Rêzbûna : Hı Test
Hı : Sıralamsı
**************************
FERHENG
Hılatın 1 = Azarlamak , Çıkışmak
Hılatın 2 = Doğuş , Gündoğumu
Hılavêtın / Hıavejtın = Ziplamak ,Kalgamak
Hılçandın = Emişme , Emiştirmek
Hıldayi = Alıcı
Hılgırtın = 1 Yüklenmek 2 Ürünün iyi tutuş durumu
Hılm = Buhu
Hulmgulm = Buhar
Hıjran = Hicran
Hıqıq = Hıkıdak
Hınek = Biraz , Az birşey
Hılkkırın = 1 Köklemek 2 Bellemek *** Erd hılkırın = Toprağı bellemek 3 Dil çıkarmak *** Zıman hılkkırın = Dil ile alay etmek
Hıri = Yün
Hıçık = Giyside kolun bilek kısmı kol ağzı
Hıfz = Hıfz , Ezber , Zihinde tutma *** Hıfzbûyi = Hıfz olunmuş , Hıfz olan
Hıfz kırın = Hıfz etmek
Hıl = Edat , Öndek , Kelimelerin başına Kürtçde konulur bileşik kelime elde edilir , Türkçede mak , mek *** Hıldan = Alım , Almak *** Hılk kırın = Köklemek
Hılberin = Üretim , İmalat
Hılbervan [rgd] = Üretici , Müstehsil , İmalatçı
Hılm 1 = Nefes , Soluk ,Buhu
Hılm 2 =Dumansı buhar , Buhar
Hılgırti = Buhur tutuşması
Hılgırtın= Yükü kaldırmaya yardım etmek
Hılqevşandın = Irgalamak
Hılveşandın = Göçürme , Sarsılma
Hıçık = Giysi kol bilekleri
Hılavetın = Zıplamak
Hılkışandın 1 = Çıkmak , Tırmanmak
Hılkışanın 2 = Suyun çekilmesi , Emişme
Hılbıjartın / Hılbıjêrtın [syn] = 1 Seçmek 2 (pol) Seçim 3 Tercih
Hılbıjêr = Seçim
Hılbıjêrvan = Reyzen , Seçmen , Müntehip
Hılcandın =Sünger gibi şeylerin Suyu ve sıvıyı emiştirmek
Hılco = Askı
{ Diğer Diyalekt’ler : Pıjik , Sıngılk , Pinc }
Hıldan [syn] = 1 Almak , Elde etmek , Alım 2(psy) Algı 3 Esin *** Hıldam = Aldım *** Hılda = Aldı *** Nê hıldanê = Alınmıyor *** Hılde ! = Al ! *** Hıldan dayin = Alış veriş *** Hılde destmêjax kanê solam = Al abdestiniver papucumu *** Hılde xwedë bendaxwe , zeft bıke dinaxwe = Al Allah kulunu , zapteyle delini *** Hılde lıj mıji haqas = Al benden de okadar *** Hılde yeki lêde ewidınê = Al birini vur ötekine *** Hılde gulam bıre gulam = Al gülüm ver gülüm *** Hışamı hılda = Aklımı aldı *** Destekiva hıldam deste dıva dam = Bir elle aldım öteki elle verdim *** Erzan hıldam = Ucuza aldım *** Baha hıldam = Pahalı aldım *** Hılde jêrê = Al aşağı *** Hılde name bıre name = Al mektıp ver mektup *** Hıldayi razi , fıroti razi , mera çı ? = Alan razı , satan razı , bize ne ? *** Hılda çû = Aldı yürüdü *** Çı heye hıldan dayinam teva = Ne alıp vereceğim var seninle *** Hılnere axa belangaza derdıkeve aheste aheste . = Alma mazlumun ahını çıkar aheste aheste *** Destmëja hıldayi ne gihişt tırsina beqe . = Aldığı aptes ürküttüğü kurbağaya değmez .*** Mal mılk hıldan = Mal mülk almak *** Hılnere bıgıre = Alma tut *** Hıldan û fırotın = Alıp ve satmak *** Kaniya hıldanê = Esin kaynağı , Alınan kaynak *** Hışam hılnera = Aklım almadı *** Hıldam serexwe ... = Aldım başımı...*** Hıldıri hılde ! = Alacaksan al ! *** Xewaxwe têr hıldam = Uykumu doyasıya aldım *** Xuzıla qe hılneram = Keşke hiç almasaydım *** Kêra hılda ? = Kime aldı ? *** Bavamı du jın hılda = Babam iki karı aldı *** Desta dayi jı desta hıldayi meztıre = (hs) Veren el alan elden büyüktür *** Deyn hıldan = Borç almak *** Sehet îşev sehetek pêşta tê hıldanê = Saat bu gece bir saat ileri alınıyor *** Sehet îşev 12 da sehetek şunda tê hıldanê = Saat bu gece 12 de bir saat geri alınıyor
Hıldan dayin = Alış veriş , Alma verme
Hıldahi / Hıladayi = Alıcı *** Name hıldayi = Mektup alıcısı *** Post hıldayi = Posta alıcısı
Hılqevşandın [syn] = 1 Irgalamak , Bir kabın veya torbanın iyi dolması için ileri geri oynatmak 2 Hırpalamak
Hılgırtın 2 [syn] = 1 (mz) Sakınmak , Çekinmek , Kaçınmak , Aldırış etmek , Takınmak 2 ( mz) Alınganlık ,Utanmak , Sıkılmak , Tutum , Davranış , Anlayış *** Xwe jê hıldıgıre = Sakınıyor , Çekimselleşiyor *** Ez xwe wi tışti hıldıgırın = Ben o şeyden sakınıyorun , Ben o şeyden çekiniyorum *** Şermdıke xwe hıldıgıre = Utanıt sakınıyor *** Xwe mı hılnegıre = Benden sakınma , Benden çekinme *** Xwe jı mı hılnegıre = Benden sakınmıyor , Bama takmıyor , Beni aldırış etmeiyor
Hılgırtn 1 [syn] = 1 Alınmak , Takınmak , Algılamak , İdrak etmek 2 (mz) Tutunmak , Tutumlaşmak , Yüklenmek , Mal mülk sahibi olmak 3 Aynı Yükü veya sorunu birlikte kaldırmak ,Yüklenmek Yük yüklenene yükü birine kaldırmada bulunmak 4 Benimsemek , Yeni ekilen bir bitki veya organ nakli gibi durumlarda gelişme veya kaynaşma yeşerme hali 5 ( pol / rel ) Tutuculuk , Köktecilik 8 Tartaklamak , Bir şeyi ileri geri çekmek*** Hılgırtiyame = Destekcimiz , Tutucumuz *** Hılgıremı ! = Bana kaldır ! *** Hıldıgıre =(syn) 1 Kaldırıyar 2 Yeşeriyor , Kaynaşıyor *** Hılnegırt = (syn) 1 Alındı , Benimsemedi 2 ( tz) Kaynaşmadı ( kemik ve aşı veya organ naklinin kaynaşması) (bot) Aşı veya ağaç bakımında istenilenin olma hali *** Herd destava hılgırt = İki elle kaldırdı , İki elle tutup kaldırdı *** Hev hılhgırtın = Birbirine kaldırıyorlardı , Birbirini tartaklıyorlardı ( mz) Birebirini hokkalıyorlardı *** Zû hılgırt = 1 (bot / agr ) Çabuk kaynaştı 2 Çabuk algılandı *** Poz hılgırtın (mz) Burun kıvırmak , Kibirlenmek *** Zıman hılgırtın = (mz) Dil çıkarmak , Körlemek *** Çev hılgırtın = (mz)Göz salmak , Göz koymak *** Bar hılgırtın = Yük yüklenmek , Yükü yüklenmede bulunmak *** Hılgırte ser mıllaxwe = Kolunun üzerine yüklendi *** Hılgırte ser pıştexwe = Sırtına yüklendi **** Hılgıtı ser namıllaxwe = Umuzuma kaldırdım , Çiğnime kaldırdım *** Hevra hılgırtın = Birlikte kaldırmak , Birlikte bir şeyi kaldırmak *** Zıman hılgırtın = Dil çıkarmak , Alay etmek için dil çıkarmak
(* 24 )
<< bkz Yeşerme için : Hëşin , Zilık Kaynaşmak için : Gıvırandın Tutmak için : Gırtın Tartaklamak için : Hejandın>>
Hılavejtın = 1 Zıplamak 2 Zıpırdamak , Kalgamak
Hılcandın = Emiştirmek , Sıvı bir şeyi emilmesini sağlamak *** Hıldıcıne = Emişiyor *** Ne hıldıcıne = Emişmiyor *** Hıldıcıne = Emişiyor
Hılgırti 1 = Kaldırılmasına yardımcı olan , Kaldıran
Hılgırti 2 = Çekinik , Alıngan , Kaçınık
Hılgırti 3 = Ekilen bitkinin tutması veya ürün tutması
Hılgırtok = Bir şeyi kaldırmaya yarayan aygıt
Hıl gulm = Buğu
Hılkırın = Köklemek *** Pivaz hılkırın = Soğan köklemek *** Sir hılkırın = Sarmısak köklemek
Hılkışandın = Çıkmak , Yüksek bir yere çıkmak veya tırmanmak
Hılpaskırın = Atlamak , Ata binerken yapılan haraket , Sıçrayıp binmek , Zıplamak binmek
Hılpasbûn = Sıçrayıp binme , Zıplayıp binme
<< bkz Banzdan>>
Hılveşandın = Yıkılmak , Çökmek , Heyalan , Toprak kayması
Hıqûm / Hıqım = Hüküm ,Yargı *** Bı hıqûm = Hükümlü *** Bê hıqûm = Hühümsüz , Yargısız
Hıquq = Hukuk *** Bı hıquq = Hukuk ile , Hukuklu *** Bê Hıquq = Hukuksuz , Orman kanunu
Hıquqnas = Hukukcu , Hukuk bilen
Hıqumed = Hükümet
Hın 1 = 1 (adj) Başkaları , Bazıları 2 Ötekiler 3 Arada bir , Bazen *** Hın kes = Bazı kişiler , Bazıları *** Hındera = Bazı yerleri , Bazı yerlerde *** Hın sala = Bazı yıllar , Yazı yıllarda *** Hın mala teselekırın lê ... = Bazı evleri yokladılar fakat ... *** Hın cara = Bazı defalar , Arada bir *** Hın cara dahate vıra ! = Bazı zamanlar buraya geliyordu , Bazen buraya geliyordu *** Hınen dı = Ötekilerden
<< bkz Geh 4 >>
Hın 2 [syn] = 1 Edat , Ön ek 2 Bazı , Arada bir *** Hın carna = Bazen , Bağzıları *** Hın roja = Bazı günler *** Hın şeva = Bazı geceler *** Hın kesa = Bazı kimseler
Hınar / Henar [bot] = Nar meyvası *** Dara hınarê = Kulilka hınarë = Nar çiçeği , Nardaki çiçekten sonra meyvadaki tac *** Renge hınarê = Nar rengi , Parlak kırmızı *** Nota hınarê = Nar gibi (mz) Nar gibiolan veya kızaran *** Hınara tırş = Ekşi nar *** Dendıke hınarê = 1 Nar çekirdeği 2 Nar danesi *** Bağa hınara = Nar bağı , Nar bahçesi
Hınarvan = Narcı , Nar yetiştiren
Hınarık / Sevık = 1 Elmacık kemiği 2 Yanaktaki çulurlar veya al sürülen yerler
<< bkz Sevık >>
Hınari = İç çekmek , Hıckırık
<< bkz Hëzıng ,Pışık>>
Hınav / Zırav 1 = 1 Öd / Öt , Safra ve safra kesesi , Karaciğerde bulunan ordan on iki parmak bağırsağa yeşil renkli safara salgısı veya salıgı yapan kese 2 (An) İç organları *** Kisıke zırave = Safra kesesi *** Hınavam zerkır ! = (mz) Beni kahretti , Usandırdı , Bıktırdı , Gına getirti *** Hınavan qetand / Zıravam qetand = Ödümü kopardı *** ... zırava zar â qetand = ... çocukların ödünü kopardı *** Bı zırav / Bı hınav / Bı zerık = Safralı , Ödlü , Ötlü
<< bkz Zırav 1 Korku için : Tırsek >>
Hıncık / Hınçık = Kertme , Toslama *** Hıncıka kusiya = Tospağa toslaması , Tospağa kerkmesi *** Bë hıncık ... newe = Kertinmden ... olmaz *** Hıncık ser hıncıka = Kertme üstüne kertme , Toslama üstüne toslama
Hınçıkbûyin / Hınçıkbûn = Kertilmek , Kertiliş , Kertik olma , Kertinniş
Hıncıkkırın = Kertmek , Toslamak
Hıncıkvan [vulg] = Kerten , Kertici (mz) Kazıkcı , Sik...
Hındır = İç , İçerisi *** Hındıre male = Evin içinde *** Hındıre destamı = Avçumun içinde
Hındırçûyin = Amel olmak
Hınd = Hind / Hint , Hind milletinden olan *** Qumaşa hınd = Hind kumaşı *** Guza hındıstanê = Hindistan cevizi *** Rûna şirdanke = Hind yağı , Sütleğen tohumlaından elde edilen yağ
Hındıstan = Hindistan
Hındi = Hintli , Hindū
Hındiyat = 1 Hindiloji 2 Hinduizm
Hındizan / Hındivan = Hindilog , Hindiloji bilen (*3)
Hındûizm = Hindûizm
Hındık = Az , Yetersiz , Biraz , Kifayetsiz , Kıt *** Hındık hındık = Azar azar , Azın azın *** Hındıkma mı dıket = Az kalsın bana deyiyordu *** Kêm hındık = Az çok , Eksik fazla *** Hındık ma = Az kaldı *** Hındık zane = Az biliyor *** Hındk zanım = Az biliyorum *** Hındık tê ditın = Az görünüyor (mz) Az bulunuyor *** Hındık mındık = (cn) Az maz , Az buz *** Hındık xwarın = Az yemek *** Hındık çûyin = Az gitmek *** Ne hındıke = az değil *** Hındık zêre = Az çok , Fazla az *** Hındık hındık = Azar azar
<< bkz Hınek , Kêm 1 >>
Hındıkbûyin / Hındıkbûn = Az oluş , Kıt olma , Yetersizlik ***Hındık bû mer ra = Az oldu bize
Hındıkkırın = Az yapmak , Kıt eylemek , Yetersiz yapmak
Hındıki 1 = Hindce , Hınd lisanı
Hındık 2 = Azca , Az birşey , Azıcık , Birazcık *** Ev zef hındıke = Bu çok az
Hındıkayi / Hınedıkahi = 1 Azlık , Nisbi durum 2 (pol) Azınlık , Akaliyet
Hıdıkayi = Azınlık
Hındırçûyin = İshal , Sürgün , Amel olamak ,Ötürükleşmek
<< bzk Vıjik / Vijik >>
Hındır = 1 İç , Bātın , İçsel , Dāhil , Derun 2 Kapalı şeyin görünmez yanı , İçerisi , İç kısmı *** Hındıre malê = Evin içinde , Ev içinde *** Hındır kışandın = İç çekmek , İç geçirmek *** Hındıre çeva = Göz içi Hındıre guh = Kulak içi *** Guhe hındır =1 İç kulak 2 (mz) Gizli kulak , İç fesat , Casus *** Hındıre erde = Yerin içinde *** Hındıre evda = Elin içinde , El alemin içinde *** Hındır xerabûye = İçi bozulmuş , içi geçmiş *** Hındır negırt = İçi tutmadı (mz) Hazmedemedi , Sindiremedi *** Hındıre hevda = Kendi içlerinde , Kendi aralarında *** Hıdır nëhırin / Hındır mezekırın = İçini yoklamak , İçine bakmak *** Hıdırax = Hındıremı ! = İçimi ! *** Hıdre çı ? = Neyin içini ? *** Hındıre kefa destaxwe = Avçunun içini *** Hındır guhurtın = İçini deniştirmek *** Hındır vekırın = İçini açmak *** Hındıra dınë
= Dünyanın içi *** Hındıra dıl =1 (mz) Gönül içi 2 Kalp içi *** Hındır kırın = İç etmek , Tahrif etmek
, Menfaat sahibine āit şeylerden gizlice birşeyleri bozmak veya deniştirmek *** Şer â hındır = İç çatışma , İç savaş *** Naxaşiya hındır = İç hastalıkları , Dāhildeki hastalıklar *** Hındır valakırın = İçini dökmek , İçini boşaltmak *** Hındır tıjıkırın = İçini doldurmak *** Hındırva derbazkırın = İçinden geçirmek , İçten yol aldırtmak *** Hındrı kurm î = İçi kurtlu (mz) Gizli kinli *** Hındır teselekırın = İçini yoklamak , İçini kontrol etmek *** Hındır kırın = İçine etmek *** Kara hındırin / Xewata hındırin = İç işleri , İç meşakatı *** Kulle huındır = İç yara (mz) İçindeki dert *** Bazara hındır = İç Pazar , İç çarşı *** Hındır şewat î = Gönül yangınlığı *** Hındır levketın = İç bunaltısı *** Hındıra meda = İçimizde *** Hındıra weda = İçinizde *** Hındıre kêdere ? = Neyin içinde ? *** Hındır darotın = İçini kazımak (mz) İçini kurumek *** Hındır derbazbûn = 1 İçi geçmek , içi geçmiş olma 2 (ss) İçinden geçişli , İçten geçişli *** Hındır fıre bûn = İçi geniş olma , Sabır ve tahammülde itidalli olunuş *** Hındırda kıvş bûn = İçinde belirmek , Dāhilinde belirleniş *** Dındırva bë ditın = İçinde görünmek , İçinde bulunmak *** Hındır devra gı yeke = İçi dışı hepsi bir *** Hındırji = İçinide *** Hındır vala = İçi boş , Tamtakır *** Hırdır kari = İç ticaret *** Hındır tengi / Hevsal tengi = İç daralması , İç sıkıntsı , Morel bozuklugu *** Hındırda = İçinde , İçte *** Ye hındır = İçindeki *** Vêzerata hındır / Wêzira hındır = İç işleri bakanı *** Navendiya hındır = 1 İç merkez 2 Depremin yeraltı merkezi *** Rûya hındır = İç yüzü *** Çepa hındır = (sp) Sol iç, İç sol *** Rasta hındır = (sp) Sağ iç, İç sağ *** Ëşa hındır = İç ağrısı *** Dera hındırin = İç kapı , İç kapısı *** Hındır keli = İç kaynaması *** Destûrname hındır = İç tüzük , İç yönetmelik *** Hındırva belakırın = İçinden dağıtmak *** Navka hındır = İç göbek , Dişi çiçeklerde yumurtacık ve kabuk arası , Sürre-i dahiliye *** Koçberiya hındır = İç göç , İç muhaceret *** Zava hındırin = İç güvey , İç damat , İç güveyisi
{ Diğer Dyalekt’ler : Hundur , Hıdur }
Hındırin = İçsel , İçsellik
Hındırahi / Hındırayi = İç kısımın tümü , İç tarafın kapsamı
Hındırki / Hındırti [rgd] = İçtenlik , samimiyet
<< bkz Dılovani >>
Hındır mezekırın [phys] = İç bakış , İnsanın kendi kendisine içe bakşı , İçe bakış , İç gözlem
Hındırvan [rgd] = (tıp) Dāhiliyeci , İç hastalıkları uzmanı , Dāhiliye mütehassısı
Hındırvani = Dāhiliye , İç işleri ile ilgili
Hınek 1 = 1 Biraz , Az , Azıcık ,Az bir miktar , Bir parça , Kifayetli kadar olmama , Birazcık 2 Kısım, Parça *** Hıneki = Birazcık , Azıcık , Az bir miktar , Birazı *** Hıneki taqat / Hınek taqet = Biraz takat , Biraz güç *** Hıneki fehm = Biraz anlayış , Biraz saygı *** Hınek bese = Biraz yeter , Az bir şey yeter *** Hınek terê dıke = Biraz yeter , Az bir şey kafi *** Hınek derfet = Biraz olanak , Biraz imkan *** Hınek mınek = (cn) Az maz , Az buz *** Hınek disa = Biraz daha *** Hınek të ditın = Az görünüyor , Biraz bulunuyor *** Hınek me’ra = Biraz bize *** Hınek we’ra = Biraz size *** Hınek sılamete = Biraz sağ lıklı , Az biraz izi *** Hınek tevheve =Biraz karışık , Biraz katışık *** Hınek waxt dıxoze =Biraz zaman gerek , Az zaman istiyor *** Hınek pırs kır = Biraz sordu , Az sual eyledi *** Hınek tışt mışt = (cn) Biraz şey mey *** Hınek tê biramı = Biraz hatırlıyorum , Az anımsıyorum *** Hınek jı hev dıl keşti bûn = Biraz birbirlerinden kalpleri kırıklaştı *** Hınek pêşta hat = Biraz öne geldi *** Hınek pêşta warê ! = Biraz ön tarafa gel ! , Biraz beri gel *** Hınek dûri hevın = Biraz uzak birbirlerinden *** Hınek mal gunda ma hınekji barkır bervi zozana ! = Bazı evler köyde kaldı bazılarıda yüklendiler yaylaya doğru ! *** Dılda hewe hınek gul , dakıkeve tine jera bılbıl = (red) Gönülde varsa biraz gül , konar getirir ona bülbül
<< bkz Pıçek , Hındık , Hıngi >>
Hınek 2 = Kısmen
Hınge / Paşkê = 1 Sonra , Bilahire , daha sonra ,Ondan sonra , O zaman , O vakit , Artık 2 Muahhar , Bādehū *** Çêwe hınge ewji dıwe ! = Bu olur ise o zaman oda olur !
*** Te hınge bızani = O zaman anlayacaksın , O vakit bileceksin *** Hınge tê = O zaman geliyor , O vakit geliyor
<< bkz Paşkê >>
Hıngeva = 1 Hemen , Bekletilmeden , Beklemeden , Ācilen , İvedelikle 2 Apar topar , Alelāde *** Hıngeve rabû çû = Hemen kalkıp gitti , Apar totar kalkıp gitti
<< bkz Tawlikë , Nışkëva >>
Hıngıv = Bal *** Mëşa hıngıve = Bal arısı *** Kewara hıngıve = Bal kovanı *** Hıngıva çiçeke = Çiçek balı *** Şana hıngıve = Bal peteği *** Hıngıv derxıstın = Bal çıkarmak , Bal sağmak *** Hıngıv gotınva dev şirin newe / Hıngıv gotınva dev şirin nebe = Bal demekle ağız tatlanmaz *** Nota hıngıve / Mina hıngıve = Bal gibi *** Hıngıv gırti peçiyaxwe dadılese = Bal tutan parmağını yalar *** Hıngıv hurşine dalese = Bal dök yala ***Hıngıva tehl = Acı bal
{ Diger Diyalekt’ler : Hungıv}
Hıngıvandın = Ballaştırmak
Hıngıvvan [rgd] = Balcı
Hıngi/ Hınki = 1 Biraz , Azda olsa , Nispeten 2 Nisbī / Nispī , İzafī ,Relatif / Rölatif , Bağıl 3 Mutlak olmayan , Görece ,Görel, 4 Kısmi 5 Nebze *** Hıngıti / Hıngiti = (syn) 1 Görelik , Rölativite , İzafiyet 2 Azlık , Kifayetsiz *** Hıngi hıngi = Azbuçuk , Şöyle böyle , Gider ayak *** Hınek başbû = Biraz iyi oldu , Bir nebze iyileşti ,Relatif iyi*** Hıngi nota vi = Biraz byunun gibi *** Hınek rınde = Biraz güzel , Bir parça iyi *** Hıngi mı dıgot = Ben derken , Benim dediğim zaman , Dediğim zaman *** Hıngi sılamet kırın = Biraz iyileştirdiler , Biraz sağlıklı ettiler , Bir nebze olumlaştı *** Hınek pëşta varê / Hıngi pëşta warë = Biraz ileri gel , Biraz öne gel *** Hınek monat = Biraz mühlet , Biraz fırsat , Biraz sabır *** Hıngi cem mewu = Yanımızda iken *** Hıngi derdoraxwe ... = Biraz etrafıma ...*** Hıngi reforma ... = ... kısmi reformu
<< bkz Hınek , Qas , Gor , Gırëdank Buçuk için :Niv>>
Hıngıtiyat / Hıngitiyat [ phil] = 1 Relativizm / Rölativizm , İzafiyet , Görelilik , Görecelilik 2 Nispiye , Bağıntıcılık , Bilgide mutlaklık olmayışın başlıca sebeplerinden olan felsefede sorunu giderilmeyen zaman , ruh , mekan gibi durumlarda göreceli anlayış veya yaklaşım .
<< bkz Nezeriyat , Hesıbandın >>
Hırç = Ayı *** Tıriya hurç = Ayı üzümü
Hırçvan = Ayıcı
Hıri = Yün
Hırmê = Armud
Hısvan [adj] = 1 Sezgici , Sezici Sezişli , Gaipci ; Gaiptan haber verici , Duygun 2 (rel) Oraklin , Kāhin Kehānetci , Algıcı , Kesilmiş hayvan bağırsaklarına veya bazı vasıtalara bakarak kehānetler eyleyen , Gaipten haber veren *** Hısvanî = 1 Sezgicilik , Gaip işlerinde bulunmak , Kāhinlik 2 Entüvisyonizm , Tahaddüsiye *** Hısvanti = Duygudaşlık , His daşlık (mz) Yārenlik
<< bkz Xeyw 2 >>
Hısvaniyat = Entüvisyonizm , Tahaddüsiye , Sezgi yolu ile bilgi elde etmek için felsefede baş vurulan yöntem
Hıs [syn] = 1 His / Hiss , Duygu , Hasse , Sezi , Sezgi 2 İdrak , Anlama veya kavrama hāli , Algı , İzan 3 Tahaddüs / Tehaddüs 4 Entisyon 5 (mz) Morel *** Bê hıs (syn) = 1 Duygusuz , Hissiz 2 (mz) Gizlice , Saklıca *** Bê hısî = Duygusuzluk , Hissizlik , Neme lazımcılık *** Bı hıs = Hisle , Duyguyla *** Hesa hesayi hıs tê kırın = Kolay kolay hissediliyor *** Hıs bırın = His almak , Seziş veya his alıp götürmek (mz) Uyanmak , Farkına varmak *** Hê hıs nekır = Daha hissetmedi , Daha sezmedi , Daha anlamadı (mz) Daha uyanmadı *** Mı hıs kır = Ben hissettim *** Teji hıs kır = Sende hissetttin , Sende farkına vardın *** Ew hıs nekır = O hissetmedi , O farkına varmadı *** Hıssa mı = Hissim , Sezim , Sezişim *** Hıssa te = Hisssin *** Hıssekiva = Bir his ile , Bir sezişle *** Bı hısî = Hissen , Duyguca *** Lı hısva = His ile , Duygu ile , Seziyle
<< bkz Hes , Fehm 1 Morel için Hevsal 1 >>
{ Diğer Diyalekt’ler : Dılin Sehek }
Hıskırın = Hissetmek , Kuşkulanmak
Hısbûyin / Hısbûn [syn] = 1 Hissedilmek , Sezgileniş , Sezişmek , Sezinişte olmak veya sezilmek , Sezinlenmek , Algılanış , Algılanmak , İdraklanma / İdraklanmak , İhtisas olmak 2 Hislenme / Hislenmek , Duygulanma / Duygulanmak , İçli olamak , İçli oluş , Duygusallık 3 Duyarlı oluş 4 (vulg) Pirelenme veya uyuz olmak , Çakızlamak *** Bë hıs bûyin = Hisssiz olmak , Duygusuz olmak , Sezgisiz hāl ve durum *** Hısvan bûyin = Hisler sahibi olmak , Sezgilere sahip olmak , Duyarlı hālde olmak
Hıssiyat [syn] = 1 Hissiyet , Duygusallık , Hassasiyet 2 Tahassüs / Tehassüs 3 Santiman , Hisli veya duygulu hususiyetler
Hıskırın [syn] = 1 Hisssetmek , İçsel duygular edinmek , Duygulanmak , İhsas 2 Sezmek , Sezinlemek / Sezinlenmek , İdrak etmek , Algılamak , Seziş hāli 3 İhtisas etmek *** Bë hıskırın (syn) = 1 Sezdirtmeden yapmak , Gizlice başarmak (mz) Usulca yapmak 2 Duygusuzlaşırmak , Hissizleştirmek , Sus pus etmek *** Hısyar kırın = His sahibi etmek , Duygulu kılmak , Hassasiyetleştirmek , Hassalı kılmak *** Hısyarti = Müteessirlik *** Hesa hesayi hıs të kırın = Kolay kolay hissediliyor *** Hıs bırın = His almak veya his alıp götürmek , Gaipten olanı sezmek (mz) Uyanmak , Farkına varıp anlamak *** Hë hıs nekır = Daha hissetmedi *** Hıs dayin = His vermek , Hislenmesini sağlamak , Duygular vermek , Sezinlemesini sağlamak (mz) Gözlice sinyal etmek *** Hısdan kırın = Hisler eylemek , Hissettirilmede bulunmak , Sezgisel hāl vermek veya duygular salıp hisli durum kılmak , Sezgiler yaymak
Hısvaniyat = 1 His için ilmi yaklaşım , Histeri ile ilgili bilgi yolu , Hissi ve ruhi sinir bozukluklarını inceleyen bilim dalı
Hıssiyetvan [adj] = Hissiyum , Bilginin kaynağı duyulardır görüşünü paylaşanlar , Duyu vāsıtası ile bilgi edinilir görüşünde olanlar
Hısvan [adj] = 1 Hissi selim ,Önsezici , Hissikablelvukucu , Basiretci , Ferāset sahibi , Sezici , Sağ duyu sahibi 2 Hisli , His sahibi , Duygusal kişi (mz) Alıngan *** Hısvan bûyin = Hisler sahibi olmak , Sezgilere sahip olmak
Hısvan kırın [lr] = Duygulandırmak , Hislendirmek , Duyarlı hāl sahibi etmek , Sezinlemede mütehassis kılmak , İhtisas sahibi eylemek
Hış 1/ Xış 1 = 1 Akıl , Us , Mantık 2 Şuur , Bilinç , Hāfıza , Bellek (mz) Beyin 2 Zihin, Dimağ , Anlık , Anlak , Zekā 3 (mz) Zihniyet , Fikir 4 (vulg) Vıngıldak ***Hışti / Hışki = Akıllıca , Mantıkla *** Hışam ne bıri = Aklım kesmedi *** Koçberiya hış = Beyin göçü , Akıl ihracı *** Ketındandına hış / Ketındandına mëjiyë = Beynine girmek , Beynine giriş *** Ketıne hış / Ketıne kır = Aklına girmişler , Beynine girmişler , Aklını çelmişler *** Hış belabûyin = Akıl dağılması (mz) Kafa karışması , Kafa dağılması *** Hış gejkırın = Akıl çelmek *** Hış şëli kırın / Mëji şëli kırın = Beynini bulandırmak , Aklını bulandırmak *** Bê hış = Beyinsiz , Kafasız *** Birahış = Unutkanlık
<< bkz Mëji , Kır , Aqıl , Şuur ve Bilinç için Hayj Bellek için Bir Fikir için Fıkır >>
{ Diğer Diyalekt’ler : Hidam , Hewn , Zereng , Porsak , Heş , Xëv }
Hış 2 = Sus , Susmaktan emir
Hışbûyin = Hışbûn [syn] = 1 Susmak , Sukūt olmak 2 Akıl oluş , Mantıklılık
Hışgırtın = Akıllanmak , Akıl ututmak
Hışdank / Mêjidank = Bilgisayar , Kompüter , Hafıza işlemi yapan aygıt veya cıhaz
<< bkz Mêjidank , dang / dank >>
Hışk 1 = Kuru , Yaşlığı gitmiş şey *** Dar hışkbûn = Ağaçlar kurudu
Hışk 2 = Sıkı *** Hışk gıredan = Sıkı bağlamak , Kıskııvrak bağlamak
Hışkkırın = Kurutmak
Hıştari [mz] = KaranlıkBreyinli ,Akılsız , Sivri zekalı , Karanlık zihmiyet
Hışkırın = Akıl etmek , Fikir eylemek , Mantık yürütmek , Düşünmek
Hışqels = Kıt zakalı , Cılız fikirli
Hışmend / Hışvan = Kamil , Akıllı İnsan ,Aklı selim ,Kemalet *** Hışmendi =Akılcılık , Mantıkcılık *** Desta hışmenda = Beyin takımı
Hış sıvık = 1 Kavrayışsız , Anlayışsız , Hafif akıllı 2 Aptal , Enayi
Hışvan [rgd] = Akılcı , Mantıkcı , Uscu , Rasyonalist
Hışvaniyat = Rasyonalizm , Akılcılık , Usculuk , Fikircilik *** Hışvaniyati = Rasyonalizasyon
Hışyar = Uyanık , Ayık
Hışyari = Uyarı , İkaz
Hışyarkırın / Heyşarkırın [syn] = 1 Uyandırmak 2 Uyarmak , İkaz etmek , İhtar etmek 3 (mz) Akıl ve düşünce sahibi etmek , İrşat
KÜRTÇE = TÜRKÇE sözlük FERHENG www.elat.ch