Rêzbûna Ba / Bê                                
Ba / Bâ Sıraalaması
***************



Ba 1 = Romatizma *** Ba ketiye mıllam = Romatizma girmiş koluma

Ba 2 = Rüzgar , Yel *** Aşê ba = Yeldeğirmeni *** Bayê başûr = Kaba yel , Kuzey rüzgarı

Bade = Bade , İçki dolu bardak

Badire = Badire


Bağer = Boyraz , Fırtına , Boran

Bajar = Şehir , Kent , Pazar *** Nav bajari = Kentler arası *** Bajari = Kentli

Bajarbûn = Kentleşmek

 

Bahati = Pahalılık ,Enflasyon

Bahol = Bavul

 

Bahoz / Bager = Fırtına , Kasırga

Behs kırın = Bahsetme

 

 

Balcan / Bıri [bo] =Patlican

 

Baltuz = Baldız

Bamol [mu] = Bamol

Başi = İyilik 

 

Bazırğan[syn] 1= Racir,Gezici pazarcı , Tücar 2 Tücarlık ,Gümrükcü

Bazın = Bilezik , Bileklik *** Bê bazın = Bileziksiz *** Bı bazın = Bilezikli 

Bazar / Bajar =1 Pazar , Çarşı  2 Şehir
Baz = Şahin , Atmaca ,Doğan kuşu
Bav = Baba , Peder

Bav û kal = Ata , Ced *** Bavu kalemı ne saxe = Atalarım sağ değil

Bavi / Baviti = Babalık

Batıni
[syn]=1 Batıni ,Zahiri olmuyan şeyler esoterik 2 Bir mesep adı


Basık = Kanat *** Bı Basık = Kanatlı *** Bê basıık = Kanatsız
Barkêş = Yük çeken
Barkırın = Yüklemek

Barıke / Dıwek = Olabilir , Olası
Baran = Yağmur *** Baraneki xurt bari = Şiddetli bir yağmur yağdı
Bapir = Cet , Ata ,Baba yakınları

Ban = Çatı *** Bı ban = Çatılı *** Bê ban = Çatısız
Banzdan = Atlamak , Sıcramak


Banknot= Paqnot


Bamador = Domates
Balkışandın= Hayran olmak ,Cezbolmak
Balafır =Uçak
Bakûr = Kuzey
Bağ /Hewş [syn]= Bağ ,Bağce
Bahoz /Bager [syn]= Fırtına , Kasırga
Bayis = Sebep

 Baharkırın = Sanmak , İnanmak
Bahati = Pahal
ılık
Baberketın = Yellenmek


 Babet = 1 Konu , Nitelik , Katagori 2 Münasebet , Vesile , Münasip


 Baketın = Girişmek

Bakırın = Sallamak

<< bkz Hejandın>>

Badan = Dolamak , Eğirmek , Bükmek , Sarmak , Burmak *** Dan xesandın = İğdiş etmek *** Sımêl badan = Bıyık burmak

<< bkz Xesandın>>

Balgi = Yastık



 Balkêş = Şık , İlgi çekici , Cazip , Gösterişli , Senpatik , Cazip , Enterasan

 

Baltuz = Baldız

Bakûr = Kuzey




Bakteri = Bakteri

Bateriyoloğ = Bakteriyoloğ , Bakteri bilgini

Bakteriyoloji / Bakteriliyad = Bakteriyoloji

Baqiye = Bakiye

 

Ba  1 = Rüzgār , Esinti , Yel *** Ba yê bakurê = Kuzey rüzgārı , Poryaz *** Ba bûn = Sallanmak , Dalgalanmak *** Ba kırın = Sallamak *** Ba xıstın = Dalgalatmak *** Ba û baran = Yağmur ve rüzgār

Ba 2/ Ta 1 [tz] = Romatizma *** Naxaşiya ba yê = Romatizma hastalığı *** Tajan a ba yê = Romatizma sızısı *** Derman a ba = Romatizma dermanı ***
Êş a ba = Romatizma ağrısı
<< bkz Ta 1 >>

Ba 3 = Yanında , Nezdinde *** Ba mı ne = Yanımda *** Ba kê ? / Cem kê ? = Kimin yanında ? *** Ba te = Yanında , Sende *** Ba wana = Onların yanında *** Ba Xwedê = Allahın yanında , Allahın nezdinde *** Ba te heye ? = Sende varmı ? *** Ne cem me neji ba wana tune = Ne bizim yanımızda nede onların yanında yok

Ba 4 = Kürtçede ön ek , Öndek , Türkçede ardek mek , mak gibi *** Ba ketın = (syn) 1 Yellenmek 2 Girişmek


Babalisk = Kasırga , Hortum , Rüzgār burkaçı , Döneç
{ Diğer Diyalekt’ler :
Babelisk}

Ba berketın
= Yellenmek , Osurmak *** Fıs kırın = Osurmak
<< bkz Tır , Fıs >>

Bac 1 = Vergi , Oşur *** Bac belavkırın = Vergi toplamak

Bac 2 [lt] = Çocuk oyunu , Değmece , El ile birine değen kaçar , değilende değeni koşturur ona değer böyle sürer oyun

Ba dank [syn] = 1 Yelpaze 2 Vantretör *** Badank kırın = Yelpazelemek

Bagar = Fırtına





Badan 1 = 1 Burma / Burmak , Bükmek , Kıvırmak , Kendi ekseni veya kendi mihferi etrafında dolamlamak 2 Eğrileştirmek 3 Kavisleştirmek 4 (grm) İnsiraf , Tasrif , Sarf kurallarına uygun hālde sözcüğü çekme veya bükümleme 5 Eğirmek , Dolamak  6 (mz) İğdiş etmek , Burmak *** Doş badan / Qûn badan = Döş kıvırmak , Kıç kıvırmak *** Ris badan = Yün iplik eğirmek *** Gotın badan = 1 Söz kıvırmak , Ağız deniştirmek 2 (grm) Tasriflemek , İnsiraf eylemek *** Zımana kurdi zımaneki badayiye = Kürt dili bükümlü bir dildir *** Şirinahiya badayi = Burma tatlısı veya burumlu ve bürümlü imal edilen tatlı çeşitleri

Badan 2 = 1
Sallamak , Salımlamak 2 Harmanlamak , Daneleri samandan ayırmak için rüzgāra tutmak 3 (mz) Dolamak , Sarmak , Sarmalama *** Dest badan / Dest ba kırın = El sallamak , El ile bay bay etmek *** Dest hejandın = El sallamak *** Seri badan = Kafa sallamak , Baş sallamak , Kelle sallamak *** Seri hejandın = Kafa sallamak , Baş sallamak *** Gulok badan / Gılok badan = Yumak sarmak , Bobin sarmak
<< bkz Hejandın Dolamak için Alandın >>

Badayi = 1 Bükülmüş , Burulmuş , Kıvrılmış 2 Bağımlı
<< bkz Gırêdayi >>




Baha = Paha

 

Badadın = Kıvırmak

Badanvan [adj] = Kıvırıcı , Burucu , Bükücü

Badank 1/ Badok =
Kıvırtmaya veya bükümlemede veya bükmede kullanılan eşya , Burma tatlısı imalinde kullanılan tulumba

Badank 2 = Apoz , Yelken 2 Vantilatör 3 Yelpaze *** Badankkırın = 1 Apozlamak , Yelkenlemek 2 Yelpazelemek 3 Eteklemek , Etekle ateşin yanması için eteklemek (Pëşkırın)

Band = Bant
Bando = Bando

Bandovan = Bandocu

 Bangkırın = Ünlemek , Çağırmak

 

Bandkırın = Bantlamak


Bal = Meyil , Eyilim 

Balgi = Yastık

Balkêş = İlginc , İlgi cekici , Enterasan

Balxan = Balkan *** Şere balxanê = Balkan savaşı

Baxanoloğ = Balkanoloğ

Baxanoliyad = Balkanoloji
Bang 1 [syn] = 1 (rel) Sela , Ezan 2 (bot) Ütüş , Şakıyış , Şakrayış 3 Çağrı , Ünleme , Bağırma , Sesleniş , Haykırma


Bang 2
[syn] = 1 Çağrı , Davet ( f ) Nidā , Ünleme , Haykırış , Nara 2 ( rel ) Ezan , Sela , Kamet 3 Bağırma , Seslenme , Avaz , Seda , Alanen neşir 4 Grm Ünlem ( Int ) Nidā edatı , Harfi nidā , Vokativ *** Banga Serxweşa = Sarhoş narası *** Bangi esmana = Semaya nidā , Göklere nidā *** Banga mele = Hocanın kameti *** Bangam çû ëşşa esmana = ( mz ) Hakırışım göklerden göklere ulaştı ***
<< bkz Awaz >>

Bang 3 [syn] = 1 Ötüş , Anos , Buyruk , Sunuş 2 Celb , Davet , İlān ,Çağrı , Kendi tarafına çağırmak *** bang’ä fermi = Resmi davetiye , Celb , Tebliğ *** Bang hıldan = Ötmek 2 Anos etmek 3 ( rel ) Ezan okumak , Sela vermek , Kamet okumak veya Kamet getirmek
<< bkz Dewat 2 Gaskırın , Êlam Bukruk için : Hêvotın , Hêvojtın >>

Bağ = Bağ 

Bandor = Müstemleke , Sömürge , Egemenlik , Hakimiyet *** Bın bandoraxura hıldan = Hakimiyeti altına almak * Bı bandor = Sömürgeli *** Bê bandor = Sömürgeli *** Hakimiyet *** Bın bandoraxura hıldan = Hakimiyeti altına almak 

 Bağvan = Bağcı

Balafır =  Uçak

Balafırgeh = Hava alanı , Hava limanı

Bangbûyin / Bangbûn = 1 Çağrılma , Davetlenme 2 ( rel ) Kametlenme , Ezanlanma , Selalanma

Bangê bang = Ünüm ünüm , Bangır bangır , Avazı çıktığı kadar , Çığlık çığlığa , Avaz avaza

Bangawazi / Bangewazi = İmdat , Duyuru , Anos etme , Sesli duyuru

<<
bkz Hawar >>

Banghıldan =1 Ötmek 2 Ünlemek , Çağırmak , Haykırmak
<< bkz Bangkırın >>

Bangkırın / Bang hıldan = 1 Çağırmak ,Ünlemek , Seslenmek , İlān etmek , Haykırmak 2 Ötmek 3 Avazlanmak , Sedalanmak, Ezan okumak *** Bang kırına mele = 1 Hocanın çağrısı , Hocanın kamet alışı 2 Ezan , Sela ( rel ) *** Bang dayin = 1 Öttürtmek , Ötüşmek 2 İlanlaştırmak veya İlan vermek 3 Avazlandırmak veya avaz vermek *** Bangi me dıkın ! = Bizi çağırıyorlar , Bizi ünlüyorlar ! *** Bangamı çû pışta çiya hëji … = Avazın dağlar arkasına gitti dahada …

 

Bangonat  / Banqnot= Bagınot

Bangvan [rgd] = 1 Mezatçı , Münādi ,Carcı , Çağırıcı , Ferman okuyucu , Bildiri okuyucu , Anos edici , İlān edici , Seslenen 2 Müezzin ( rel )

Bani = 1 Zirve, Doruk 2 Evlerde çatı , Tavan *** Çiya bani = Dağ tepe

 

Bapir = Dede

Bar 1 = 1 Yük , Bagaj , Hamule , Kargo 2 Grm İmlā , Hamlī 3 İma , Dolayısı ile ifade etme *** Bar’ä ardû = Bir yük odun *** Bari mı dıke = ( mz ) Bana yüklüyor , Beni imalıyor ! *** Baraki dert = (mz) Bir yük dert , Bir sürü dert *** Bar dagırtın = Yük hazırlamak , Yükleneçek'leri hazırlamak *** Bar daxıstın / bar peyakırın = Yük indirmek *** Bar valakırın = Yük boşaltmak *** Bar gıran’î = 1 Ağır yüklülük 2 Zor mesullük , Ağır sorumluluk *** Balfıre barkëş = Kargo uçağı *** Bar kışandın = 1 Yük çekmek 2 Yük tartmak *** Mal barkırın = Taşınmak , Ev yükjlemek , Göçmek *** Bar rakırın = Yük kaldırmak *** Bareki sıvık = Hafif bir yük *** Bar’ä mılan derda dılan = (edb) Çileli gamlı gönül
, Dert yükü

<< bkz Ta 2 , Pışti Göçmek için : Guhıstın >>


Bar 2 = 1 (gt) Bar , Kürt folklorinde bir sitil 2 ( alf ) Eğlence yerlerinde özel içki büfesi , Müzikli daslı içkili eğlence yeri *** Barlistın = Bar oynamak *** Laçi = Ağrı bar'ı , Ağrı barı ile oynanan oyunun ismi (*11)

…bar 3 = Son ek , Ardek *** Dılbar = Dilber , Bol gönüllü *** Gulbar = Güllü , Gül yağdırıcı *** Hunerbar = Sanaatkār , On parnağı hünerli

Bar 4 [grm] = Yüklem

 

Barbar = Barbar , Küstah

Barbarki = Barbarca , Küstahca

Barbûnya = Barbunya

Barbûd = Barbut , Zar

Bareg [mil] = Cephane , Taşınılabilinir cephane

Baregeh [mil] = Karargah , Askeri kanp , Askeri ikmal istesyonu , Askeri üst , Konuşlanma yeri *** Baregaha balafırê = ( mil ) Askeri uçak üstü *** Baregehe hev gihandıne = İkmal istesyonu , İkmal kanpım *** Baregeh bûyin = Konuşlanmak , İkmalleşmek *** Baregeh kırın = Konuşlandırmak , Kamplandırmak , Üst sahibi etmek *** Deste baregehe / Heyet’ê baregehe = Karargah heyeti , Karargah kurulu *** Êmıre baregehe duh hate xwendın ! = Karargah emri dün okundu ! *** Pêşivana baregehe = Karargah öncüsü , Karargah izcisi
{ Diğer Diyalekt'ler :
Qırargah }


Bargeh 1 / Baregeh
[ syn ] = 1 Depo , Ardiye , Anbar 2 Yük indirme boşaltma yeri , Nakliye yeri

Bargeh 2 / Barxane = 1
Nakliye anbarı , Kargo anbarı , Ardiye deposu 2 Langar , Uçak konulan büyük bina , Taşıt veya tarın makinalarının konduğu üstü örtük yapı


Barbûyin / Barbûn = 1
Yüklenmek , Sırtlanmak , Yükleniş 2 Her hangi bir ödevi üstlenmek , Bir māzereti kabul etmek 3 (math ) Yüklemli ( grm ) İmlā hali 4 Mahmul 5 (mz) Yük olmak *** Barbûyi = Yüklenik , Mahmul
<< bzk Yüklem ( math ) Takırın >>



Barhılgırtın = 1 Yük tutmak , Yük kaldırmak 2 Birine yüklenmede yardımcı olmak
Barşqad =
Barikat 

Bariton = Bariton , Bas tenor ortasında bir ses

Barxane = 1 Nakliye anbarı , Yük deposu , Yük yükleme istesyonu , Nakil eşya deposu 2 Ardiye Ticarī eşya langarı , Antrepo 3 Levazım deposu

Barkêş = 1 Tartı , Baskül , Sabip tonaj kantarı 2  Taşıma vasıtası , Transport 3 ( rgd ) Hamal 4 ( rgd ) Nakilci , Naklıyatcı *** Barkëşvan’î = Nakliyatcılık , Nakilcilik *** Barkëşi = Transport , Nakilcilik , Taşımacılk


<< bkz Kantar için : Qenter
Terazi için : Mızin Nakil için : Kışandın >>

Barkêşi = Hamallık , Yük taşımacılık

Barıke = İhtimal *** Barıke varê cemme = İhtimal bize gelecek

Barkırın [ lr ] = 1
Yüklemek , Yükletmek , Sırtlatmak Tahmil 2 ( grm ) İmlālamak , Bir cümlede yükletilen iş , Oluş ve hali gösteren fiil *** Bar barkırın = Yük yüklemek , Yük yüklenmek
<< bkz Takırın >>

Barmen = Barmen

Baro = Baro , Avukatlar birliği

Barok = Barok , Bir çeşit muzik sitili

Barometre = Barometre

Baron = Baron , Kodamanlar birliği

Baroskop = Baroskop

 

Barxane = Barhane 

Barût = Barut

Barûdi = Barudi

Barûdvan = Barutcu

Baryûm = Baryum

Barvan [ rgd ] = 1 Yüklenici , Yükcü , Nakliyeci , Kargocu 2 Hamal
<< bkz Hemal , Barkëş >>

 Bas = Bas , Kalın erkek sesi

 

Basired = Basiret *** Bê basiret = Basiretsiz

 

Basked = Basket 

Baskedbol = Basketbol

Baskedvan = Baketçi
Baş [rgd] = 1
İyi , Hırlı , Ala , , Hoş 2 (vulg) Kıyak 3 İstenilen iyi vasıflar , Olumlu 3 (mz) Tamam , Oldu , Peki , Evet ** Vi baştır hë nëwe = Bundan daha iyisi olmaz , En iyisi budur *** Baş zani = İyi biliyorsun *** Baş zanın ! = İyi biliyorlar ! *** Baş dızani = İyi biliyorsun *** Baş bızane = İyi bil *** Baş bıfıkıre ! =İyi düşün ! *** Baş fehm dıke = İyi anlıyor *** Baş ë ? = (syn) 1 İyimi ? , Tamammı ? 2 İyidir , Tamam ! *** Havala baş / havala qenc = 1 İyi arkadaş , Dürüst alkadaş 2 (vulg) Dobra arkadaş , Kıyak arkadaş *** Rojeki başta ! = İyi bir günde ! *** Hogıre roja başın / Dosta roja başın = İyi gön dostları (mz) Menfaat dostları *** Baş dıçe = İyi gidiyor , İyi yürüyor *** Baş anji xeraw = İyi veya kötü *** Baş ne baş = İyide kötüde *** Baş lı baş = İyiden iyiye *** Başiva = İyilikce , Dürüstce *** Baş û … = İyi ve … *** Başe bıke = Tamam yap , Peki yap , Evet yap
<< bkz Qenc , Pak >>

Başbihn [rgd] = 1 İyicil , Sevecen , Hoş görülü 2 Optimist , Ilımlı , Itıdalli
<< bkz Pakbihn >>



Başbûyin / Başbûn = 1
İyi olma , Dürüst olma , İyilenmek , İyileşmek 2 Sıhhatli oluş , Sağlıklı bulunmak , Felālahta olmak 3 Olgunluk , Islaha kavuşmak 4 (vulg) Kıyaklık , Kıyak oluş *** Başbûna me = İyiliğimiz , Dürüsylüğümüz *** Başbûna we = İyiliğiniz , Hayırınız *** Başbûnti = İyiliklik , Dürüstlük *** Başbûn laqi merıvtayeye = İyilik insana yaraşır , Dürüstlik insanlığa uygundur *** Baş bû hati = İyi oldu geldim *** Baş bû mera goti = İyi oldu bize sölediğin *** Baş bû ev tışta = Bu şey iyi oldu , Bu durum hoş oldu *** Baş bû  … = İyi oldu fakat … *** Baş bû hate serete = İyi oldu başına gelen (mz) Sana müstahaktır *** Baş ne bû = İyi olmadı , Hoş olmadı *** Baş hıldan = İyi almak , İyi tutum *** Baş hılgırtın = 1 İyi kaldırmak 2 İyimserleşmek
<< bkz Qencbûyin , Pakbûyin >>




Başi =/ Başti = 1 İyilik , Sağlık ve selāmet 2 Lütuf , İyimserlik 3 (vulg ) Kıyaklık *** Başki = İyice , Hoşca *** Başi nezan / Qenci nezan = İyilik bilmez , Nankör , İyilik tepen *** Başi zan = İyilik bilir *** Başkiva = İyilikce , Sağlıklıca *** Başiva / Pakiva = İyilikce , Güzellikle
<< bkz Paki >>




Başkırın = 1
İyi etmek , İyileştirmek , Sağlıklı kılmak , Doğru yapkak 2 Vaziyeti düzeltmek , Islah etmek 3 (vulg) Kıyak etmek
<< bkz Qenckırın , pakkırın >>

Başoke = Çaylak 

 

Başûr = Güney*** Başûre Kurdıstanê = Güney Kürdistan

Başvan / başitivan =[rgd] 1 İyilikci , Optimist , Hoş görüşlü , Nikbin / Nikbihn 2 (vulg) Kıyakcı

Başvaniyat = İyimserlik , Optimizm




Bar 1 = 1 Folklör evi veya ocağı 2 (alf) Bar , İçki içilen yer veya içkili danslı eğlence yeri. 3 Diskotek

Bax = Bağ *** Baxe zeytuna = Zeytin bağı

 

Baxçe = Bahçe *** Baxçe gulan = Gül bahçesi

 

Bax herakırın = Bağ bozumu

Baxvan = Bağcı
Baxvani = Bağcılık

Bav = Baba , Peder *** Bavamı = Babam *** Bavete = Baban *** Bavam hefte saliye = Babam yetmiş yaşında

Bavti = Babalık 
Bawerbûyin / Bawerbûn =
İnanmak , İmanlı oluş , İtikatlı hāl , Kani olma Kanıksama durumu

Bawerkırın / Bawerikırın
= 1 İnammak ,İnanc, İtikat etmek , İman etmet , Varlığına kanmak , Emin olmak 2 Telkin oplmak *** Dereng baweri kır = Geç inandi

Geç emin oldu Zû baweriyxwe pë ani = Çabuk inanı verdi , Tez iman eyledi , Hemen itikat getirdi

Baweri / Bawerti = 1 İnanc İtikat / İtikad 2 Eminlik , Kanaat , Sanı (mz) Telkin 3 Kanı , Delil , Kanıt , Emare , İnandırcı şey , Varsayım *** Bêbaweri = İnancsız , İtikatsız *** Pê baweri = İtikatla , İmanla , İnancla *** Bı baweri = İnanc ile / İnancla , İtikat ile / İtikatla *** Baweriya mı / bawertiya mı = Ez bı aweriyaxweva = Ben inancımla , Ben itikatımla , Ben kanımnca Baweriya mı jê ne hat / Baweriya mı pê ne hat = 1 İnancın ona gelmedi , İnannamadım 2 İtikatım ona olmadı *** Xwedi baweri = İnanc sahibi , İtikat ehli , İmanlı *** Bê bawer = İmansız
<< bkz Îtiqat , Qınaat Delil için Delil >>

 

 Bawerti = İtikat , İnanclılık



Baweriyat [rel] = 1 İnancları inceleyen ilimi yol ; İlāhiyat , Teoloji 2 (mz) Felsefe veya felsefe gibi yollarla doğmalara baş vurma yolu

Bawermend = 1(rel) Mümīn , Salih kişi İmanlı , İtikatlı , İnanclı , kanaat sahibi 2 Emin *** Gelli bawermenda = Hey inanlar , Hey inanclılar , Hey imanlılar *** Bawermendek = Bir imanlı , Bir itikatlı , Bir iananclı *** Bawermendi = Bawermenda ol / Dawermenda din = Din ianaclisı , Din itikatlısı *** Bawermendiva = İnanclı hāl ile , İtikatlıca , İtikatlılıkla

Bawername / Baweriname = İtikatname , İtimatname , Sertifika , Bonservis

<< bkz Îtiqatname >>

 

Bawesi = Basur


Basık = Kanat

Bayıs [syn] = 1 Sebebiyet , Dair 2 Sebep , Neden , Etken , Nedensellik 3 Fiyasko

Bayısbûyin / Bayısbûn = 1 Sebep olmak , Etmenlik (mz) Bir işe veya olayın olmasına vesile olmak 2 Fiyaskoya düşmeye sebebiyet vermek

Bayıskar / Bayısvan [adj] = 1 Sebebiyetci , Fiyaskocu , Nedenci , Edim ve etkenlikte roli olan 2 İktizā ettiren , İcabında bulunan

Bayıskırın = Sebebiyet vermek , Edim veya etmenlemek , Fiyaskolamak

Bayisiyat = Kriminboloji , Sebebiyetleri bilme yolu , Etkenlerin veya nedenlerin nelere yol açtığını inceleme ilmi


Baz = Şahin