand / Yek carêda se zarok alıdand / Yek carêda se qundax alıdand = Bir batinda üç bebek doğurdu *** Yek lıjme , yekji lıj we = Bir bizden , birde sizden *** Yekida = 1 Biri verdi 2 Birinde *** Heywana yek nenûnk = Tek tırnaklı hayvanlar *** Yek jêrê yek jorê = Bir aşağı bir yukarı *** Şuxula me ma ser bı se nalki hespêva = İşimiz kaldı üç nallı bir at üstüne *** Kevırekiva du çivık lêxıstın = Bir taşla iki kuş vurmak (mz) Hem ziyaret hem ticaret *** Tırbekida = Bir mezarda *** Destekiva rûnda deste dı hıngıvda = Bir eli yağda bir eli balda *** İskanek çay me hevra ... = Bir bardak çay biz birlikte ... *** Yek të yek dıçe = Biri geliyor biri gidiyor *** Fırre aveke = Bir içim su *** Yeki pak derket lê ... İyi bir çıktı fakat ... Derdıkeve dereki = Bir yere çıkıyor , Bir kapıya çıkıyor *** Hıngeva = Bir an evvel , Bekletilmeden *** Ser çongveraneki hezar gıli badan = Bağdaş kurmada bin deyişi bükmek , (mz) Geyik sohbeti *** Ser piyaki pışta hezar gıli xûzkırın = Bir ayak üstü bin sözün belini bükmek , Bir ayak üstü bin sözü domaltmak *** Seriki sılamet hezar seri bari xwe dıke = (red) Sağlıklı bir kafa bin kafayı kendine yükler *** Ne bû destiya dasekiji = Bir orağa bile sap olmadı *** Kevçi avda xenıki = Bir kaşık suda boğuldu *** Revekiva = Bir koşuda *** Yek ev këmwu = Bir bu eksikti *** Pezekida du post dernekeve = Bir koyundan ikli post çıkmaz *** Telisek hëjir lewıtand = Bir çuval inciri berbat etti *** Telisek hëjir lewıti = Bir çuval incir berbat oldu *** Carki dı qe rûyamı mëzeneke / Carki dı qe rûyamı nenêrê = Bir daha hiç yüzüme bakma *** Guhekira ket yê dıra derket / Guhekida ket yên dıra derket = Bir kulağından girdi ötekinden çıktı *** Binekida / Bihnekida = Bir solukta , Bir nefesye *** Textek kême = Bir tahta eksik *** Komeki / Desteki = Bir gurup , Bir takım (mit) Bir tim *** Riyakida /Rêyakida = Bir yolda (mz) Bir uğurda *** Du seri bagikida = İki baş bir yastıkta *** Rêyaki bahata ditin başwu = Bir yol bulunsaydı iyi idi , Bir hāl çaresi bulunsaydı iyi idi *** Ser qırareki sekınandın = Bir kararda durmak *** Mısqalek hiş pêva tunne = Bir dirhrem akıl kendisinde yok *** Tıştekemıni bêjım tune = Söyleyecek bir şeyim yok *** Tu gundekida ne hıştın em bısıtırın = Hiç bir köyde bize dirlik vermediler , Hiç bir köyde bize huzur vermediler *** Saleki berê = Bir yıl önce *** Meheki berê = Bir ay önce *** Ne qemek ne hêzınek neji hogırekeme serrast nema = Ne bir ahpab ne bir yāren nede bir doğru dürüst dostumuz kalmadı ! *** Lêveki erdê lêva dı esmanada = Bir dudağı yerde öteki dudağıda göklerde*** Hezaryek derew û vır ser piyakida rêkırın = Binbir yalan dolanı tek ayakta yürütmek *** Xelek = Biraz , Azbir zaman *** Xera desteki bıra desta dı nehıse = Bir elin hayırını öteki el hissetmesin / ... sezmesin *** Deste dayi bıre destadı nere hısandın = Veren el öteki ele hissettirmesin / ... sezdirtmesin *** Malekida du jın mer dıke kın = (red) Bir evde iki kadın erkeği eyler kıskın *** Heyamek = Bir eyam , Bir zaman *** Şelbıkek avda ba bageri qetandın = Bir bardak suda fırtınalar koparnmak *** Yek ez yekji xwedê zane = Bir ben birde Allh cc biliyor *** Kırasek jêrva Bir gömlek aşağı *** Kırasek zêde = Bir gömlek fazla , Bi gömlek ziyade *** Kenni lê çevekiva kenni = Göldü fakat bir gözle güldü *** Bıhusten zımanva xeberdıra = Bir karış dil ile konuşuyordu *** Qasi dendıkek = Bir çekirdek kadar *** Tikek şekir = Bir tike şeker *** Tikek goşt hezar eybi dınıxımine = Bir tike et bin ayıbı örter *** Çemılekida gırtınji xere = (red) Bir kulptan tutmakta hayır *** Yeki bêji xerëra tunne = Bir tane desen hayırda değil , Birinin bile hayırı yok *** Şetelek hezar şireti qence / Şextek hazar şireti çêtıre . = Bir musibet (müsibet) bin nesihatten evladır , Bir müsibet bin nesihatten iyidir . *** Niva sevek , hıldıre dılek = (red) Yarım elma , alır bir gönül *** Kırasek zêde kevn kırıyë = Bir gömlek fazla eskitmiş *** Carki çep , carki rast ... = Bir kez sola , bir kez sağa ...*** Carki tu bêji ? = Bir kez sen söyle ? *** Carki vi tehri ... / Carka vi tehri ... = Bir daha bu tarzda ... , Bir daha bu sūrette ... *** Sureki quranëda = Kuranda bir sürede , Kuranın bir süresinde *** Sureki İncilêda = İncilde bir sürede , İncilin bir süresinde *** Sureki Tewratêda = Tevratta bir sürede , Tevratın bir süresinde *** Note kêfa mırtıva = Çingene keyfi gibi , Mıtrıp keyfi gibi *** Hellanekiva = Bir hamlaede , Bir faliyette *** Tıştek = Bir şey *** Şıkek = Bir şüpe , Bir vesvese , Bir kuşku *** Bihnek = 1 Bir koku 2 Bir nefes , Bir soluk *** Dengek = Bir ses *** Gaskırnek /Gazikırınek = Bir çağırtı , Bir çağırış ,Bir ünleyiş , Bir sesleniş *** Hêvotınek = Bir emir , Bir buyruk *** Tıştna kırın = Bir şeyler yapmak *** Tışna dıke = Bir şeyler ediyor , Bir şeyler eyliyor , Bir şeyler eviriyor *** Tışna dızvırine = Bir şeyler çeviriyor , Bir şeyler eviriyor *** Tıştek nızanwe çıma ... ? Bir şey bilmiyorsa neden ... ? *** Tıştna nızanıwe çıma ... ? = Bir şeyler bilmiyorsa neden ... ? *** Kullek = 1 Bir bere , Bir yara 2 (mz) Bir dert , Bir belā *** Mı bû metelek mam = Bir tuhaf olup kaldım , Acayipleşip kaldım *** Bıkım celeweke nekım celeweke / Bıkım celebeke nekım celebeke = Yapsam bir türlü yapmasam bir türli *** Waxteki fırêqet = Boş bir zaman , Serbest bir zaman *** Xwedê dereki bıgıre hezar deri verdıre = Allah cc bir kapıyı kapatırsa bin kapıyı açar *** Yek dıgot äwana jı merıve mılletekine = Biri diyordu onlar aynı milletten insanlar *** Bıhustek beyjnawiya heye = Onun bir karış boyu var *** Bıhustek beyjnaxweva = Bir karış boyu ile *** Neykeki bınhere paşka xwe bıre ber çeva = Bir aynaya bak sonra kendini gözler önüne koy *** Qizak hezar kes dıxwaze lë yek hıldıre = Bir kızı bin kişi ister fakat biri alır *** Sëvek = Bir elma *** Nanek = Bir ekmek *** Avek = Bir su *** Qelemek / Pênûsek = Bir kalem *** Mamosteki = Bir öğretmen *** Gervanek / Turistek = Bir turis *** Yaliki rêda / Aliki rëda = Yolun bir tarafında *** Yeki ne got ... = Biri demedi ...*** Kuncekida telliyayi mane = Bir köşede sinip kalmışlar *** Quceki derew = Bir yığın palavra , Bir yığın yalan , Bir yığın uydurma *** Rêki sılamet da pêşiyame = Sağlıklı bir yol koydu önümüze *** Yek yeki nasneke = Kimse kimseyi tanımıyor *** Yeki xeriw = Bir garip , Bir yabancı *** Yeki malaxweda vedışêre = Birini evinde saklıyor *** Yeki lêvsor = Bir dudağı kırmızılı (mz) Dudağı boyalı biri*** Yeki serxweş = Bir sarhoş *** Yek pê nıkare = 1 Kimse onunla başa çıkamıyor , Kimsenin gücü ona yetmiyor 2 Bir ayak edemiyor *** Tapi (qebale) ser yeki zêdetır hatıyë qeydkırın = Tapu birden fazlası üstüne kayıtlı , Tapu birden fazlası üstüne kayıtlanmış *** Cerciyek pê kere ... = Bir cerci eşek ile ... , Bir gezgin dükkancı eşek ile ... Mevanek = Bir misafir *** Dıjmınek aqılmend , deh hogıre bê hış çêtıre =(red) Bir akıllı düşman on akılsız dostan evladır , Bir akıllı düşman on akılsız yoldaştan yeğrektir *** Rêwikiva ... = Bir yolcu ile ... , Bir yolcuyla ... *** Bırekemı û xûşkamı heye *** Bir erkek kardeş ve bir kız kardeşim var *** Fılleki = Bir gevur , Bi kāfir *** Kurdeki çev sor = Kızgın gözlü bir kürt (mz) Öfkeli bir kürt *** Em çinara tırkekine = Bir bir türke komşuyuz *** Şıvaneki ... = Bir çoban ...*** Govandvaneki reqas = Rakkas bir halaycı *** Yeki şaş = Sersem biri , Sapık biri *** Yeki du jın = İki karılı biri *** Bervime të yek = Bizden yana biri geliyor *** Yek nê tırsana = Korkudan kimse gelmiyor *** Yek yekira bêje eze te bıkujım , tuwiya te çı bıkıra ? / Yek yekira bêji eze te bıkujın , tu bûyayi tune çı bıkıra ? = Biri birne seni öldüreceğim dese , sen olsan ne derdin ? *** Mıva yeke = Benimle birmi , Benim dengim mi
<< bkz Kes , Şexs , Seri , Tu , Te *59 >>
Yekbûyin / Yekbûn = 1 Bir olmak , Eşit olma / Eşit olmak , Müsavi olma veya olmak , Birlik olmak , Birlik nitelik , Farksız olma 2 Birleşmek , Birleşim , Bileşik (mz) Dayanışma , Dayanışmak 2 Kollektif olamak 3 Müttefiklik , İttifaklık *** Yekbûyi = Birleşik , Dayanışık 4 Union olmak *** Dewlete yek bûyi = 1 Birleşik Devletler , Müttefik devletler , İttifak Devletleri 2 Union *** Desteki yek bûyin = Bir el olmak , Bir elleşmek , Bir bütün olmak *** Yekbûyina kurda = Kürtlerin birliği *** Yekbûnyin dıwe lê kê gave sıvre bê raxıstın ! = (pej) Birlik oluyor fakat sofra yayıldığı zaman !
Yek hejmar = 1 Tekil ,Teklik , Müfred ,Tekil sayı veya rakam 2 Tekerli
Yekiti / Yekıti = 1 Birlik , Beraberlik , İttifak , Müttefik (mz) Nicellik 2 Eşitlik , Müsavilik , Aynılık , Tıpkılıkm
Yekbûyi =Birleşik
Yekitiya Mılleta = Birleşmiş milletler
Yeqin = 1Yakin bilgi , Teyakkun , Pekinlik ,Kat-iyet , Mutlak , Muhakkak , Kesin , Katti sürette 2 Şüpesiz , Teradüt ve ikilemi olmayan durum , Kesin , Açık , Net , Kategorik , Vuzuh / Vāzıh 3 Müsbet , Denişmez , Pozitif 4 Kaçınılmaz , Kat-i , Zarurī , Mukarrer 5 (mz) Takrir, Müsellem *** Yeqin tunne = Kesin yok *** Tuçar tunne = Bir daha yok *** Qethen tunne = Kesin yok , Malisef yok *** Caweki yeqin şand = Müsbet bir cevap gönderdi *** Yeqin usane = Kesin öyle , Katidir , Mutlak öyle *** Eze yeqim bêm = Ben kesin geleçeğim , Mutlak geleçeğim *** Ev yeqine = Bu kesin , Bu net , Bu mutlak *** Ne yeqine = Kesin değil , Net değil *** Yeqinwu lê ... = Kesindi fakat ..., Mutlak idi lākin ... *** Yeqin mıvawu = Kesin benim ileydi ; Kesin ben ile idi *** Gotınawe yeqinwe erê = Dediğiniz kesin ise evet , Dediğiniz mutlak ise tabi *** Bı yeqin = Kat-iyetle *** Yeqin halida = Pozitif durumda , Müsbet hāde *** Kë yeqin zane ? = Kin kesin biliyor ? *** Feylezofji yeqin nezanın şûn û waxt heye anji tunne = Filozoflarda mutlak bilmiyor zaman ve mekān vermı yokmu *** Ne yeqine = Kesin değil , Net değil *** Mı yeqin çevexweva dit = Ben kesin gözlerimle gördüm *** Xwedê tenê yeqin zane = Allah cc yanlız kesin biliyor
<< bkz Bêşık , Mıheqeq , Qet ,Qethen , Tu 2 Kategori için Maqule >>
{ Diğer Diyalekt’ler : Bırrıni , Qutebır , Vebır , Wekat , Beryar , Misoger , Bêdro }
Yeqinbûyin / Yeqinbûn = Kesin durum , Kesinlik / Kesinleşmek , Kesin kes , Kat-i Sūrette , Katüi hāle gelmek , Mutlaklık , Net vaziyet , Netlik , Emin hāl ve durum
Yeqin kırın = Kesinlikle yapmak
Yekser [adj] = 1 Bitevi ,Tek başına , Tek vucut , Bir başına , Teke kafa (vulg) Tek tabanca 2 Muttarid *** Yeko yek = 1 Teke tek , Bire bir 2 Teker teker , Tek tek 3 Yanlız , Yek başına , Bigāne
Yekseri [adj] = Yek baş , Tek fert , Ferdi , Bir baş
Yekşem = Perşembe , Haftanın günlerinden
Yekten = 1 Yüzüne bir , Vāsitasız ve dolaysız ifade biçimi ,Yekten , Doğrudan , Direk ifade tarzı 2 (lt) Zar oyununda bir sayı yani yekten olma durumu
<< bkz Nışkeva , Hema , Hangeva >>
Yekta = [syn] 1Emsalliz, Biricik , Teki ve benzersiz olan , Misli olmayan , Örneksiz (mz) Ender 2 (adj) Eşsiz , Birtanecik , Yegane , Benzersiz 3 Yanlız ,Tek 4 Esmā (rel) Mānen Allahın varlık hālindeki esmāyı hüsna māneviyetı 5 Tek katlı ip
Yekitivan = 1 Birlikci , Beraberci , Birlik ve beraberlikten yana olan 2 (rel) Monist , Vahdaniyetci 3 Eşitci (mz) Sosyalist veya kominist , Kominci 4 Monotoncu
Yekitiyatvan / Yekitivaniyat [rel] = 1 İttihādiye , Vahdaniyetcilik 2 (phil) Monofizitcilik , Monoizm , Bircilik , Tekcilik , Allah cc ve kainat dış görünenler aynı fikrini paylaşma yolu , Tek cevher ve tek cevrecilik 3 Tek tanrıcılık , Görülüp elle tutulması mümkün olan bir cismanī şeyi Allahı cc ile özdeşlettip o onudur demek veya Allah cc o şeyin ta Kendisidir gibi savları benimsemek ve benimsetirmecilik
Yekitiyat [rel] = Monofizitcilik , Monizm , Hz İsa as tek doğalı görüşünü izleyemlerin yolu , Tek tanrıcılık , Vahdaniye / Vahdetiye , Monoteizm , Bircilik *** Yekitiyetvanî = 1 Vahdaniyetcilik 2 Biteviyecilik , Monotonculuık , Yeknesaklık
Yekoyek = Birbir , Tektek , Tanetane
Yeqindar / Yeqinvan [phil] = Emin , Muhakik , Mutlakcı , Kesin görüşcü , Pekin Yeqinkırın [lr] = 1 Kat-ileştirmek , Kat-i hāle getirmek , Eminleştirmek , Netleştirmek , Kesinleştirmek , Pozitifleştirmek Kesin kes eylemek 2 Emin ve güvenilir kılmak ,Mulaklaştırmak
yet / …yed = 1 Edat , Ünlem , İşaret lafzı , Son ektir 2 Akademik isimlerde veya bilimsel adlarda loji , izm , ist gibi son ardeklerin yerini tutar 3 (grm) Çoğul son eklerinde kullanılaır 4 (mz) Kudret , Güç *** Kemaliyat / Kemaliyet = Kemalimz *** Tehriyat / Tehriyet = Termimoloji *** Hesasiyet = Hassasiyet , Tiyizlik , Hassas hāl veya durum *** Medeniyet / Medeniyed = Medeniyet , Uygarlık , Çağdaşlık *** Sevaniyat = Kinikizm , Kelbiye / Kelbiyet (*68 )
<< bkz …yat >>
…yat / …yad = 1 Edat , Ünlem , İşaret lafzı , Çoğul son eklerinde kullanılır , luk ,lık , ca 2 (grm) Çoğul son eklerinde kullanılaır 3 (mz) Kudret , Güç *** Sevaniyat = Kinikizm , Kelbiye / Kelbiyet *** Çinartiyat / Çinarti = Komşuluk , Komşulık , Komşuca *** Dostiyat / Dosti = Dostluk *** Heywanti / Heywanki = Hayvanlık , Hayvanca davranış (mz) Görgüsüzlük *** Heywanat = Hayvanlık (mz) Hayvanla ilgili şeyler *** Heywaniyat = Hayvan bilim , Zooloji (*68)
<< bkz Yet >>
Yed = 1 Yed , Edat , Ön takı , Ön ek 2 Eski dilde el *** Yedî qerqaş = Yed-ī Beyzā , Musa as mucizevi eli *** Yedi emim = Yedi emin , Eli güvenilirli olan , Emin elli
<< bkz El için Dest >>
Yezdan = Allah , Allahın bir ismi