Rêzbûna : Ze / Zë
Ze : Sıralaması
************
Zeber = Mücevher *** Zêr zeber = Mücevharat
<< bkz Gehwer >>
Zebeş = Karpuz
<< bkz Kal 2>>
Zede = Zede , Bere , Sıyrık
<< bkz Herışandın >>
Zêde [pl] = 1 Çok , Fazla , Aşırı , Epey , Artış 2 (rgd) Pür (tz) Hiper = Bılınd 3 (fin) Mülti 4 (geom) Gen , Çok kenarlılıkta gen 4 Maksimal (ss) Azami*** Zêdeti / Zêdeki = Çoklukla , Ziyadesiyle *** Zêde çûyin = 1 Fazla gitmek , Çok ilerlemek 2 Müfritleşmek , Ekstrem tutuma girmek *** Zêde zêde = Çok çok , Fazla , fazla *** Zêde pi / Zêde p = (zo) Çok ayaklılar *** Pır zêde hawqase ! = En fazla şukadar , Maksimal bukadar (*22)
<< bkz Zehf , Pır , Gellek >>
{ Diğer Diyalektler: Zef , Mışe }
Zêdebûyin / Zêdebûn = 1 Fazla olma , Çoğalma , Üreme 2 (mz) İleri gitme , Haddi aşama , Ölcüyü kaçırma , Aşırılık , Taşkınlık , Epeyce olma *** Zêdeti = Fazlalık,-la , Çoğunluk,-la *** Zêde zêdeti = Çok çok , Fazla fazla *** Zêde bûni = Çoğalmak , Artma *** Zêde bûnti = Çoğaltılmak , Üretişim *** Zêdeti =1 Çoğu , Fazlası 2 (grm) Çoğul *** Zêde ditın / Zehfditın = Çoğumsamak , Fazla bulmak , Çok görmek ***
<< bkz Zêrebûyin , Pır bûn>>
Zêdekırın = 1 Arttırmak , Fazlalaştırmak , Çoğaltmak 2 Üretmek *** Rûpel zêdekırın = Sahifeyi çoğaltmak , İstinsâh
Zêdevan [syn] = 1 Fazlacı , Çoğaltıcı 2 Müstensih , Teksirci *** Zêdekırvanî = Çoğaltıcılık , Teksircilik veya herhangi bir şeyi üreticisi veya fazlaştırıcısı olma
Zêdek [ma]= Artı , Matmatikte artı işareti
Zewk =Zevk , Kêf
Zefkkırın = Zevk etmek
Zefer / Serkeftın = Zafer ,Utku , Başarı *** Mızefer = Muzaffer
Zef = Çok , Gırla , Pek , Ziyade
Zefd 1 = Zapt , İhata , Etrafını çevirmek *** Nê zefdê = Zapt edilmiyor *** Tê zefê = Zapt ediliyor
Zeft 2 = İşkal , İlhak
<< bkz Dagir >>
Zeftbûyin / Zeftbûn = Zapt olunmak veya olma , Zaptlanış
Zefdkırın = Zaptetmek , Kapmak *** Hersaxwe zeft nekır = Öfkesini zapt etmedi veya edemedi *** Mılkewi zeft kırıne = Mülkünü zapt etmişler *** Xwe zeft nekır = Kendini zapt edemedi *** Destmıva zeftkır = Elimden zaptetti , Elimden kaptı *** Erd zeftkırın = Yer zaptetmek *** Devaxwe zeftke ! = Ağzını zapt eyle !
Zexel = 1Hilekār , Entrikacı , Üç kağıtcı , Hokkabaz 2 (mz) Uşak ,Yardakcı , Ajan , Casus
Zexer = Zahar köpeği
Zehf [pl] = 1 Çok ,Çokluk , Fazla , Pek , Daha , Birden fazlalık , Yoğun , Bol 2 Gayet , Baya , Hayli , Defa , Epey , Artış , Furya 3 (rgd) Pür , Aşırı (tz) Hiper 4 (fin) Mülti (Mend) 5 (geom) Gen , Bol kenar 6 Maksimal (ss) Azami*** Zefi / Pırani = Çoklukla , Fazlalıkla *** Zef zehfi = En çok , En fazla , Olsa olsa *** Zehf zane = Çok bilen , Pef bilgiç *** Zehf zehf = Bol bol , Çok çok *** Zehf debaz nêbû derkey ! = Çok geçmeden çıktı *** Fazla olmadan çıktı ! *** Zehf cara / Pıre car = Çok kez , Çok defa ***Zehf gerin zehf zanine ! = Çok gezmek çok bilmektir ! *** Zehf ditın = Çok görmek , Fazla bulmak *** Zehfi çû hındık ma . = Çoğu gitti azı kaldı .*** Zehf dılovan = Çok melankolik , Fazla sevda *** Zehf gotın = Fazla söylemek , Çok deyinmek *** Zehf dit lê … = Çok gördü fakat …*** Zehf doja ! = Çok sürüyor , Fazla sürüyor *** Eve yên zehfi = Çok olanı budur , Fazlası olan budur *** Zehf hıldan = Fazla almak *** Hêzehf wêda = Hayli ötede *** Zehf pak têrbûm = Gayet iyi doydum , Baya iyi tıkımdım *** Zehf agır pêketın (syn) = 1 (tz) Yüksek ateşe tutulmak 2 Fazla ateşe tutuluş *** Zehf dewlemendi = Çok zenginlik , Mülti varlık *** Zehf zewaci = Çok kadınla evlilik , Poligami ,Taadüdü zevcat *** Zehf çım’î = (geom) Çok genlik , Çok kenarlılık , Mudalla *** Çar çım = Dört gen *** Zehf meneti = Çok mānalı , Çok anlamlı *** Zehf mêrti = Çok koçalılık *** Zehf zıman zan = Çok lisan bilen *** Pır zıman zan = Çok lisan bilen *** Zehf bı şık ! = Çok şüpeli ! *** Zehf tehr’ î = Bir çok şekilsel , Çok terimsel , Artısı eksisi fazla olan işlem *** Zehf dengi / Pır dengi = Çok seslilik , Polifoni *** Zehf hêsahi = Çok kolaylık , Çok teknik *** Zehf xwedawendi = ( rel ) Çok tanrılık , Birden fazla Tanrıcılık , Putçuluk , Müşrik *** Zehf kaniti = 1 Çok gözeli 2 Çok hücreli *** Zehf sıtûni = Çok direkli , Çok kolonlu *** Zehf zûva = Çok önceden , Çoktandır , Çoktan beri *** Zehf netewi = Çok uluslu *** Hê yehf dûre ! = Daha epeyce uzak (*22)
<< bkz Zêde, Pır , Gellek Pür için :Zoq Gen için : Çım Mülti için : Mend >>
{ Diğer Diyalektler :Zef, Mışe}
Zehfbûyin / Zehfbûn = 1 Fazla olma 2 (rgd) Aşırılık ,Ölcüsüzlök , Densizlik , Seviyesizlik 3 Çoğalış Çoğalma . Artış , Üreyiş , Çoğaltı *** Zehf bû = Çok oldu , Çoktandır *** Bûye zehf = Çok olmuş *** Zehf zêre xwe zana hesıbandın şaşi tine ! = Çok biln çok yanılır , Kendini çok bilgiç sanış yanlışlık getirir !*** Zehf zû =Çok erken oldu , Çok tez oldu *** Zehf barbûn = Çok yüklenme (mz) Fazla ah vahlı olma *** Zehf dewsedaye = Çok yerinde , Tam tamına *** Pır zehf = Çok fazla *** Zehf bû ! = Epeyce oldu !
<< bkz Zêdebûyin >>
Zehfkırın = Çok etmek , Aşırılaşytırmak , Fazla etmek , İleri gitmek , Çoğa kaçmak *** Dıke zehf = Çok ediyor , Fazla tutuyor *** Zehf dıwe ! = (syn) 1 Çok olyor , Yeter artık 2 Çok götürüyor ! *** Zehf barkırın = Çok yüklemek *** Ewa zehf dıkır ! = O epeyce ediyordu !
<< bkz Zêrekırın , Pır kırın 2 >>
Zehfvan / Zëdevan = Çokçu , Plüralist , Hayatın veya hakikatın çok sebepli olduğunu inanan doktrinli
Zehfiyat [pol] = 1 Kesretiye , Plüralizm ,Çoğulculuk Farklı medeniyet ve inancların bir arada hoş görüyle teşkilatlanması gibi siyasal anlayış 2 Maksimize
Zemkırın = Hiçvetmek
Zên = Zihin , Hafıza
Zelal = Duru , Berrak , Net , Bulanık değil
Zellıqandın = Yapıştırmak , Kaynak etmek
Zelûl [syn] = Melūl , Hazin , Hüzün , Tasa , Keder , Elem 2 Dertli , Derbeder 3 Üzgün / Üzüntülü , Gamlı , Mahzun , Garip 4 Mahrum veya mürüvetsiz , Mutsuz
<< bkz Melûl , Xemgin >>
Zelûlbûyin / Zelûlbûn [syn] = Melūl olma veya olmak , Hazinli olma , Hüzünlü olma , Tasa ve kederli hāl , Elemli olmak 2 Dertli oluş , Derbederlik , Umutsuzluk 3 Üzgün veya üzüntülü olmak , Gamlı oluş , Mahzun bulunmak , Garip olmak 4 Mahrum veya mürüvetsizlik , Mutsuzluk , Çaresizlik
Zelût = Çavlak, Dazlak
Zêlkırın = Postunu yüzmek , Postunu çıkarmak
Zend = Bilek *** Zend bend = Bileklik
Zenddank = Bileklik
Zehmed = Zahmet
Zehmedi = Zahmetlilik
Zeng = Küf , Pas *** Zengari = Paslı , Küflü *** Ker â zengari = Küflü bıçak , Küflü paslı bıçak *** Zenga bına sitile = Kazanın altındaki küf , Kazan altı pası *** Zeng darojtın = Küf kazımak *** Bê zeng = Küfsüz , Passız *** Qela zengera guh dengera = (red) Kalay pasa kulak sese (*58)
<< bkz Hefong >>
Zengbûyin / Zengbûn = Küfleniş , Paslamak , Pas ve küf bağlantısı *** Jehrdarbûna zengê = Küf zehirlenmesi , Küf pas zehirlenmesi *** Zenbûyi = Küflenik , Paslanmışlık *** Zengari bûyi = Küflü paslı oluş *** Zengbûn çawa hesine xwar qurebûnji mera usa dıxê ! = (red) Pas , küf nasıl demiri yedi , kibirde İnsanı öyle yer !
Zengkırın = Küflendirmek , Paslandırmak , Paslatmak , Küfletmek
Zengnegırti = Paslanmaz , Nikelaj
Zenbıl = Zenbil
Zencefil [bo] = Zencefil *** Zencefile şami = Andız otu
Zêr = Altın , Kuyum , Zeheb , Kıymetli bir maden *** Dırana zêr = Altın diş , Altından diş *** Zêr av = Altın suyu *** Mina zêr = Altın gibi *** Zêr xerakırın = Altın bozmak , Altını paraya veya başka bir değere çevirmek *** Zêr hıldan = Altın almak *** Zër ditın = Altın görmek , Altın bulmak *** Xelata zêr = Altın ödül *** Borsa zêra = Altın bordsası *** Zêra reşat = Reşad altın *** Zêra tevhev = Karışık altın , Saf olmayan altın *** Zêra bazın = Altın bilezik *** Zêra gurtir / Gustilka zêr = Altın yüzük *** Kisa zër = Altın kesesi , Altın torbası *** Kisak zêr = Bir kese altın *** Pere Zêr = Altın para *** Nişana zêr = Altın nişan *** Kılita zêr = Altın anahtar *** Zêr erdeketınva newe sıkıt = (rel) Altın yere düşme ile sakıt olmaz *** Dewra zêr = Altın devri , Altın çağı *** Renga zêr = Altın rengi *** Zêra qelp = Kalp altın , Sahte altın *** Bazara zêrvana = Kuyumcular pazarı , Kuyumcular çarşısı
{ Diğer Diyalekt’ler : Zêhr }
Zêrger = Altıncı
Zêringer [ syn] = 1 (bot) Kağıthāne çiceği , Düğün çiceği 2 (adj) Altıncı , Kuyumcu , Zarraf 3 (zoo) Altıngiller , Zar kanatlı sarı veya parlak renkli böcekler
<< bkz Zêrvan >> Zêrvan [adj] = Altıncı , Kuyumcu , Sarraf *** Zêrvanî = Altıncılık , Kuyumculuk , Sarraflık *** Bazara zêrvana = Kuyumcular bazarı , Kuyumcular çarşısı
{ Diğer Diyalekt : Zêrker}
Zêrandın = 1Altınlamak , Altın gibi yapmak Atın kaplamak
Zêrçev [zoo] = Altın göz , Bir cins ördek
Zêre / Zêde [pl] = 1 Pekçok , Ziyadesi ile , Fazlaca , Epeyce 2 Pür , Nıspi veya görece artış veya relatifte gelişmede ilerleyiş , En azami ölçü , Maksimal (ss) Azami
<< bkz Zêde , Zehf , Pır , Gellek >>
Zêrebûyin / Zêrebûn [syn]= 1 (rgd) Fazla olma , Aşırı bulunma , Ölcüsüz davranma 2 Fazlalaşma , Çoğalma , Üreme
<< bkız Zêdebûn >>
Zêrekırın = 1 Artırmak , Fazlalaştırmak 2 (mz) Azıtmak , İpin ucunu kaçırmak
<< bkz Zêhfkırın >>
Zer = Sarı rengi
Zerdali = Zerdali
Zerf = Zarf
Zerişk [bo] = Dikenli üzüm
Zellıqandın = Yapıştırmak , Kaynaklamak
Zelût = Dazlak
Zehmed = Zahmet
Zexer = Tazı
Zenzele/ Erd hej = Deprem , Yersarsıntısı
Zend = Bilek
Zendık = Bileklik
Zerer = Zarar
Zêrekırın / Zêdekırın = Çoğaltmak , Arttırmak , Takviye etmek
<< bkz Zêdekırın , Zehf kırın >>
Zevlek = Kas , Adale
Zerzewad = Zerzevat , Sebze
Zewac = Evlilik *** Bı zewıci = Evli *** Bê zewıci = Evli değil , Bekar
Zewıci= Evli
Zewıcandın = Evlenmek
Zevi = Tarla
Zengıl = Çan , Zil , Çıngırdak *** Zengıle dêri = Kapının zili
Zengıl xane = Çan kulesi
Zenûn = Donuk renk , Bir rengin diğer renge göre koyusu
Zevıcandın = Evlenmek
KÜRTÇE = TÜRKÇE sözlük FERHENG www.elat.ch